حالت تهوع و استفراغ کودک چه منشایی دارد و چه عواملی در ایجاد آن تاثیرگذارند؟
دیگر چیزی در معده‌اش نمانده که بیرون بریزد. به خودش فشار می‌آورد، عق می‌زند و بی‌آنکه بتواند معده‌اش را خالی کند، با چهره و بدنی لرزان به شما نگاه می‌کند.
شاید بچه‌های شیرخوار، هر بار که غذای‌شان را می‌خورند، کمی از آن را برگردانند اما استفراغ‌های شدید و تمام‌نشدنی در هر سنی می‌توانند شما را نسبت به سلامت فرزندتان نگران کنند.
ما در این مطلب به شما می‌گوییم چه وقت‌هایی باید نسبت به این نشانه آزار‌دهنده حساس‌تر باشید و در چه شرایطی میتوانید با راهکارهای ساده خانگی حالت تهوع فرزندتان را از بین ببرید. پس پیش از آنکه برچسب بیماری خاصی را روی فرزندتان بچسبانید و با خوددرمانی حالش را بدتر کنید، این مطلب را بخوانید.
دست و پای‌تان را گم نکنید
بچه‌ها همیشه به یک دلیل دچار تهوع و استفراغ نمی‌شوند. گرچه این حالات می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری‌هایی مثل مننژیت یا مسمومیت‌های شدید باشد اما در اغلب موارد، کودکانی که علائم عجیب دیگری مثل دردهای شدید شکمی، تغییرات پوستی، زردی رنگ یا بی‌حالی، گیجی و توهم را همراه با استفراغ تجربه نمی‌کنند، معمولا دچار بیماری خطرساز و جدی نیستند. غذایی که کودک در وعده قبل مصرف کرده، گرمای هوا و بی‌آبی بدن همه می‌توانند حال او را تا این اندازه بد کنند. پس نشانه‌های همراه را جدی بگیرید و حتی در صورت شدید بودن نشانه‌ها به جای دست‌دست کردن با 115 تماس بگیرید.
می‌توانم کاری کنم؟
برای پیشگیری از ابتلای فرزندتان به این مشکل، میتوانید راهکارهایی را به او آموزش دهید و خودتان هم قدم‌هایی را بردارید:
• اگر فرزند شما به عفونت تنفسی دچار شده، از او بخواهید در فواصل کوتاه خلط را از سینه و بینی‌اش خارج کند تا انباشته شدن آنها او را دچار حالت تهوع نکند.
• دریازدگی تنها در سفرهای دریایی اتفاق نمی‌افتد. بعضی کودکان در قطار، اتوبوس و حتی خودروی شخصی هم چنین حالتی را تجربه می‌کنند. برای اینکه در سفرهای بین‌شهری فرزندتان دچار تهوع نشود، سعی کنید در فواصل کوتاه در جایی خوش‌آب و هوا بایستید و نفسی تازه کنید. گذشته از این نگذارید قبل از سفر و در طول راه شکمش را پر کند باید در طول سفر به خوردن غذاهای سبک و لقمه‌های کوچک بسنده کند.
• در راه به اندازه کافی مایعات به او بنوشانید تا بی‌آبی بدنش حال او را بدتر نکند.
• اگر هم استفراغ‌های بین‌راهی فرزندتان همیشگی است، قبل از سفر با کمک پزشکش دارویی مناسب برای پیشگیری انتخاب کنید. خوددرمانی نکنید و اجازه دهید متخصص دوز و نوع دارو را انتخاب کند.
حال روده‌ها خراب است؟
باکتری‌ها و ویروس‌هایی که دستگاه گوارش را نشانه می‌گیرند هم می‌توانند کودک را دچار تهوع و استفراغ کنند و این مشکلات که در تابستان تشدید می‌شوند یکی از دلایل شایع تهوع و استفراغ در کودکان هستند. اما برای اینکه مطمئن شوید بدحالی کودک‌تان کار باکتری یا ویروس خاصی است باید نشانه‌هایی مثل اسهال، بی‌اشتهایی، دردهای شکمی و تبی را که از 12 تا 24 ساعت طول بکشد همراه با تهوع داشته باشد. اگر کودک‌تان همراه با استفراغ دچار سرفه هم شده، بعید نیست که به نوعی عفونت تنفسی مبتلا شده باشد ولی عفونت ادراری و حتی عفونت گوش هم می‌تواند چنین حالی را برایش ایجاد کند.
شما دکتر نیستید!
