بالا رفتن کلسترول خون از اختلالاتی است که باید جدی گرفته شود،در عین حال که به راحتی می توان آن را کنترل کرد و تنها در صورت محدود غیر قابل کنترل است، اما عواملی که در این زمینه دخیل است به دو سته تقسیم می شود. یکی عوامل قابل کنترل و دیگری عوامل غیر قابل کنترل. عوامل غیر قابل کنترل شامل وراثت، سن و جنس و سابقه خانوادگی است و سه عامل مهم برای کنترل کلسترول از این قرارند: غذاهای حاوی چربی های حیوانی اشباع شده، وزن و فعالیت های بدنی (ورزش). به طور کلی عوامل موثر بر غلظت کلسترول خون از این قرار هستند: نوع و مقدار مواد غذایی، وزن بدن، فعالیت بدنی، ارث، سن، جنس، وراثت و ژن‌ها که نقش مهمی در وضعیت کلسترول خون دارند. در خصوص عوامل قابل کنترل وحید عرفانی، کارشناس و نویسنده کتاب «کلسترول اضافه» توصیحات لازم را ارائه می دهد:
غذاهای حاوی چربی های حیوانی اشباع شده
چربی های حیوانی که در دمای اتاق جامد هستند، کلسترول سرم و کلسترول بد را بیش از همه افزایش می دهند که باید از مصرف آنها پرهیز کرد و به جای آنها از روغن‌هایی که در دمای اتاق مایع هستند (روغن زیتون، روغن هسته انگور، روغن کانولا)، استفاده کرد.بسیاری از روغن‌های مایع به خصوص در دمای بالا به سرعت فاسد می شوند و به همین دلیل برای با ثبات کردنشان، آنها را هیدروژنه و به حالت جامد تبدیل می کنند. اگر همه پیوندهای روغن نباتی، هیدروژنه نباشند، به این محصول نسبتا هیدروژنه گفته می شود که در برخی موارد حاوی چربی های به نام چربی ترانس نیز است.ضمنا تحقیقات نشان می دهد که اسیدهای چرب ترانس به اندازه اسیدهای چرب اشباع شده زیان آور بوده و با بروز و ایجاد بیماری های قلبی در ارتباط هستند. مارگرین (کره گیاهی)، بیسکوئیت های بی شکر و کلوچه‌ها همگی دارای کره نباتی نسبتا هیدروژنه هستند. انجمن قلب آمریکا مارگارین، گوشت گاو و بره و انواع کلوچه و بیسکوئیت ها که چهار نوع غذای بسیار متداول در آن کشورها هستند، را منبع اسیدهای چرب ترانس اعلام کرده است.اسیدهای چرب اشباع شده در محصولات نباتی و به مقدار زیاد در فرآورده‌های حیوانی مانند گوشت قرمز، مرغ، شیر پر چرب و کره یافت می شوند.این نکته بسیار مهم است که در برنامه غذایی خود از چربی هایی استفاده کنیم که اشباع نشده باشند. یکی از مهم ترین این چربی ها روغن زیتون است که جایگزین مناسبی برای دیگر روغن‌هاست.
وزن بدن
افزایش وزن با افزایش کلسترول همراه است؛ به عبارت دیگر هر چه وزن بیشتر شود، کلسترول خوب خون کمتر و کلسترول بد خون بیشتر می شوند. با نظر پزشک خود و رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای و بهداشتی می توان تا حد امکان اضافه وزن خود را کاهش داد.
سیگار کشیدن
عوارض سیگار کشیدن بسیار زیاد است که یکی از آنها این است که باعث افزایش مقدار کلسترول خون می شود.
استرس
آرامش و تمدد اعصاب نه تنها موجب احساس یک حالت روحی مثبت می شود، بلکه باعث عملکردهای گوناگون دیگری شده که با نظم بیشتری به کار خود ادامه دهند. افرادی که تحت فشارهای عصبی و استرس منفی قرار دارند، نسبت به افراد دیگر آمادگی بیشتری برای ابتلا به عفونت خواهند داشت. استرس قادر است برحسب مدت و نوع فشار روحی و روانی به شدت بر سلامت فرد تاثیرگذار باشد، لازم به یادآوری است که در شرایط پر استرس اغلب نسبت به مصرف غذاهای ناسالم و دنبال کردن شیوه‌های نامعقول برای زندگی تمایل بیشتری دارند.استرس از طریق افزایش هورمون‌هایی از جمله آدرنالین باعث تولید و افزایش کلسترول می شود. پژوهشگران انگلیسی اعلام کرده‌اند که استرس علاوه بر رژیم غذایی می تواند موجب افزایش کلسترول خون و زمینه‌سازی بسیاری از بیماری دیگری شود.
مصرف غذاهای آماده بیرون از منزل
غذاهای خانگی بهتر از غذاهای آماده بیرون هستند، زیرا غذاهای آماده دارای مقدار زیادی انرژی و نمک بوده و باعث افزایش کلسترول می شود.
کم تحرکی
درمورد نقش فعالیت بدنی و ورزش مرتب و منظم در افزایش سلامتی و تندرستی بدن هیچ شک و تردیدی نیست. کمبود فعالیت بدنی و ورزشی از عوامل افزایش کلسترول است. ورزش، غلظت تری گلیسیرید خون را کاهش داده، باعث کاهش وزن و کاهش کلسترول بد شده و میزان کلسترول خوب خون را افزایش می دهد.
منبع: اصفهان زیبا
