آبله مرغان به عنوان یک عفونت بسیار مسری توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود. این بیماری به طور عمده بر کودکان تاثیر می گذارد، اما بزرگسالان نیز می توانند به آن مبتلا شوند.
علائم ابتلا به آبله مرغان و راه پیشگیری از آن
از مهمترین علائم و نشانه های بیماری آبله مرغان در کودکان کدام اند و چه درمان هایی برای این عارضه وجود دارد؟
نشانه بارز ابتلا به آبله مرغان بثورات پوستی فوق خارش دار با تاول های قرمز است.
طی چند روز تاول ها ظاهر شده و شروع به ترشح می کند سپس قبل از بهبودی کامل پوسته پوسته می شوند. علائم در عرض 10 تا 21 روز پس از تماس با فرد مبتلا به ویروس ظاهر می شوند. البته اکثر افراد طی حدود 2 هفته بهبود می یابند.
به گزارش وب ام دی، آبله مرغان به طور کلی به ویژه در کودکان خفیف است، اما در موارد شدید تاول ها به بینی، دهان، چشم ها و حتی دستگاه تناسلی سرایت پیدا می کنند.
چه کسی به آبله مرغان مبتلا می شود؟
کودکان زیر 2 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به آبله مرغان هستند. در حقیقت، 90 درصد از موارد در کودکان خردسال رخ می دهد، اما کودکان بزرگتر و افراد بزرگسال نیز می توانند به آن مبتلا شوند. اگر شما:
قبلا ویروس نداشتید
برای آن واکسینه نشده باشید
در مدرسه یا مرکز مراقبت از کودکان کار کنید
با کودکان زندگی کنید
چگونه ویروس آبله مرغان پخش می شود؟
خیلی راحت با تنفس ذرات ناشی از تاول آبله مرغان یا لمس وسیله آلوده به ویروس به آن مبتلا می شوید. آبله مرغان از یک تا 2 روز قبل از ظاهر شدن بثورات تا زمان خشک و پوسته پوسته شدن همه تاول ها مسری تر است.
بهترین راه برای جلوگیری از شیوع ویروس دریافت واکسن آبله مرغان یا واریسلا است. کودکانی که هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده اند باید دو دوز واکسن دریافت کنند – نخستین شات در سن 12 تا 15 ماهگی و دومی در سنین 4 تا 6 سالگی. افراد 13 سال به بالا که هرگز واکسینه نشده اند نیز باید دو دوز واکسن دریافت کنند. واکسن با فاصله حداقل 28 روز.
روی سینه و شکم کودک نوپای من، دانه ها و جوش های قرمز بوجود آمده است؛ آیا می تواند آبله مرغان باشد؟
بله می تواند آبله مرغان باشد. آبله مرغان که بیماری واریسلا نیز نامیده می شود، به طور معمول بصورت بثورات پوستی خارش دار بروز می کند. دانه ها یا جوشهای آبله مرغان به صورت برآمدگی کوچک شروع می شوند که به سرعت به تاول های کوچک مایع دار با زمینه صورتی تغییر شکل پیدا می کنند و در نهایت به صورت پوسته های قهوه ای و خشک شده در می آیند.
کودک نوپای شما ممکن است خسته و بیحال بنظر برسد و شاید کمی تب داشته باشد. احتمالا اشتهایش را از دست داده و مختصری سردرد یا درد در ناحیه شکم دارد. در حدود دو روز قبل از بیرون ریختن دانه ها، ممکن است سرفه یا آبریزش از بینی داشته باشد.
این دانه ها و جوش ها اغلب از پوست سر، صورت یا تنه شروع می شود، سپس می تواند در سر تا سر بدن پخش شود. کودکان اغلب بین ۵۰۰-۲۵۰ دانه آبله می زنند، اگرچه در مواردی ممکن است بیماری فقط به چند تاول کوچک محدود شود.
