اختلال افسردگی در سالمندان چه نشانه ها و علائمی دارد و چگونه می توان آن را درمان کرد؟توصیه های روانشناسان در این زمینه چیست!
در روان شناسی بالینی یکی از شایع ترین اختلال های دوران سالمندی، افسردگی است که متاسفانه به دلیل جدی گرفته نشدن توسط اطرافیان، هر روز نسبت به روز گذشته اش حادتر و مراحل درمانش سخت تر و طولانی تر می شود. با این حال، مسلم رومیانی کارشناس ارشد روان شناسی بالینی در ادامه این مطلب به بررسی علایم و راهکارهای درمان این بیماری پرداخته است.
هر وقت که به سراغش می روی، روی صندلی نشسته و به گوشه ای خیره شده است. حوصله بیرون آمدن از خانه را ندارد. دیگر مانند گذشته با اطرافیانش شوخی نمی کند. از غذا خوردن لذت نمی برد و به هیچ وجه دوست ندارد که دیگران به خلوت ذهنی اش ورود پیدا کنند. همان طور که می دانید افسردگی، یکی از اختلالات روان پزشکی است که به سبب عمومی بودن به سرماخوردگی روان معروف شده است. در روان شناسی بالینی یکی از شایع ترین اختلال های دوران سالمندی، افسردگی است که متاسفانه به دلیل جدی گرفته نشدن توسط اطرافیان، هر روز نسبت به روز گذشته اش حادتر و مراحل درمانش سخت تر و طولانی تر می شود. با این حال، مسلم رومیانی کارشناس ارشد روان شناسی بالینی در ادامه این مطلب به بررسی علایم و راهکارهای درمان این بیماری پرداخته است.
علایم و نشانه های افسردگی در سالمندان
معمولاً علایم و نشانه های افسردگی در بین سالمندان بسیار متفاوت است. همچنین نشانه های افسردگی در سالمندان با افسردگی در جوانی فرق دارد و معمولاً دیرپاتر و ماندگارتر است. با این حال و به طور کلی، 9 نشانه اولیه برای افسردگی در دوران سالمندی که نوعی بیماری محسوب می شود، وجود دارد که عبارت است از:
1 -تغییر خلق و خو: در بین شایع ترین تغییرات خلق و خو در سالمندان افسرده، می توان به احساس ناآرامی، پوچی، بیقراری، تحریک پذیری و احساسِ نداشتن محبوبیت اشاره کرد. یک سالمند افسرده همچنین ممکن است با غمگینی زیاد، اضطراب، خشم یا بی احساسی و فقدان هیجان روبه رو شود. بدبینی، ناامیدی، گریه و حساسیت هیجانی شدید از دیگر تغییرات خلق و خو است.
2 -فقدان احساس لذت: کاهش یا از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلا برای بیمار لذت بخش بودند مانند خوردن غذا، کار، ارتباط با دوستان، سرگرمی و تفریحات.
3 -تغییر عمده در اشتها یا وزن: ممکن است فرد با کاهش یا افزایش شدید اشتها یا کاهش یا افزایش شدید وزن روبه رو شود. در سالمندان، کاهش اشتها و وزن شایع تر از افزایش آنهاست.
4 -تغییر در الگوی خواب: فرد ممکن است زیاد بخوابد یا برعکس دچار کم خوابی شود؛ البته در سالمندان، کم خوابی شایع تر از خواب زدگی است.
5 -احساس بی ارزش بودن: فرد در این دوران، ممکن است احساس بی ارزش بودن، سرزنش خود یا احساس فزاینده گناه کند.
6 -احساس خستگی های مداوم: سالمندی که به افسردگی دچار شده باشد، هر لحظه احساس می کند انرژی اش از دست رفته و همیشه احساس خستگی آزارش می دهد.
7 – نداشتن توانایی برای تمرکز: چنین بیمارهایی معمولا با کاهش توانایی در تفکر و تمرکز روبه رو می شوند زیرا به طور کلی مشکلات حافظه و گیجی در سالمندان افسرده متداول است.
8 -بیشتر شدن افکار مربوط به مرگ: بیمار ممکن است افکار تکرار شونده ای درباره مرگ یا حتی آرزوی مرگ داشته باشد. همچنین ممکن است به خودکشی فکر کند یا در بدترین شرایط دست به اقدام بزند.
9 -کاهش فعالیت های فیزیکی یا کلامی: بیمار ممکن است در همه حال، بیقرار و مضطرب باشد. ممکن است دستانش را فشار دهد یا بپیچاند و نتواند آرام بنشیند. از سوی دیگر، برخی بیماران، ممکن است حرکات و طرز حرف زدنشان شل و کند شود. همچنین ممکن است قبل از پاسخ دادن یا شروع به حرکت با درنگ و تاخیر اقدام کنند و ممکن است به جز آن که مورد سوال مشخصی قرار گیرند، حرفی نزنند یا کاملا سکوت اختیار کنند.
