بهتر است مراقب باشید و تا جایی که می توانید از کیسه های نایلونی رنگی استفاده نکنید
یکی از شعارهای همیشگی فعالان محیط‌زیست، حذف کیسه‌های پلاستیکی و جایگزین کردن کیسه‌های پارچه‌ای است. کیسه‌های پلاستیکی علاوه بر آسیب‌های جبران‌ناپذیری که به محیط‌زیست می‌زنند، باعث به خطر افتادن سلامت ما هم می‌شوند. خیلی از ما عادت داریم نایلون‌های خریدمان را نگه‌داریم و چند بار از آنها برای نگهداری از خوراکی‌های مختلف، استفاده کنیم. این در حالی است که نظر متخصصان بهداشت مواد غذایی، کاملا مغایر با این رفتار ماست.
از این رو گفت‌وگویی با دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی درباره مضرات استفاده مجدد از کیسه‌های پلاستیکی انجام داده‌ایم.
آیا استفاده مجدد از نایلون‌های حمل مواد غذایی مشکلی از لحاظ بهداشتی دارد؟
بله، از نظر بهداشت مواد غذایی، تمام کارتن‌ها یا کیسه‌های پلاستیکی که جزو بسته‌بندی اصلی مواد غذایی نیستند و بسته‌بندی ثانویه یا حتی ثالثیه محسوب می‌شوند باید پس از حمل خوراکی‌ها به خانه و جابجا کردن آنها دور انداخته شوند.
زیرا این نایلون‌ها برای مدت طولانی در انبارها، مغازه‌ها یا فروشگاه‌ها باقی می‌مانند و امکان نفوذ و رشد تخم انواع حشرات مانند سوسک‌ها در آنها وجود دارد. به‌علاوه، حشرات و آلودگی‌هایی که با چشم غیرمسلح قابل‌رویت نیستند هم می‌توانند در آنها وجود داشته باشند. به همین دلیل به هیچ عنوان استفاده مجدد از این نایلون‌ها را برای نگهداری از هیچ نوع ماده غذایی، از میوه‌های شسته گرفته تا مواد غذایی خشک توصیه نمی‌کنیم. به عبارت ساده‌تر، نگه داشتن این نایلون‌ها در فضای آشپزخانه که مدام با مواد غذایی یا ظرف‌های مخصوص غذا در ارتباط است، از نظر بهداشتی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
پس توصیه شما برای نگهداری از برخی مواد غذایی مانند میوه‌ها که برخی از خانم‌ها گمان می‌کنند تنها راه نگهداری از آنها، استفاده از همین کیسه‌های پلاستیکی است، چیست؟
نکته مهم برای نگهداری از انواع مواد غذایی، همین است که اصلا چنین موادی به نایلون نیاز ندارند. خانم‌های خانه‌دار می‌توانند برای انواع میوه‌ها، از ظرف‌های دردار، قابلمه‌های رویی یا کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنند و پس از قرار دادن آنها در این بسته‌بندی‌ها، بسته مواد غذایی را داخل یخچال بگذارند. بهتر است فضای داخلی یخچال هم هر 2 تا 3 هفته یکبار با یک ماده قلیایی مانند جوش شیرین، پاک شود تا احتمال قارچ‌زدگی در این محیط از بین برود. ضمن اینکه مواد غذایی کاملا خشک مانند انواع اسنک‌ها یا ماکارونی‌ها هم باید پس از انتقال به خانه از نایلون‌های خریدشان خارج و داخل قفسه‌های کابینت نگهداری شوند. نگهداری خوراکی‌ها با نایلون‌های خرید آنها که جزو بسته‌بندی‌های درجه 2 یا 3 هستند، به هیچ عنوان ضرورتی ندارد.
آیا تفاوتی بین انواع کیسه‌ها برای حمل مواد غذایی وجود دارد؟
بله، کیسه‌های حمل مواد به 2 گروه شفاف و رنگی تقسیم می‌شوند؛ کیسه‌های شفاف از مواد اولیه تازه و پلاستیک‌های دست اول تهیه می‌شوند. این در حالی است که نایلون‌های رنگی (آبی، قرمز، زرد و مشکی) با مواد بازیافتی و دست دوم درست می‌شوند. استفاده از نایلون‌های رنگی برای حمل مواد غذایی، اکیدا ممنوع است و اگر فروشنده در فروشگاه یا سوپرمارکتی، خوراکی‌های شما را در این نایلون‌های رنگی گذاشت، باید به او تذکر دهید که از کیسه‌های شفاف برای این کار استفاده کند. اگر به هر دلیلی از کیسه‌های رنگی برای حمل و نقل ماده غذایی‌تان استفاده کرده‌اید، باید آن را پس از خارج کردن خوراکی‌ها دور بیندازید و مجددا از آن برای نگهداری سایر مواد غذایی موجود در منزل، کمک نگیرید.