چگونه کودک نوپای من می تواند به آبله مرغان مبتلا شده باشد؟
بیماری آبله مرغان توسط ویروس واریسلا زوستر (varicella zoster) ایجاد می شود که از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا می کند. اگر نوپای شما تا کنون واکسن آبله مرغان نزده است یا به بیماری آبله مرغان مبتلا نشده است در صورت تماس با فرد مبتلا، امکان ابتلای وی به این بیماری بسیار زیاد است.
نحوه انتقال بیماری از طریق تماس با دست افراد آلوده یا تماس با تاول های فرد آلوده است. همچنین تنفس در فضایی که فرد آلوده بر اثر تنفس یا عطسه، سرفه آلوده به ویروس کرده اند سبب انتقال بیماری می شود (ویروس در اثر تماس با مستقیم یا مایع تاولها قبل از اینکه شروع به پوسته ریزی بکند، نیز سبب انتقال بیماری میشود). اگر کودک شما در معرض تماس با ویروس قرار گیرد اغلب ۱۴ روز تا ۱۶ روز طول می کشد تا دانه ها و جوشهای چرکی ظاهر شود. اگر چه دوره تظاهر بیماری می تواند بین ۱۰ تا ۲۱ روز نیز طول بکشد.
عوارض ابتلا به آبله مرغان
بزرگسالان بیشتر از کودکان در معرض ابتلا به عوارض آبله مرغان هستند. افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به دلیل ابتلا به سرطان، اچ آی وی یا بیماری دیگری نیز در معرض خطر هستند.
هنگام ابتلا به آبله مرغان ویروس واریسلا زوستر سال ها در سلول های عصبی باقی می ماند. این ویروس های خاموش ویژگی دوباره بیداری را دارند و می توانند سال ها بعد دوباره فعال شوند که منجر به ابتلا به زونا می شوند.
زونا با تاول های دردناک ظاهر می شود. خوشبختانه برای زونا واکسن وجود دارد و پزشکان آن را برای افراد بزرگسال بالای 60 سال توصیه می کنند.
علائم آبله مرغان چیست؟
علائم آبله مرغان به طور معمول ظرف 10 تا 21 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شود. نخستین علامت اغلب به صورت احساس ناخوشی است و طور معمول با این علائم همراه است:
- بدن درد
- تب
- احساس خستگی شدید
- احساس تحریک پذیری
- از دست دادن اشتها
- سردرد
بیشتر بخوانید:چگونه می توانیم در طول رابطه جنسی چند بار به ارگاسم برسیم؟
در عرض یک یا 2 روز بثورات گوناگون آبله مرغان ظاهر می شود و طی سه مرحله گسترش می یابد.
در مرحله نخست دچار برجستگی های خارش دار، برجسته، صورتی یا قرمز رنگ می شوید. پزشکان به اینها “پاپول” یا سفت دانهه می گویند. حدود 250 تا 500 عدد از آنها می توانند در سراسر بدن ظاهر شوند. در موارد شدید نیز حتی می توانند در دهان، چشم ها، مقعد یا اندام تناسلی نیز ایجاد شوند.
طی چند روز آینده این برجستگی ها تبدیل به تاول های کوچک و پر از مایع می شوند که “وزیکول” نامیده می شوند. این نوع تاول ها حدود یک روز قبل از ظاهر شدن و شروع به نشتی دوام می آورند.
در نهایت این زخم های باز پوسته شده و تبدیل به گال می شوند. با بهبودی برجستگی های جدید همچنان ظاهر می شوند. ممکن است برآمدگی، تاول و زخم به طور همزمان وجود داشته باشند. احتمال انتقال ویروس به افراد دیگر تا زمان پوسته شدن تمام تاول ها وجود دارد.