هرگز خودسرانه به کودک‌تان برای برطرف شدن تهوعش دارو ندهید. داروهای ضدتهوع حاوی آسپیرین می‌توانند برخی کودکان را بدحال کنند و حتی جان‌شان را به خطر بیندازند. به جای استفاده از این داروها، میتوانید از درمان‌های خانگی کمک بگیرید.
اگر فرزندتان اهل دمنوش خوردن است دمنوش بابونه، نعناع، زنجبیل برایش درست کنید تا تهوعش کمتر شود. اگر کودک‌تان هنوز دچار استفراغ نشده باشد و تنها از حالت تهوع شکایت می‌کند، میتوانید آب لیموی تازه را در آب بچکانید – مثل درست کردن شربت آبلیمو- اما به جای شیرین کردنش، کمی نمک به آن اضافه کنید. اگر این مایع هم نتوانست تهوع کودک‌تان را کنترل کند، منتظر مشاهده نشانه‌های دیگری که به شما اطلاعات دقیق‌تری در مورد مشکل او می‌دهند، بمانید.
آمبولانس خبر کنید اگر. . .
گاهی استفراغ و تهوع غیرقابل کنترل فرزند شما نشانه ابتلای او به بیماری دیگری است و اگر فورا آمبولانس خبر نکرده و او را روانه بیمارستان نکنید، ممکن است پشیمان شوید.
•بی‌حالی، خشکی لب‌ها و دهان و ادرار نکردن برای بیشتر از چهار تا شش ساعت باید شما را نگران کند.
• استفراغ شدید و مکرر برای کودکان کمتر از سه ماه.
• شکایت از سردرد و معده‌درد شدید که با تب و استفراغ همراه شده‌اند. این نشانه‌ها همراه سفتی گردن و بثورات پوستی می‌توانند از ابتلای کودک شما به مننژیت حکایت کنند.
• استفراغ بعد از وارد شدن ضربه به سر می‌تواند نشانه دچار شدن کودک شما به ضربه مغزی یا خونریزی مغزی باشد.
• وجود خون تیره و قهوه‌ای رنگ در استفراغ.
• استفراغ سبزی که با درد شدید شکم همراه می‌شود. این نشانه می‌تواند حاکی از ابتلای فرزندتان به انسداد روده باشد.
• استفراغ همراه با سفتی شدید شکم.
• تغییر ذهنی مشهود مثل خستگی بیش از اندازه یا توهم و بی‌حالی شدید. یادتان نرود حتی عفونت در مغز یا نخاع هم می‌تواند با استفراغ همراه باشد.
به ساعت نگاه کنید
نه تهوع و نه استفراغ به خودی خود نمی‌توانند از خطری جدی خبر دهند اما برای اینکه از حال فرزندتان غافل نشوید باید به اینکه بدحالی او چقدر ادامه پیدا کرده است، توجه کنید. تبی که ساعت‌هاست با هیچ راهی قطع نمی‌شود، می‌تواند به شما بگوید که تهوع فرزندتان ناشی از عفونت است و استفراغی که بعد از گذشت 24 ساعت همچنان تکرار می‌شود هم می‌تواند از ابتلای فرزند شما به مشکلات دستگاه گوارش حکایت کند. در صورت تکرار این مشکل و طولانی شدنش باید حتما با متخصص تماس بگیرید.
تا کی باید گرسنه بماند؟
اگر کودک سه تا هشت ساله شما غذایش را چند بار برگردانده، نباید او را به مدت طولانی گرسنه نگه دارید. شما میتوانید به محض اینکه معده‌اش کمی آرام گرفت، با کربوهیدرات‌های پیچیده (مثل نان، حبوبات و برنج)، گوشت بدون چربی، ماست، میوه‌ها و سبزیجات او را تغذیه کنید. تصور نکنید تنها غذای مناسب برای کودکان در این شرایط کته و ماست است. اگر فرزندتان اشتهای خوردن غذاهای دیگر را ندارد، کته و ماست می‌تواند گزینه خوبی باشد اما اگر خودش به خوردن برخی دیگر از خوراکی‌های گفته شده تمایل دارد، نباید مانعش شوید.
فرزند شما به‌خاطر بالا آوردن‌هایش دچار ضعف شده و با کالری‌رسانی به بدنش باید انرژی از دست رفته‌اش را جبران کند؛ البته در مورد شیر خوردن کودک‌تان پس از استفراغ باید با پزشکش مشورت کنید. از آنجا که نظر متخصصان در این مورد متفاوت است، از پزشک کودک‌تان تاییدی برای نوشیدن شیر در این شرایط بگیرید.
