روش دیالیز برای مبتلایان به نارسایی کلیوی در پیش گرفته می شود، ازکار افتادن کلیه ها آسیب های زیادی برای سلامتی بدن در برخواهد داشت که با روش دیالیز این آسیب ها به حداقل خواهد رسید، بد نیست با انواع دیالیز و نحوه عملکرد هریک آشنا شوید.
کلیهها، مسئولیت تصفیه خون را بر عهده دارند و این کار را باید از طریق دفع مواد زائد و مایعات اضافی از بدن انجام بدهند. وقتی که کلیهها بهدرستی و براساس روال طبیعی عمل نمیکنند، دیالیز برای تنظیم عملکرد کلیهها مورد استفاده قرار میگیرد. دیالیز، نوعی روش درمانی است که در آن از ماشینهای خاصی برای تصفیه خون استفاده میشود. وقتی که کلیهها قادر به انجام وظایف خودشان نیستند، این روش بدن را در وضعیت متعادل نگه میدارد. دیالیز از آغاز دهه ۱۹۴۰ میلادی تا به امروز، همواره روش مهمی برای درمان افراد مبتلا به مشکلات کلیوی بوده است. چرا دیالیز؟! عملکرد مطلوب کلیهها اجازه نمیدهد که آب، مواد زائد و دیگر ناخالصیها در بدن جمع شوند. بهعلاوه، کلیههای سالم به کنترل فشار خون، تنظیم سطح مواد شیمیایی در بدن (مانند سدیم، نمک و پتاسیم) نیز کمک میکنند. آنها حتی نوع خاصی از ویتامین D را فعال میسازند که جذب کلسیم را بهبود میبخشد. وقتی که کلیهها بهعلت بیماری یا آسیبدیدگی نتوانند این عملکردها را با موفقیت انجام بدهند، دیالیز میتواند وضعیت بدن را به حالت عادی برگرداند. بدون دیالیز، نمک و انواع ترکیبات زائد در خون جمع میشوند و درنهایت بدن را مسموم میکنند. با اینحال، دیالیز نوعی درمان قطعی برای بیماریهای کلیوی یا مشکلات مربوط به کلیه نیست. مقابله با این بیماریها معمولا به مجموعهای از روشهای درمانی در کنار هم نیاز دارد. دیالیز چگونه عمل میکند؟ بهطور کلی، دیالیز دارای دو نوع مختلف است: همودیالیز و دیالیز صفاقی.
محلول دیالیز چیست؟ همودیالیز (Hemodialysis) همودیالیز، رایجترین نوع دیالیز است. در این روش از نوعی کلیه مصنوعی بهنام همودیالیزر برای دفع مواد زائد و ترکیبات شیمیایی از خون استفاده میشود. برای به جریان انداختن خون فرد بیمار در این کلیه مصنوعی، پزشک با کمک جراحی به عروق خونی دسترسی پیدا میکند. این دسترسی عروقی اجازه میدهد که درحین همودیالیز، مقدار بیشتری از خون در بدن به جریان بیافتد. درنتیجه، خون بیشتری هم فیلتر و تصفیه میشود. همودیالیز معمولا ۳ تا ۵ ساعت طول میکشد و قاعدتا باید ۳ بار در هفته انجام بشود. با اینحال، پزشکان میتوانند از همودیالیز در مدتزمان کوتاهتر و با جلسات بیشتر استفاده کنند. البته زمانبندی دیالیز به اندازه بدن فرد بیمار و میزان مواد زائد موجود در بدن بستگی دارد. دیالیز صفاقی (Peritoneal Dialysis) در دیالیز صفاقی از جراحی برای قرار دادن کاتتر (catheter) در ناحیه شکم استفاده میشود. در طول این درمان، مایع خاصی بهنام دیالیسات (dialysate) در ناحیه شکم به جریان میافتد. وقتی که دیالیسات، مواد زائد را از جریان خون بیرون میکشد، کاتتر هم از ناحیه شکم بیرون آورده میشود. دیالیز صفاقی دارای انواع مختلفی است، اما مهمترین آنها عبارتاند از دیالیز صفاقی سرپایی دائم و دیالیز صفاقی پیوسته دورهای. در نوع سرپایی دائم، ناحیه شکم چند بار در روز پُر و تخلیه میشود، اما در نوع پیوسته دورهای از دستگاه برای وارد و خارج کردن مایعات در ناحیه شکم استفاده میگردد. نوع دوم معمولا شبها و درحین خواب انجام میشود.
سلامتیسم