پرولاپس دریچه میترال یکی از شایع ترین ناهنجاری های دریچه قلب است که می‌تواند جنبه فامیلی یا غیر فامیلی داشته باشد. طبق معیارهای استاندارد اکوکاردیوگرافی، پرولاپس در 2.4 درصد جمعیت رخ می‌دهد. شیوع این بیماری در خانم‌ها دو برابر بیشتر از آقایان است، هر چند که عارضه اصلی آن یعنی نارسایی دریچه میترال در آقایان بیشتر رخ می‌دهد.
آشنایی با اختلالی که بسیاری از خانم های جوان به آن مبتلا هستند و خبر ندارند
– افراد مبتلا به پرولاپس میترال اغلب لاغر هستند و اندامی کشیده دارند. فشارخون آن‌ها نیز معمولا طبیعی یا پایین‌تر از حد معمول است. جالب این‌جاست که بیشتر این افراد تا پایان عمر از بیماری خود بی‌خبر می‌مانند؛ زیرا پرولاپس اغلب بی علامت است و فقط ممکن است با تپش قلب، حالت اضطراب، بی نظمی ضربان قلب و… همراه باشد. اگر چه این بیماری بی‌خطر است، اما در بعضی موارد می‌تواند باعث نارسایی دریچه قلب شود.
پرولاپس به چه معناست؟
– پرولاپس دریچه قلب زمانی رخ می‌دهد که بافت سازنده دریچه و جنس آن به دلایل ژنتیکی نرم‌تر، شل‌تر یا سست‌تر از حالت طبیعی باشد. این ناهنجاری بیشتر در دریچه میترال دیده می‌شود، اما می‌تواند در دریچه‌های سه لتی، آئورت و ششی قلب نیز رخ دهد. پرولاپس میترال باعث می‌شود که دریچه هنگام بسته شدن به سمت دهلیز انحنا پیدا کند و گاهی به خوبی بسته نشود. با ادامه این وضعیت ممکن است دریچه نارسایی پیدا کند.
در این باره بیشتر بخوانید: رموز طلایی پرولاپس دریچه ی میترال (MVP)
سیر این بیماری خوش‌خیم است
– پرولاپس دریچه میترال معمولا با اختلالات قلبی دیگر همراه نیست. این بیماری سیر خوش‌خیم و بی عارضه‌ای دارد و در تعداد زیادی از افراد تا پایان عمر بی علامت باقی می‌ماند. بعضی از بیماران ممکن است همراه با آن از تپش قلب، سوزش قفسه سینه، افت فشارخون وضعیتی (افت فشارخون با ایستادن)، اضطراب، آریتمی و بی نظمی ضربان قلب نیز شکایت داشته باشند؛ هر چند که نمی‌توان این علائم را با قطعیت به پرولاپس ارتباط داد. حتی در مواردی، سنکوپ (افت هوشیاری گذرا) و درد قفسه سینه (درد فشارنده یا تیر کشنده سوزنی در ناحیه زیر پستان) نیز گزارش می‌شود. اگر پرولاپس منجر به نارسایی دریچه شده باشد، بیمار ممکن است علائمی چون تنگی نفس، محدودیت در فعالیت و خستگی پذیری زودرس را هم تجربه کند.
اکوکاردیوگرافی؛ بهترین راه تشخیص
– اولین قدم برای تشخیص پرولاپس میترال، معاینه است. در معاینه این بیماران با گوشی خیلی اوقات صدایی اضافه و کلیک مانند (click) از قلب شنیده می‌شود. بعد از معاینه، اکوکاردیوگرافی در تشخیص پرولاپس نقش کلیدی دارد. در این تصویربرداری علاوه‌بر تائید تشخیص پرولاپس میترال، به نارسایی دریچه (MR) نیز توجه می‌شود که بسیار حائز اهمیت است. باید توجه داشت که معیارهای تشخیصی پرولاپس میترال در اکوکاردیوگرافی نسبت به سال های گذشته تغییرات زیادی کرده است. خیلی از افرادی که قبلا با انجام اکوکاردیوگرافی مبتلا به پرولاپس میترال شناخته شده‌اند، امروزه با معیارهای تشخیصی جدید در این دسته از بیماران قرار نمی گیرند. لازم به ذکر است که نوار قلب معمولا در پرولاپس بی‌تغییر می‌ماند؛ بنابراین این روش راه مناسبی برای تشخیص این بیماری به‌حساب نمی‌آید.
بعد از تشخیص پرولاپس چه باید کرد؟
– اگر پرولاپس میترال با نارسایی دریچه و تغییرات شدید بافتی همراه نباشد و بی علامت باقی بماند، سیر خوبی خواهد داشت. در این موارد فرد باید برای کنترل دریچه هر سه تا پنج سال یکبار اکوکاردیوگرافی انجام دهد؛ اما اگر پرولاپس همراه با نارسایی دریچه و تغییرات بافتی محسوس باشد، باید اکوکاردیوگرافی را هر 12 ماه تکرار کرد. افرادی که از تپش قلب، سبکی سر، سرگیجه یا سنکوپ (افت هوشیاری گذرا) شکایت دارند نیز بهتر است تحت نظارت 24 ساعته نوار قلب (هولتر) قرار بگیرند. درمان دارویی در پرولاپس میترال به‌تنهایی الزامی ندارد و فقط علائم همراه باید درمان شوند.
آقایان آسیب‌پذیرتر هستند
– در پرولاپس احتمال بروز عوارض جدی مثل اندوکاردیت (عفونت دریچه قلب) و حوادث آمبولیک در عروق (مثل سکته مغزی) کمتر از یک درصد است. این عوارض به قدری نادر هستند که خیلی از متخصصان قلب، پرولاپس را بیماری نمی‌دانند و یک صفت قلمداد می‌کنند. به طور کلی هر چقدر تغییرات بافتی لت‌های دریچه بیشتر باشد، احتمال نارسایی دریچه، عفونت و نیاز به جراحی در آینده بیشتر می‌شود. متخصص قلب با در نظر گرفتن این تغییرات و معیارهای پیش آگهی (دورنمای بهبودی) می‌تواند خطر حوادث و عوارض جدی را تعیین کند و بر اساس آن فواصل ویزیت و اکوکاردیوگرافی را مشخص کند. آقایان معمولا در برابر پرولاپس آسیب پذیرتر هستند و بیشتر دچار عوارض آن می‌شوند؛ به خصوص اگر بالای 40 سال سن داشته باشند و دچار تغییرات بافتی محسوس یا نارسایی دریچه شده باشند.
نکته 1
– در گذشته اعتقاد بر این بود که افراد مبتلا به پرولاپس میترال باید قبل از جراحی و درمان دندانپزشکی از آنتی بیوتیک استفاده کنند تا دچار عفونت دریچه قلب نشوند؛ اما یافته‌های جدید نشان داده‌اند که نیازی به این اقدام وجود ندارد. گر چه هنوز هم خیلی از افراد طبق آنچه از قبل به جامانده، این کار را ادامه می‌دهند.
نکته 2
– فعالیت ورزشی در مبتلایان به پرولاپس بدون عارضه منعی ندارد. این افراد برای بارداری و زایمان نیز محدودیت خاصی ندارند، البته به شرطی که نارسایی شدید دریچه ایجاد نشده باشد.
محبوبه خلیلی متخصص قلب و عروق
منبع: ایده آل
