برخی اوقات اطلاع نداشتن از نحوه مراقبت از دستگاه تناسلی در خانم ها و هم چنین اگاهی نداشتن از نحوه درمان خارش واژن و بیماری های مرتبط با آن باعث می شود سلامت خانم ها به مخاطره افتد و بیماری آن ها وخیم تر شود. علت خارش واژن (Vaginal itching) می‌تواند بیماری یا استفاده از مواد بهداشتی باشد. با راه های رفع و درمان خارش واژن و درمان خانگی آن آشنا شوید.
خارش واژن چیست؟
خارش واژن (Vaginal itching) عارضه‌ی ناخوشایند و دردناکی (گاهی اوقات) است که اغلب پس از تماس واژن با مواد بهداشتی تحریک کننده، وجود عفونت واژن یا پس از یائسگی بروز می‌کند. گاهی اوقات این بیماری در اثر برخی از بیماری‌های پوستی یا بیماری‌های منتقله از طریق تماس جنسی (STDs) نیز در شما ظاهر می‌شود و گاهی اوقات (بندرت) استرس یا سرطان واژن علت بروز این بیماری است.
در اغلب اوقات بروز این عارضه جای نگرانی ندارد؛ ولی در صورتی که این عارضه شدید بوده یا احساس کردید که زندگی روزمره‌ی شما را به کلی به هم ریخته است حتما به پزشک خود مراجعه نمائید. پزشک شما می‌تواند با معاینه و انجام آزمایش، علت دقیق بروز این بیماری را تشخیص داده و روش درمانی مناسب را تجویز نماید.
علت خارش واژن چیست؟
بروز این عارضه می‌تواند دلایل مختلی داشته باشد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
1- تماس با مواد محرک:
تماس واژن با مواد شیمیایی تحریک کننده می‌تواند باعث احساس خارش در واژن شود. مواد شیمایی رایج که باعث این موضوع می‌شوند به شرح زیر می‌باشند:
- صابون‌ها مخصوصا صابون‌های معطر
- اسپری‌های خوشبو کننده
- دوش واژینال
- کرم‌ها
- پماد
- مواد شوینده
- نرم کننده‌ی پارچه
- استفاده از کاغذهای معطر توالت
در صورتی که به بیماری‌هایی نظیر دیابت یا بی اختیاری ادرار مبتلا باشید، این بیماری‌ها نیز می‌توانند علت خارش واژن باشند.
2- خارش واژن در اثر بیماری های پوستی:
برخی از بیماری‌های پوستی نظیر اگزما و پسوریازیس می‌توانند باعث ایجاد قرمزی و خارش در ناحیه تناسلی شوند. اگزما در واقع نوعی بیماری شبیه به جوش می‌باشد که در درجه اول در افرادی که به آسم مبتلا هستند بروز می‌کند. اگزما می‌تواند در بدن پیشروی کرده و به ناحیه واژینال سرایت نماید. پسوریازیس نوع دیگری از بیماری‌های پوستی می‌باشد که باعث ایجاد زبری، خارش و ناحیه قرمز رنگ در نقاط اطراف پوست سر، آرنج و زانوها می‌شود. گاهی اوقات نیز این بیماری و علائم آن در ناحیه‌ی واژن مشاهده می‌شود.
3- عفونت قارچی واژن:
قارچ به طور طبیعی در واژن وجود دارد و معمولا باعث ایجاد مشکل نمی‌شود؛ ولی ذر صورتی که رشد آن زیاد شده و کنترل نشود می‌تواند باعث ایجاد عفونت قارچی واژن شود. از هر 4 زن، 3 نفر در طول زندگی خود در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. مصرف دوره‌ای یک آنتی بیوتیک می‌تواند باعث به هم خوردن تعادل بین باکتری‌ها در واژن شده و میزان باکتری‌های خوب داخل واژن در مقابل باکتری‌های بد کاهش می‌یابد. باکتری‌های خوب داخل واژن برای کنترل رشد قارچ در واژن لازم می‌باشند. رشد بیش از حد قارچ در واژن می‌تواند باعث خارش، سوزش و ترشحات واژن گردد.