برخی از افراد، عادت به قرار دادن نان در کیسه‌های پلاستیکی دارند. نظر شما در این باره چیست؟
این مساله از 2 منظر قابل بررسی است؛ اول اینکه قرار دادن نان در کیسه‌های خرید، باعث انتقال انواع آلودگی‌های محیطی به این خوراکی پرمصرف می‌شود و به همین دلیل هم خانم یا آقای خانه باید از این عادت بسیار نادرست، دوری کند. از طرف دیگر، قرار دادن نان در کیسه‌های پلاستیکی نازک در خود نانوایی، هم باعث خمیر شدن نان‌ها می‌شود و هم تغییر ماهیت نشاسته موجود در نان را به دنبال خواهد داشت. ضمن اینکه امکان مهاجرت ترکیبات شیمیایی موجود در نایلون‌ها به بافت نان و آلوده شدن این ماده غذایی به ترکیبات مضر هم وجود خواهد داشت.
پیشنهاد شما در این زمینه چیست؟
همیشه خانم‌ها یا آقایان هنگام خرید نان، یک کیسه پارچه‌ای همراه خود ببرند و پس از خارج شدن بخار نان، آن را داخل این کیسه‌ها بگذارند. به این ترتیب، سلامت نانشان حفظ خواهد شد.
آیا استفاده از نایلون برای خرید و نگهداری از نان در کشورهای دیگر هم رایج است؟
در برخی کشورها از کیسه‌های مخصوصی که سوراخ‌های بسیار ریزی روی آنها برای خروج بخار نان تعبیه شده است، برای خرید و نگهداری از نان‌ها استفاده می‌کنند. این کیسه‌ها از استانداردهای لازم برای نگهداری از مواد غذایی گرمی مانند نان‌ها برخوردار هستند.
به‌طور کلی، دستورالعمل خاصی برای استفاده از انواع کیسه‌های پلاستیکی برای نگهداری از مواد غذایی وجود دارد؟
بله، تمام نایلون‌هایی که قرار است با مواد غذایی در ارتباط باشند، باید فود گرید (Food Grade) باشند. یعنی استاندارد مناسب برای نگهداری از مواد غذایی را داشته باشند و اثر سوئی بر ماده غذایی بر جای نگذارند. به‌طور کلی، تمام کیسه‌های خریداری‌شده برای نگهداری از مواد غذایی باید مجوزهای لازم از سوی وزارت بهداشت را هم داشته باشند.
حرف آخر؟
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، مبلغ جداگانه‌ای برای قرار دادن مواد غذایی داخل کیسه‌های پلاستیکی در نظر می‌گیرند. این کار برای کاهش مصرف نایلون و با دیدگاه زیست‌محیطی صورت می‌گیرد تا مصرف‌کننده اگر واقعا به این کیسه‌ها نیاز دارد، آنها را خریداری کند.
6 راه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی
آیا می‌دانید در سال 2009، تنها در کشور آمریکا حدود 30 میلیون تن پلاستیک به‌عنوان زباله راهی محیط‌زیست شد و تنها 7 درصد از این پلاستیک‌ها، بازیافت شدند؟ استفاده بیش از اندازه از ظرف‌های یکبار مصرف و کیسه‌های پلاستیکی، از مهم‌ترین عوامل تخریب محیط‌زیست محسوب می‌شوند. از این رو، در ادامه به 6 مورد از کاربردی‌ترین راه‌های کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی برای دوستداران محیط‌زیست اشاره‌ای خواهیم داشت:
1. از کیسه‌های پلاستیکی برای حمل ظرف غذای خود به محیط کار، استفاده نکنید. ظرف غذا را در کیسه‌های پارچه‌ای یا کاغذی بگذارید.
2. وقتی به رستوران می‌روید، حتما یک ظرف کوچک غذا همراه خود داشته باشید تا اگر غذایتان اضافه آمد، مجبور به استفاده از ظرف‌ها و کیسه‌های یکبار مصرف برای حمل‌و‌نقل آن نشوید.
3. اگر مجبور به استفاده از کیسه‌های پلاستیکی برای خرید خود هستید، حتما یک کیسه بزرگ را برای این کار در نظر بگیرید و تمام خریدهای کوچکتان را داخل آن بریزید.
4. از کیسه‌های پلاستیکی مقاوم و چندبارمصرف برای قرار دادن خریدهایتان در آن استفاده کنید.
5. این روزها، انواع کیسه‌های پارچه‌ای در رنگ‌ها، اندازه‌ها و طرح‌های مختلف در بازار موجود هستند. چند عدد از این کیسه‌ها را برای خریدهای مختلف خود خریداری کنید و کنار بگذارید. مثلا چند کیسه مخصوص خرید لباس، نان، میوه، سبزی و حتی خوراکی‌های خشک داشته باشید.
6. از فروشنده‌ها بخواهید خوراکی‌های خشک و دارای بسته‌بندی که قابلیت حمل و نقل با دست را دارند، درون کیسه‌های پلاستیکی قرار ندهند.
هفته نامه سلامت
سلام . مطالب شما بسیار جالب بود . ممنونم
واقعا مطالبتون عالی بود