اکثر موارد آبله مرغان خفیف هستند و خود به خود برطرف می شوند، اما در صورت بروز علائم زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- بثورات به یک یا هر دو چشم گسترش می یابد
- بثورات بسیار قرمز، گرم یا حساس می شوند در این شرایط احتمال وجود عفونت باکتریایی پوست است
- سرگیجه
- تنگی نفس
- استفراغ
- گرفتگی گردن
- عدم توانایی برای کنترل ماهیچه ها
- تب بالای 102 درجه فارنهایت
- کم آبی بدن
آیا آبله مرغان خطرناک است؟
برای بچه های سالم بیشتر یک بیماری آزار دهنده است تا یک تهدید واقعی. البته حتیبچه های سالم هم بندرت می توانند دچار عوارض آبله مرغان شوند؛ این عوارض ممکن است یک عفونت باکتریایی پوستی، پنومونی یا ذات الریه، آنسفالیت یا ورم مغز باشد.
اگر کودک شما آبله مرغان دارد و بیمارتر از آنچه که مورد انتظار است به نظر می رسد، حتما به دکترش اطلاع دهید. اگر تب بیمار بعد از چند روز که از شروع بیماری می گذرد همچنان افزایش می یابد، اگر دانه یا جوشی در چشم کودک بزند یا پوست اطراف آبله ها متورم و دردناک و خیلی قرمز باشد، حتما به پزشک متخصص اطفال وی اطلاع دهید.
اگر کودک شما یک بیماری مزمن تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند لوسمی دارد یا در حال مصرف مقادیر بالای کورتیکواستروئید است (که مثلا در بیماری آسم استفاده می شود)، ابتلا به عفونت آبله مرغان می تواند عوارض خطرناک برای وی ایجاد کند.
بعضی تدابیر پیشگیری کننده مانند تزریق سرم ایمونوگلوبولینِ واریسلا یا واکسن آن تنها اگر مدت کوتاهی بعد از تماس با ویروس بیماری زا تزریق شود، می تواند موثر باشد.
در چنین شرایطی با بروز اولین علائم آبله مرغان، حتی اگر کودک شما فقط با فرد مبتلا به آبله مرغان تماس داشته باشد، حتما به پزشک او اطلاع دهید.
اگر شما حامله هستید و هرگز آبله مرغان نگرفته اید در صورتی که کوچکترین شکی از تماس با فرد مبتلا داشته اید حتما به پزشک خود اطلاع دهید و یا حتی از ایشان اطلاعاتی در مورد مواردی که باید رعایت کنید و احتیاط های لازم جهت پیشگیری از بیماری خود بخواهید.
درمان آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان به طور معمول طی 5 تا 10 روز دوره خود را طی می کند، اما در صورت وجود بثورات خارش دار ناشی از ویروس ممکن است مدت زیادی طول بکشد. خوشبختانه راهکارهای خانگی برای تسکین علائم وجود دارد.
از استامینوفن برای تسکین درد و تب استفاده کنید
در صورت بروز تب یا درد شدید ناشی از آبله مرغان در خود یا فرزندتان استامینوفن استفاده کنید. حتی این دارو به تسکین درد ناشی از زخم های ایجاد شده روی پوست یا دهان نیز کمک می کند. برای اکثر افراد از جمله زنان باردار و کودکان بالای 2 ماه نیز گزینه بی خطری است.
از مصرف مسکن های ضدالتهابی مانند ایبوپروفن خودداری کنید. در صورت ابتلا به آبله مرغان ممکن است باعث تشدید علائم و شرایط شما شود. هرگز به کودکان زیر 16 سال آسپرین ندهید زیرا منجر به عارضه ای جدی به نام سندروم ری می شود.
تاول ها را نخارانید
بله، وسوسه کننده است، اما خاراندن بثورات پوستی شما را در معرض خطر عفونت باکتریایی پوست قرار می دهد، همچنین باعث ایجاد زخم می شود. برای تسکین خارش پوست این نکات را امتحان کنید:
ضربه بزنید یا با ملایمت نوازش کنید
- حمام جوی دوسر سرد بگیرید.
