آیورودا یک سیستم طبیعی شفابخش علمی است که بیش از 5.000 سال پیش در هند آغاز شده است. کلمه ” آیورودا ” متعلق به زبان باستانی مردم هند یا همان زبان سانسکریت است که به معنی ” دانش زندگی ” است ( آیور به معنای زندگی است، در حالی که ودا به معنای علم یا دانش است ). امروزه طب آیورودا در هند مدرن به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد و در حال حاضر همچنین نفوذ خود را در سراسر جهان گسترش می دهد. یکی از مواردی که امروزه از طب آیورودا خیلی مورد استفاده قرار می گیرد ؛ رژیم آیورودا است.
رژیم های آیورودا بسته به نوع بدن افراد، سفارشی سازی می شود که به آن دوشا گفته می شود. از آنجا که آیورودا بر اساس تغییرات ریتمیک موجود در طبیعت بنا شده است – نظیر طلوع و غروب روزانه خورشید، تغییر فصول، مراحل زندگی ( تولد، رشد و مرگ ) – غذاهای موجود در رژیم آیورودا در طول سال تغییر می کنند و همچنین می تواند در طول زندگی شخص نیز نوسان داشته باشند.
در طب آیورودا ، سلامت به عنوان حالت تعادل فرد با خودش تعریف شده است و همچنین به محیط زیست اطراف او نیز مرتبط شده است. شخصی سازی رژیم غذایی در طب آیورودیک خیلی مهم است، همچنین تمارین لایف استایل آیورودیک وجود دارند که به پیشگیری از بیماری و بهبود جسمی و ذهنی بدن کمک می کنند.
گفته شده است که آیورودا به کل فرد – بدن ، ذهن و روح – اشاره دارد ؛ این بدان معنی است که رژیم غذایی، مدیریت استرس، خواب، استفاده از گیاهان و مکمل ها و همه چیزهایی که به سلامت کلی فرد کمک می کنند، به هم می پیوندند.
رژیم آیورودا چیست؟
رژیم های آیورودا بر پایه شیوه های طبی باستانی شکل گرفته اند که تعادل و توازن کلی بدن و ذهن را به منظور مدیریت یا درمان انواع مشکلات سلامتی بهبود می بخشند. امروزه طب آیورودیک به عنوان نوعی پزشکی جایگزین ( طب جایگزین ) شناخته شده است ؛ به این معنی که می تواند در کنار سایر شیوه های پزشکی غرب و/یا همچنین ترکیب طب های جایگزین دیگر همانند یوگا، هومئوپاتی، ماساژ، مدیتیشن، رایحه درمانی و ورزش مورد استفاده قرار گیرد.
برخی از فواید اصلی رژیم های آیورودا عبارتند از :
بهبود فرآیندهای گوارشی و متابولیکی
بهبود سلامت روده / میکروبیوم
مدیریت وزن
افزایش سم زدایی در بدن
کاهش اضطراب و آرامش درونی بیشتر
بهبود باروری و سلامت جنسی
بهبود راندمان فرآیند دفع ( کمک به حرکات روده )
کاهش التهاب و بهبود عملکرد
تیپ های بدنی در آیورودا
طبق گزارش مرکز ملی سلامت، طب آیورودا دارای چند پایه کلیدی است که مربوط به سلامت و بیماری است. این مفاهیم با همبستگی جهانی، قانون اساسی بدن و نیروهای زندگی مرتبط هستند.
در آیورودا سه دوشا یا تیپ بدنی اصلی داریم : واتا، پیتا و کافا. دوشاها مطابق با انواع مختلف بدن، گرایشان، صفات شخصیتی و نیازهای غذایی دسته بندی می شوند.