4- خارش واژن در اثر عفونت باکتریایی واژن:
عفونت باکتریایی واژن یکی دیگر از دلایل شایعی می‌باشد که باعث ایجاد خارش در واژن می‌شود. همانند عفونت قارچی واژن، این عفونت نیز در اثر عدم تعادل بین باکتری‌های خوب و بد واژن بوجود می‌آید. ابتلا به این عفونت همیشه با علامت همراه نیست؛ ولی در صورتی که علائم این عفونت ظاهر شوند، علائمی همچون خارش واژن و ترشحات واژن به طور غیرطبیعی و بد بو همراه آن خواهند بود. این ترشحات می‌توانند رقیق و خاکستری یا سفید و در برخی مواقع کف آلود باشند.
5- برفک واژن:
اگر احساس خارش، درد یا ناراحتی می کنید احتمال دارد که به یک عفونت مخمری دچار شده باشید. برفک یک وضعیت معمول است که بوسیله یک مخمر در نواحی تناسلی و اطراف آن اتفاق می افتد. این وضعیت در مردان و زنان قابل مشاهده است و بیشتر در مناطق گرم و مرطوب بدن مانند واژن و داخل دهان دیده می شود.
برفک واژن از لحاظ پزشکی با نام کاندیدا آلبیکنز شناخته می شود. از این وضعیت با نام های دیگر همچون کاندیدا یا کاندیدیاز واژنی نیز یاد می شود. در شرایط عادی بدن، تعداد این نوع مخمر، توسط باکتری های بی خطر کنترل می‌شود اما گاهی اوقات با تغییر وضعیت تعداد آن به سرعت افزایش پیدا می کند.
در اکثر مواقع برفک ناخوشایند و دردناک است؛ اما خبر خوب این است که این وضعیت به راحتی با داروهای خانگی یا تجویز شده توسط پزشک قابل درمان می‌باشد. با این وجود در بعضی از زنان درمان برفک واژنی دشوار است و برفک پس از هر دوره درمان دوباره ایجاد می‌شود.
علائم برفک واژن چیست؟
در زنان، علائم معمول ابتلا به برفک به شرح زیر است:
- خارش، درد و سوزش واژن
- قرمز شدن واژن
- ترشحات واژنی که معولاً سفید رنگ و بی بو هستند و می توانند غلیظ یا رقیق باشند.
- درد یا احساس ناراحتی در هنگام مقاربت جنسی
- درد در هنگام دفع ادرار
علائم برفک در مردان کمتر قابل توجه است اما می تواند شامل موارد زیر شود:
- احساس ناراحتی، سوزش و خارش در ناحیه سر آلت جنسی
- قرمزی یا ایجاد دانه های قرمز بر روی آلت جنسی
- ترشحات غلیظ یا رقیق
- ناراحتی در هنگام دفع ادرار
7- بیماری‌های منتقله از طریق رابطه جنسی:
برخی از بیماری‌های منتقله از طریق رابطه جنسی (STDs) که به واسطه‌ی رابطه محافظت نشده منتقل می‌شوند، می‌توانند باعث ایجاد خارش در واژن گردند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
- کلامیدیا
- زگیل تناسلی زنانه
- سوزاک
- هرپس تناسلی
- عفونت تریکومونایز
ابتلا به هر یک از بیماری‌های گفته شده، علاوه بر خارش می‌توانند باعث ترشحات غیرطبیعی سبز یا زرد رنگ و درد به هنگام ادرار شوند.
8- یائسگی:
زنانی که در آستانه ورود به دوران یائسگی هستند یا قبلا یائسه شده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به خارش واژن هستند. علت این امر کاهش سطح استروژن به واسطه یائسگی است که نتیجه‌ی آن خشک شدن واژن و خارش می‌باشد. در واقع کم شدن مخاط داخل واژن باعث خشکی بیش از حد آن و در نتیجه خشکی می‌شود.
9- خارش واژن در اثر استرس:
اگرچه این موضوع شایع نمی‌باشد ولی استرس‌های فیزیکی و عاطفی می‌توانند باعث التهاب و خارش واژن گردند. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که استرس باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن شما شود.
10- سرطان واژن:
در موارد نادری خارش واژن می‌تواند از علائم سرطان واژن باشد. سرطان واژن سرطانی است که می‌تواند در بافت داخلی و خارجی واژن، لبه‌های واژن، کلیتوریس یا همان چوچوله و در دهانه واژن ظاهر شود. سرطان واژن همیشه با علامت همراه نیست ولی در صورتی که علائم آن ظاهر شوند، این علائم می‌تواند شامل خونریزی غیرطبیعی واژن، خارش و درد غیرطبیعی در واژن باشد.