- لباس های گشاد و نخی بپوشید تا پوست بتواند نفس بکشد
- لوسیون کالامین را روی نقاط خارش دار بمالید
- برای تسکین علائم خود از آنتی هیستامین مانند بنادریل استفاده کنید
خود را خنک کنید
گرما و عرق باعث خارش بیشتر می شود. از یک دستمال مرطوب و خنک برای آرام سازی نواحی خارش دار پوست استفاده کنید.
هیدراته بمانید
مایعات زیادی بنوشید تا بدن سریع تر از شر ویروس خلاص شود، همچنین از کم آبی بدن جلوگیری می کند. آب را از نوشیدنی های شیرین یا نوشابه های گازدار به ویژه در صورت وجود تاول در دهان انتخاب نکنیدو بستنی های بدون قند نیز انتخاب خوبی هستند. از مصرف غذاهای تند یا شور نیز اجتناب کنید.
بیشتر بخوانید:چگونه باکرگی در پسران و دختران را تشخیص دهیم؟
داروهای تجویزی
اگر با فرد مبتلا به آبله مرغان در تماس بوده اید، اما هنوز علائمی ندارید پزشک ممکن است تزریق درمانی به نام ایمونوگلوبولین را برای جلوگیری از ابتلای شدید تجویز کند. پزشک ممکن است این درمان را در نظر بگیرد اگر:
- حامله
- سیگاری
- زندگی با اچ آی وی
- شیمی درمانی یا مصرف دوزهای بالای داروهای استروئیدی
- نوزادان زیر 4 هفته نیز در معرض خطر عوارض آبله مرغان هستند.
اگر در معرض ابتلا به آبله مرغان شدید و دارای علائم آن هستید پزشک ممکن است داروی ضد ویروسی به نام آسیکلوویر تجویز کند. این دارو به کاهش علائم کمک می کند. نخستین دوز را ظرف 24 ساعت پس از بروز بثورات مصرف می کنید سپس یک قرص 5 بار در روز به مدت 7 روز باید مصرف شود.
چگونه می توان از آبله مرغان جلوگیری کرد؟
آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند کودکان با واکسن واریسلا زوستر برای پیشگیری از آبله مرغان به طور معمول پس از یک سالگی ایمن سازی شوند. دوز دوم که اغلب در حدود 4 یا 5 سالگی تجویز می شود برای محافظت کامل مورد نیاز است.
علاوه بر این، این واکسن محافظتی برای افراد آسیب پذیر مانند زنان غیرایمن که قصد باردار شدن دارند محسوب می شود. برخی مانند زنان باردار واجد شرایط دریافت واکسن آبله مرغان نیستند و بهتر است در این زمینه با پزشک خود مشورت کند.
واکسنی مشابه – اما در دوز بالاتر – برای سالمندانی که قبلا به آبله مرغان مبتلا شده اند نیز برای جلوگیری از شیوع زونا دردناک در دسترس است. افراد بالای 65 سال می توانند با پزشک خود مشورت کنند تا ببینند آیا این واکسن با دوز بالاتر می تواند به آنها کمک کند یا خیر.
واکسن آبله مرغان (واریسلا) برای بزرگسالان
آبله مرغان به عنوان یک بیماری شایع توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود. علائم آبله مرغان شامل تب و خارش نقاط یا تاول در سراسر بدن است. آبله مرغان به طور معمول خفیف است و طی پنج تا 10 روز دوره خود را طی می کند، اما در صورت ابتلای نوجوانان و بزرگسالان مشکلات جدی تری ایجاد می کند. افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به ویژه مستعد ابتلا به عوارض جدی آبله مرغان هستند. برخی از عوارض ناشی از آبله مرغان عبارتند از:
- عفونت های پوستی
- پنومونی یا سینه پهلو
- انسفالیت (التهاب مغز)
- زونا (بعدها در زندگی)
- التهاب مفاصل
واکسیناسیون بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آبله مرغان است. واکسن آبله مرغان از سال 1995 در ایالات متحده موجود است و به راحتی از پزشک یا کلینیک بهداشت عمومی دریافت می شود.