هر دوشا از پنج عنصر اساسی تشکیل شده است: اتر، هوا، آتش، آب و زمین. هر فرد یک ترکیب منحصر بفرد از سه دوشاست که ویژگی های فیزیکی و روانی او را تعیین می کنند. هدف از تمرینات آیورودا، از جمله رژیم غذایی آیورودا، جلوگیری از عدم تعادل در دوشاها است. عدم تعادل می تواند به دلیل ترکیبی از شیوه زندگی ناسالم، کمبود مواد مغذی، فعالیت بدنی بیش از حد زیاد یا بیش از حد کم، استرس مزمن، نوسانات فصلی و قرار گرفتن در معرض سموم باشد.
در ادامه مرور کلی بر هر دوشا و ویژگی های منحصر بفرد آن می کنیم :
واتا ( Vata ) :
بدن لاغر ، سبک با استخوان های کوچک
به راحتی چاق نمی شود و به سختی غذا را هضم می کند.
به عنوان فردی خلاق، ذهن باز، کنجکاو و پرانرژی شناخته شده اما همچنین ترس، استرس و در برخی مواقع پراکندگی مغز دارد.
انرژی واتا نقش مهمی در عملکرد های اساسی دارد ؛ از جمله پویایی، جنب و جوش، گردش خون و تنفس.
واتاها مستعد مشکلات روحی از جمله ترس، غم، مشکلات سلامتی مانند اختلالات عصبی، بی خوابی، آرتریت و بیماری قلبی هستند.
پیتا ( Pitta ) :
بدن متوسط، ورزشکار و تطبیق پذیر از لحاظ وزن یا عضله
پیتاها باهوش هستند، به سختی تلاش می کنند و جاه طلبی و رقابت را دوست دارند.
برخی مواقع عصبانی و پرخاشگر هستند.
انرژی پیتا نقش مهمی در عملکرد متابولیک، هضم، جذب مواد مغذی و دمای بدن دارد.
پیتاها در مقابل مشکلاتی نظیر کار بیش از حد، فشار خون بالا، مشکلات قلبی، بیماری های عفونی و شرایط گوارشی آسیب پذیر هستند.
کافا ( Kapha ) :
با افزایش وزن مبارزه می کند.
ساختمان بدنی بزرگ، محکم و پرقدرت دارد.
به عنوان فردی عاشق، بخشنده و حامی شناخته شده است اما تنبل، سست، حسود و برخی مواقع غمگین نیز می باشد.
انرژی کافا نقش مهمی در استراحت، تغذیه، آرامش، مراقبت از دیگران، تولید مثل و ایجاد سیستم ایمنی قوی دارد.
مشکلات سلامتی که کافاها ممکن است با آنها مواجه شوند، عبارتند از : دیابت، سرطان، چاقی، احتباس مایعات و بیماری های تنفسی.
توصیه های متعددی برای زندگی به شیوه آیورودیک وجود دارد :
مصرف غذاهای مضر که برای دوشای شما مناسب نیست را قطع کنید و یا به حداقل برسانید. این غذاها شامل : غذاهای فرآوری شده، غذاهای سرد و محصولات حیوانی کیفیت پایین می باشند.
غذاهای مغذی مخصوص دوشای خود را بخورید ؛ به عنوان مثال سبزیجات، ادویه جات، حبوبات و چربی های سالم مانند روغن حیوانی.
مطالعه کنید : 90 گیاه دارویی و ادویه بی نظیر برای سلامتی و تندرستی
صبح ها در یک زمان مشخص از خواب بیدار شوید و مدت زمان کوتاهی را به مدیتیشن اختصاص دهید ( به طور مثال 15 دقیقه ).
خانه و محل کار خود را به یک محیط آرام تبدیل کنید . این کار را از طریق تمیز کردن به هم ریختگی ها، ایجاد هوای تازه و افزودن گل و گیاه انجام دهید.
در تمریناتی که برای نوع بدن شما مناسب است تمرکز کنید – نه خیلی دقیق، بلکه به اندازه کافی برای بهبود گردش خون و عملکرد بدن.