راه های درمان خارش واژن
پزشک شما پس از معاینه و تشخیص علت بروز این عارضه در شما، راه‌های درمان آن را برای شما تجویز خواهد کرد:
1- عفونت قارچی
در صورتی که به عفونت قارچی واژن مبتلا باشید داروهای ضدقارچ برای شما تجویز خواهد شد. این داروها به شکل‌های مختلفی نظیر کرم، پماد یا قرص وجود دارد.
2- درمان خارش واژن به خاطر عفونت باکتریایی
پزشکان معمولا عفونت باکتریایی را با تجویز آنتی بیوتیک درمان می‌کنند. آنتی‌بیوتیک به صورت قرص و یا به صورت کرم که به داخل واژن مالیده می‌شود استفاده می‌شوند. جدا از اینکه چه روش درمانی برای شما تجویز می‌شود، باید درمان خود را مطابق دستور پزشک و تا انتها دنبال نمائید.
3- بیماری‌های منتقله از طریق رابطه جنسی (STDs)
این بیماری ها می توانند به کمک آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدویروسی و ضد انگلی درمان شوند. لازم است که داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنید و تا زمان بهبودی از برقراری رابطه جنسی پرهیز نمائید.
4- درمان خارش واژن مرتبط با یائسگی
معمولا با کرم‌ها یا قرص‌های استروژن یا حلقه‌های واژینال حاوی هورمون استروژن درمان می‌شوند.
5- درمان خارش واژن به خاطر برفک واژن
اگر علائم شدید نباشد، پزشک معمولاً مصرف کوتاه مدت دارو های ضد قارچی را پیشنهاد می کند. این مدت درمان در بیشتر مواقع بین 1 تا 3 روز می باشد. در صورتی که علائم شدید تر باشد این دوره درمان طولانی تر می شود.
گستره ای از روش های درمانی برای معالجه برفک وجود دارد. از این روش های می توان به مصرف قرص خوراکی، شیاف واژنی و مصرف کرم اشاره کرد. استفاده از قرص و شیاف واژنی به یک میزان موثر است.
قرص خوراکی: فلوکنازول معمول ترین قرص با فعالیت ضد قارچی برای درمان برفک است. این دارو بسیار موثر است بگونه ای که مصرف تنها یک قرص می‌تواند برای درمان یک دوره برفک کافی باشد.
از عوارض جانبی معمول مصرف این دارو میتوان به حالت تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست و نفخ اشاره کرد.
دارو هایی که فعالیت ضد قارچی دارند را برای زنان باردار در بیشتر موارد تجویز نمی کنند زیرا از نظر تئوری مصرف این قرص ها می تواند باعث آسیب رسیدن به نوزاد شود.
شیاف واژنی: شیاف های درون واژنی به اندازه مصرف قرص خوراکی باعث عوارض جانبی نمی شود با این حال استفاده از آنها می تواند عجیب باشد و موجب آشفتگی شود. در برخی موارد استفاده از این شیاف ها می تواند باعث ناراحتی موضعی و یا آسیب رسیدن به کاندوم های لاتکس شود.
دارو هایی مثل کلوتریمازول، اکونازول و میکونازول در انواع شیاف های واژنی نیز وجود دارند. اگر باردار هستید برای مصرف این شیاف ها به هیچ وجه از اپلیکاتور برای وارد کردن دارو به واژن استفاده نکنید زیرا ممکن است با این کار به رحم آسیب وارد شود. بهترین روش برای وارد کردن دارو در زنان باردار استفاده از انگشت است.
کرم: اگر در اطراف واژن قرمزی یا درد موضعی مشاهده یا احساس شد میتوان از کرم ها در کنار شیاف های واژنی و قرص های خوراکی استفاده کرد.
انواع دیگر خارش واژن معمولا به طور خودبخود بهبود می‌یابند. با این وجود استفاده از کرم‌های استروئید یا لوسیون‌ها می‌تواند به کاهش التهاب و احساس راحتی بیشتر در شما کمک کننده باشند. ولی از مصرف زیاد این داروها پرهیز نمائید؛ چرا که استفاده بیش از حد از این مواد خود باعث ایجاد التهاب و خارش در واژن می‌گردد.