واکسن آبله مرغان در پیشگیری از بیماری بسیار مثر است. بین 70 تا 90 درصد افراد واکسینه شده در برابر آبله مرغان کاملا مصون می مانند. اگر فرد واکسینه شده به آبله مرغان مبتلا شود علائم ضمن خفیف بودن فقط برای چند روز باقی می ماند.
چه زمانی بزرگسالان باید علیه آبله مرغان واکسینه شوند؟
همه بزرگسالانی که هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده اند یا واکسیناسیون دریافت نکرده اند باید علیه آن واکسینه شوند. دو دوز واکسن باید با فاصله حداقل چهار هفته تزریق شود. در صورت عدم ابتلا به آبله مرغان یا واکسینه نشدن اگر در معرض آبله مرغان قرار گرفتید واکسیناسیون فوری خطر ابتلا به بیماری را تا حد زیادی کاهش می دهد.
مطالعات نشان می دهد واکسیناسیون در 3 روز پس از قرار گرفتن در معرض 90 درصد در پیشگیری از بیماری موثر است. واکسیناسیون در 5 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس 70 موثر است. در صورت ابتلا به بیماری علائم خفیف تر و کوتاه تر است.
چه کسانی نباید واکسن آبله مرغان را تزریق کنند؟
در موارد زیر نباید در برابر آبله مرغان واکسینه شوید:
- در زمان واکسیناسیون به صورت متوسط تا شدید به بیماری مبتلا هستید
- باردار هستید (زنان نباید یک ماه پس از دریافت واکسن آبله مرغان باردار شوند)
- آیا تا به حال به ژلاتین، آنتی بیوتیک نئومایسین یا دوز قبلی واکسن آبله مرغان واکنش آلرژیک داشته اید
- گیرنده اعضای اهدا شده هستید
این افراد باید در مورد تزریق واکسن آبله مرغان با پزشک خود مشورت کنند:
- بیمارانی که تحت شیمی درمانی یا پرتوردرمانی قرار می گیرند
- افرادی که داروهای استروئیدی مصرف می کنند
- افراد مبتلا به اچ آی وی یا بیماری دیگری که سیستم ایمنی بدن را به خطر می اندازد
- بیمارانی که اخیرا تزریق خون کرده اند یا سایر فرآورده های خونی دریافت کرده اند
واکسن آبله مرغان چیست؟
واکسن آبله مرغان از شکل زنده و ضعیف شده ویروس واریسلا ساخته شده است یعنی ویروس بدون ایجاد بیماری در بدن ایمنی ایجاد می کند.
آیا خطراتی پیرامون تزریق واکسن آبله مرغان وجود دارد؟
شایع ترین عارضه جانبی واکسن آبله مرغان تورم، درد یا قرمزی در محل تزریق است. تعداد کمی از افراد نیز ممکن است پس از واکسیناسیون دچار بثورات خفیف یا تب خفیف شوند. بروز واکنش های جدی نسبت به واکسن آبله مرغان بسیار نادر است، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تشنج
- عفونت مغزی
- پنومونی
- از دست دادن تعادل
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
در صورت وجود احتمال جدی درباره واکنش جدی نسبت به واکسن آبله مرغان فورا با پزشک خود تماس بگیرید. زنانی که در دوران بارداری واکسن آبله مرغان را دریافت می کنند باید بلافاصله با پزشک خود صحبت کنند.
آبله مرغان در دوران بارداری می تواند باعث نقایص مادرزادی شود، بنابراین احتمال خطر بروز این نقایص در پی تزریق واکسن آبله مرغان نیز وجود دارد. واکسن آبله مرغان مانند سایر واکسن ها خطرات مربوط به واکسن بسیار کمتر از خطرات مربوط به خود بیماری است.
مترجم: الهه زارعی