5 ویژگی رژیم آیورودا
1 . بهبود گوارش : رژیم های آیورودا شامل بسیاری از غذاهای سالم هستند که به راحتی قابل هضم هستند، دارای مواد مغذی هستند و توانایی بهبود سلامت روده را دارند. شواهدی وجود دارد که رژیم آیورودا ممکن است به افراد کمک کند تا بر شرایطی که بر روی دستگاه گوارش تاثیر می گذارند، چیره شوند،مثل زیادی اسید معده، سندرم روده تحریک پذیر، هموروئید یا بواسیر، اسهال، یبوست و سوزش معده.
2 . کمک به کاهش وزن : محققان دریافته اند که رژیم های غذایی مبتنی بر طب آیورودا برای ترویج کاهش وزن مفید هستند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد رژیم های آیورودا ممکن است به تنظیم هورمون ها کمک کنند، حساسیت انسولین را بهبود بخشیده و به جلوگیری از دیابت کمک کنند.
3 . تشویق به خوردن غذاهای ارگانیک، فصلی و محلی : رژیم آیورودا همواره همراه با فصلها تغییر می کند، زیرا ما نیاز به منابع مختلف تغذیه ای در زمان های مختلف سال داریم. طبق اصول آیورودا ، در اینجا دستورالعمل هایی برای چگونگی پیروی از رژیم آیورودا بر اساس فصل وجود دارد :
زمستان : ممکن است متوجه شوید که اشتها و گرسنگی شما به دلیل نیاز به ایجاد گرمای درونی افزایش می یابد. غذاهای سرد و سبک را کمتر بخورید ؛ نظیر سبزیجات خام، اسموتی ها و سالادها. سعی کنید چربی های سالم مغذی را بیشتر بخورید. کربوهیدرات پیچیده مثل غلات پخته، سوپ ها و خورش ها.
مصرف غذاهای شیرین، شور و ترش را افزایش دهید اما مصرف غذاهای تند و تیز را کاهش دهید. روغن حیوانی، ادویه جات گرم و عسل خام را برای تقویت ایمنی بدن مصرف کنید.
بهار : غذاهای تند و تیز و پرادویه را به جای غذاهای شیرین، شور و نمکی مصرف کنید. سعی کنید بیشتر به غذاهای گرم تر، خشک تر و سبک تر تکیه کنید و مصرف غذاهای چرب و سنگین را کاهش دهید. در مصرف گوشت و میوه صرفه جویی کنید، گیاهان سبز را بیشتر مصرف کنید ، از ادویه جات گرم استفاده کنید و وعده های غذایی کوچکتری بخورید و همچنین ورزش را فراموش نکنید.
تابستان : غذاهایی که به طور طبیعی شیرین هستند را بیشتر مصرف کنید و طعم های گرم ( ادویه دار، تند و تیز، شور، ترش ) و غذاهای خشک را به حداقل برسانید.غذاهای مرطوب و سرد را بیشتر از غذاهای خشک نوش جان کنید. چربی کمتری مصرف کنید و غذاهای سبک تر را بیش از پیش در رژیم غذایی خود قرار دهید.
میوه و سبزیجات تازه بیشتری میل کنید. از آب میوه های تازه ، محصولات نارگیل، ماست، اسموتی ها و گیاهان خنک کننده مثل خیار، انواع توت ها و خربزه ها لذت ببرید.
پاییز : غذاهای شیرین و اندکی تلخ را به جای غذاهای تند و تیز، شور و ترش مصرف کنید. تعادلی میان غذاهای سرد و گرم ، سبک و سنگین ایجاد کنید. سوپ های بیشتر، ادویه جات گرم، انار و میوه های فصلی مصرف کنید.