آیا استفاده کردن از کاندوم و ژل های لیز کننده باعث بروز این عارضه می شود؟
همه زنان در اثر استفاده از کاندوم و ژل های لیز کننده ای مانند لوبریکانت دچار خارش واژن نمی شوند ولی بعضی از زنان، دچار خارشی مزمن می شوند که بهتر است از این وسایل بهداشتی استفاده نکنند. برای پیشگیری از خارش واژن سعی کنید از ژل های روان کننده استفاده نکنید.
درمان خارش واژن با روش های طبیعی و خانگی
1- درمان خارش با سرکه سیب
یکی از خصوصیات بالقوه سرکه سیب، خاصیت ضدباکتریایی آن است که با قارچ ها و باکتری ها مبارزه می کند. استفاده از این روش درمانی خانگی، از گذشته تا به حال مورد استفاده قرار می گرفته است. فقط کافی است حدودا 2 قاشق غذا خوری از سرکه سیب را با کمی آب گرم مخلوط کرده و روزی 2 بار، واژنتان را با آن شستشو دهید.
2- درمان با عسل
برای استفاده از عسل به منظور درمان خارش، کافی است به مدت 15 دقیقه، کمی از عسل را بر روی واژن بزنید. پس از گذشتن زمان لازم، واژن خود را با آب گرم بشویید.
3- درمان خارش واژن با روغن نارگیل
این روغن نیز دارای خاصیت ضدباکتریایی و ضد قارچی بوده و در درمان خارش واژن موثر واقع شده است. برای اینکه از این روش خانگی بتوانید بیماری خود را درمان کنید، فقط کافی است کمی از این روغن را بر روی واژن خود بزنید. اجازه دهید تا کاملا خورد پوستتان برود.
چای گیاهی برای درمان این عارضه
از جمله چای ها و نوشیدنی هایی که برای درمان خارش واژن ، مورد استفاده قرار می گیرد، چای دارچین و چای بادرنجویه می باشد. متخصصان طب سنتی توصیه می کنند در صورتی که از خارش دستگاه تناسلی رنج می برید از این دمنوش ها بیشتر استفاده کنید.
نکات کلی و توصیه های آخر
با رعایت بهداشت شخصی و داشتن سبک زندگی سالم می‌توانید از ابتلا بیماری‌هایی که علت این عارضه می‌باشند در امان باشید. روش‌های متعددی وجود دارد که می‌توانید به کمک آنها از التهاب و عفونت در امان باشید:
- برای شستشوی ناحیه‌ی تناسلی خود از آب گرم و پاک کننده‌های ملایم استفاده کنید
- از صابون‌های معطر و لوسیون‌ها استفاده نکنید
- از محصولات بهداشتی زنانه که برای زیبایی و خوشبو کنندگی (همانند اسپری‌های خوشبو کننده و دوش واژینال) تبلیغ می‌شود، استفاده نکنید.
- لباس‌های زیر خود را بلافاصله پس از مرطوب شدن در اثر ورزش یا پس از استخر عوض کنید
- از لباس‌های زیر با جنس نخ و کتون استفاده کنید
- پس از دفع ادرار واژن خود را از سمت جلو رو به عقب خشک نمائید
چه موقع لازم است به پزشک مراجعه کنید؟
در صورتی که این خارش، زندگی روزانه و خواب شما را مختل کرده است حتما به پزشک خود مراجعه نمائید. اگرچه در اغلب اوقات مشکل حادی وجود ندارد، پزشک شما می‌تواند تمهیداتی ارائه دهد که از میزان رنجش شما در این خصوص کاسته شود. شما می‌توانید با دریافت داروهای بدون نسخه از داروخانه این وضعیت را معالجه کنید اما اگر پس از مصرف دارو علائم پس از 14 روز از بین نرفت به پزشک عمومی مراجعه کنید.
- وجود زخم یا تاول در ناحیه تناسلی
- حساسیت و درد در سطح واژن
- سرخی و تورم بر روی واژن
- مشکل در ادرارکردن
- ترشحات غیرطبیعی واژن
- احساس ناراحتی به هنگام رابطه جنسی
- زیر 18 یا بالای 60 سال سن دارید.
- باردار هستید.
- در گذشته سابقه بیماری های مقاربتی داشته اید.
در صورتیکه یکی از علائم زیر را مشاهده کردید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی غیرعادی قاعدگی
- درد در ناحیه پائین شکمی
- ترشحات آغشته به خون
- زخم و تاول های واژنی