توصیه هایی به اطرافیان سالمند افسرده
حال اگر می خواهید بدانید چگونه به یک فرد سالمند افسرده، می توان کمک کرد یا اگر خودتان، سالمند افسرده هستید، چگونه می توانید افسردگی خود را درمان کنید، لطفا ادامه این مطلب را بخوانید. هرچند به افراد سالمندی که دچار افسردگی می شوند، توصیه می شود که حتما به یک روان شناس متخصص مراجعه کنند ولی چند راه حل ساده هم وجود دارد تا اطرافیان فرد سالمند بتوانند کمی از احساس افسردگی در سالمندشان بکاهند.
1 -سالمندتان را در شرایط لذت بخش قرار دهید: در مرحله اول باید شرایطی برای فرد سالمند ایجاد کنید تا از زندگی لذت ببرد. قدم زدن در فضای آزاد یا تماشای فیلم مورد علاقه یا هر کاری که سالمند به آن دلبستگی دارد، می تواند به او کمک کند. وقتی بدن یک سالمند فعال باشد، افسردگی هم از او دور می شود. استفاده از فضای سبز و آزاد برای تغییر روحیه سالمندان حتی با ویلچر برای آن ها که توان راه رفتن ندارند تاثیر بسیاری در کاهش افسردگی دارد.
2 -بیشتر به او توجه کنید: توجه ویژه اطرافیان به سالمندان هم راهکاری بسیار مهم برای کاهش افسردگی آنهاست؛ برای مثال توجه به خوراک و پوشاک سالمندان به آنها حس مورد توجه بودن می دهد که باعث آرامش و خوشحالی آنها می شود.
3 -همراه او برای ورزش کردن اقدام کنید: وقتی بدن یک سالمند فعال و سالم باشد، افسردگی هم از او دور می شود تلاش کنید تا با انتخاب ورزش های مناسب برای دوران سالمندی به همراه سالمندتان به ورزش بپردازید.
4 -قرارهای دوستانه شان را برنامه ریزی کنید: سالمندان باید حتما برنامه منظم روزانه ای داشته باشند و در برنامه های شان، ساعت هایی برای ارتباط با دیگران مانند دوستان یا بستگان در نظر بگیرند. افراد سالمند با داشتن دوست هایی هم سن و سال خود، بهتر می توانند آنها را درک کنند و روابط اجتماعی شان تقویت خواهد شد بنابراین به آنها برای ارتباط بهتر با دوستان شان کمک کنید.
اگر خودتان سالمند افسرده هستید
اگر خودتان سالمند هستید و با توجه به علایمی که مطرح شد، احساس افسردگی می کنید و احتمالا حوصله انجام هیچ فعالیت یا دیدن فردی را ندارید به خاطر داشته باشید انزوا و گوشه گیری تنها باعث تشدید افسردگی شما خواهد شد. به گزارش مهر، هرچه از نظر فیزیکی، ذهنی و اجتماعی فعال تر باشید، مطمئنا احساس بهتری خواهید داشت. در این جا به چند روش برای مقابله و جلوگیری از افسردگی اشاره می کنیم:
5 -از خانه بیرون بیایید: به پارک یا آرایشگاه بروید. تلاش کنید از زندگی لذت ببرید و دستی به سر و روی خود بکشید تا از ظاهر مرتب تان به رضایت دل تان دست یابید.
6 -با دیگران در ارتباط باشید: زمان هایی را که تنها هستید، کاهش دهید. اگر قادر به حرکت نیستید از افرادی که دوست شان دارید دعوت کنید تا به دیدن تان بیایند یا با آن ها تماس تلفنی داشته باشید.
7 -داوطلب کمک به دیگران شوید: کمک به دیگران یکی از بهترین راه های به دست آوردن ارزش و احترام است. با کمک به دیگران، به طور قطع میزان افسردگی تان کاهش خواهد یافت.
8 -مشغول یادگیری مهارتی جدید شوید: به دنبال فعالیت هایی بروید که همیشه آرزوی انجام آنها را داشته اید. شاید آن فعالیت ها بتوانند، خلاقیت شما را شکوفا سازند و روحیه شما را تغییر دهند.
9 -بخندید: خنده بر هر درد بی درمان دواست. خواندن و گوش کردن به مطالب طنزآمیز نیز می تواند روحیه شما را تقویت کند.
10 -ورزش کنید: اگر بیمار و ناتوان هستید راه های بسیاری وجود دارد تا قدرت بدنی خود را افزایش دهید حتی روی صندلی و ویلچر. به هر روشی که می توانید ورزش کنید تا افسردگی تان به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یابد.
علل اصلی افسردگی در سالمندان
افسردگی در سالمندان می تواند به علت بروز اتفاق های ناگوار در زندگی شروع شود. برخی از این علل عبارت است از : به سوگ عزیزان نشستن، از دست دادن سلامتی، بالا رفتن سن و نزدیک شدن به مرگ یا مراقبت از یکی از عزیزان به علت بیمار شدن. این گونه اتفاق ها اصلی ترین علل بروز افسردگی در سالمندان است. از طرفی عواملی مانند مجرد و تنها بودن و نداشتن دوستان صمیمی، باعث می شود که افراد مسن نسبت به این اتفاق ها آسیب پذیرتر باشند.
روزنامه خراسان