4 . بهبود خلق و خو : با توجه به آیورودا، حالت های روحی – از جمله شهوت، خشم، طمع ، میل، دلبستگی و نفس – به غذاهایی که میخوریم ، مرتبط شده اند. از آنجا که رژیم آیورودا به نوع خاص بدن و ذهن، فرایندهای متابولیکی و ریتم های بیولوژیک و همچنین تغییرات فصلی و مراحل زندگی سفارشی می شود ؛ می تواند با بهبود رژیم غذایی ، خلق و خوی و انرژی فرد نیز بهبود پیدا کند.
به عنوان مثال، یک رژیم آیورودا ممکن است غذاهای غنی از کربوهیدرات پیچیده و چربی های سالم داشته باشد ، اگر شخصی احساس عصبانیت و اضطراب کند و یا مشکلات خواب داشته باشد ؛ غذاهای سبک تر مانند اسموتی ها و میوه ها توصیه می شود تا حرص و خشم کاهش یابد. طعم های خاص مانند شیرین، ترش، تلخ و شور نیز برای کاهش اثرات منفی اصول اساسی بدن استفاده می شود.
5 . مبارزه با خستگی و ایمنی پایین : رژیم آیورودا همچنین می تواند برای غلبه بر خستگی، بی حالی و حساسیت به بیماری های ناشی از استرس مفید باشد. غذاهایی مانند سبزیجات پخته شده، آب دوغ، ادویه جات مانند سیر، هل، فلفل و زنجبیل؛ و عسل برای بهبود سطح انرژی، جلوگیری از کم خونی و حمایت از ایمنی استفاده می شود. علاوه بر رژیم غذایی سالم، گیاهان و مکمل ها نیز در طب آیورودا برای بهبود توانایی بدن برای مقابله با استرس استفاده می شود، مانند گیلاس زمستانی و جینسنگ.
بهترین غذاهای رژیم غذایی آیورودا
در زیر برخی غذاهای مقوی که در رژیم غذایی آیورودا وجود دارند ، عبارتند از :
ادویه جات – مثل زردچوبه، زیره، رازیانه، زنجبیل، هل، گشنیز، دارچین، میخک، سنگ نمک، نعناع، فلفل سیاه و پونه.
لوبیا و حبوبات خیس خورده – مثل ماش، لوبیا سیاه لاک پشتی، لوبیا قرمز، عدس، نخود و لوبیای آزوکی.
غذاهای تخمیر شده – مثل ماست و میسو
غلات خیس خورده – مثل کینوآ، ارزن، جو دوسر، جو، برنج سفید یا قهوه ای ( یا پودینگ برنج )
سبزیجات فصلی – مارچوبه، چغندر، کلم، هویج، گشنیز، بادمجان، ریشه رازیانه (بادیان رومی)، سیر، لوبیا سبز، نخود سبز، تره فرنگی، بامیه (پخته شده)، شقاقل، کدو تنبل، تربچه، شلغم زرد یا شغلم سوئدی، کدوی اسپاگتی و اسفناج.
ریشه سبزیجات – سیب زمینی شیرین، سیب زمینی، شلغم، خربزه زمستانه، کدو گردویی و کدو حلوایی.
میوه های فصلی – مثل سیب، خرما، انجیر، گریپ فروت، گواوا، لیمو ترش زرد، لیمو ترش سبز، پرتقال تاچیبانا، پرتقال، گلابی، آلو ( زردآلو )، انبه، انار و نارنگی.
گوشت – مانند مرغ، گوزن، بز، خوک، خرگوش، بوقلمون یا ماهی.
آجیل و دانه ها – مانند کنجد، بادام، بادام هندی، ماکادمیا، پیکن، آجیل کاج، پسته و گردو.
مطالعه کنید : 9 آجیل بسیار مفید برای سلامتی + جدول ارزش غذایی آنها
چربی های سالم – مانند روغن حیوانی، آب دوغ، کرم شیرین، شیر با چربی کامل یا ماست، روغن زیتون و روغن نارگیل.
آب ، انواع چای و عسل خام.
