چرا برخی افراد با وجود عمل جراحی برای درمان کمردردشان باز هم دچار این عارضه می شوند؟
درد ، عمده ترین دلیلی است که بیماران مبتلا به درد ستون فقرات را وادار به قبول اعمال سنگین جراحی زیر تیغ جراحی می‌کند. در برخی از بیماران ، درد بلافاصله پس از عمل یا پس از چند هفته تا چند ماه دوباره شروع میشود . شیوع دردهای بهبود نیافته ستون فقرات بعد از اعمال جراحیهای باز ، در حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد موارد جراحی میباشد.
گاهی نه تنها درد بیمار بهبود نمی یابد بلکه حدود ۱۰ درصد موارد، درد بیمار از درد قبل از عمل نیز بدتر میشود. حتی با وجود تشخیص دقیق و عمل موفقیت‌آمیز طبق اصول علمی، بروز چنین مشکلی بعد از اعمال جراحیهای باز ستون فقرات اجتناب ناپذیر است. تمامی این دردهای بهبود نیافته با جراحی، را بطور کل سندرم شکست جراحی کمر یا (FBSS) میگویند.که می‌تواند به همراه درجاتی از بی‌حسی ، گزگز ، سوزن‌سوزن‌شدن و درد انتشاری به پاها ، خفیف تر، مشابه یا حتی شدیدتر از درد قبل از عمل باشد .
علل :
۱- عوامل حین عمل جراحی باز :
– عمل جراحی ناکافی یا بیش از حد تهاجمی (Inadequate or overaggressive surgery)
– عمل جراحی در سطح اشتباه بطور مثال به جای عمل دیسک بین مهره های ۴-۵ دیسک بین مهره های ۳-۴ عمل شود(طبق آمارشیوع این موارد تقریبا ۳% است).
– اشتباهات تکنیکی حین عمل
۲- عوامل بعد از عمل جراحی باز :
- بیماری پیشرونده
- عود مجدد دیسک (تا ۱۵٪)
- تخریب پیشرونده دیسکهای مجاور ، بدلیل بر هم زدن بیومکانیک مهره ها در محل عمل وفشار به دیسکهای مجاور در نتیجه فیکس شدن مهره ها که می‌تواند با محدودیت شدید حرکتی و خشکی صبحگاهی همراه باشد.
- چسبندگی‌های داخل کانال نخاع (%۲۰-۳۶%) : فرآیند طبیعی ترمیم بافت‌های جراحی‌شده داخل کانال نخاع، می‌تواند باعث ایجاد چسبندگی درون کانال شود و به‌نظر میرسد ایجاد این چسبندگی‌ها شایع‌ترین علت کمردردهای پس از جراحی کمر باشد. چسبندگی‌های ایجاد شده داخل کانال با فشار روی عصب‌های نخاعی می‌توانند دردهایی را در ناحیه کمر و پاها ایجاد کنند. در مواردی که چسبندگی‌ها علت وقوع درد هستند، معمولا این علایم با تاخیر خود را نشان می‌دهند و بیمار مدتی پس از عمل بدون درد است.
- تغییر بیومکانیک ستون فقرات: در عمل‌های جراحی باز، ممکن است قسمتی از مهره‌ها یا دیسک بین‌مهره‌ای از بدن خارج شود یا حتی برای ثبات ستون‌فقرات، جراح مبادرت به گذاشتن پیچ یا فیکساتورهای فلزی در مهره‌ها کند و این دستکاری‌ها ستون‌فقرات را مستعد آرتروز در مفاصل بین‌مهره‌ای می‌کند.
- عوارض جراحی
- عفونت فضای دیسک
- تجمع خون در فضای کانال نخاعی
- پارگی پرده دور نخاع و سودومننگوسل
- آسیب به ریشه های عصبی عصبدهنده به پاها و ارگانهای داخل لگن(ایجاد بی اختیاری ادرار و مدفوع)
- دردهای عضلانی بدلیل ضعف ناشی از استراحت طولانی مدت بعد از جراحی
درمانها ی پیشنهادی بعد از رد علل مهم وبه اصطلاح علائم هشدار دهنده توسط پزشک :
- تغییر سبک زندگی ( کاهش وزن ، ترک سیگار ، ترک سوء مصرف مواد )
- دارو درمانی ( مسکنها ، شل کننده های عضلانی ،داروهای ضد افسردگی ، مخدر ، تثبیت کننده های غشاء، داروهای موضعی )
- ورزش و فیزیوتراپی در خانه
- اقدامات کمتر تهاجمی کلینیک درد
- کودال نوروپلاستی ( از بین بردن چسبندگی های داخل کانال نخاعی ، بدون بیهوشی و برش جراحی با کمک کاتترRACZ ) : اگر در کلینیک درد با انجام اقدامات تشخیصی مشخص شود که علت کمر درد بیمار بعد ازعمل جراحی ، چسبندگی‌های داخل کانال نخاع و اطراف ریشه های عصبی است ، بیمار کاندید این نوع برای باز کردن این چسبندگی‌ها قرار می‌گیرد.در این روش، بیش از ۹۰ درصد بهبود در علایم بیماران مشاهده میشود.
- تحریک طناب نخاعی با کمک (scs)
- انجام نورولیز با امواج رادیو فرکوئنسی (بوسیله Pasha Cath یا Epi Navigator Cath )
نکته مهم :
برای درمان دردهای باقیمانده از عمل اول ، روشهای اثربخش غیر جراحی از جمله عمل‌های اینترونشنال درد برای باز کردن چسبندگی‌ها وجود دارد و جراحی باز همیشه آخرین گام درمان است و نیز باید به این نکته توجه داشت که : در بیمارانی که بیش از یک بار تحت عمل جراحی باز کمر قرار می‌گیرند ، شیوع چسبندگی‌های داخل کانال نخاع چند برابر افزایش می‌یابد ، بطوریکه شیوع آن در عمل دوم به ۵۰ بیش از درصد میرسد. وهمیشه میزان موفقیت جراحی بعدی در کنترل درد از جراحی اولیه کمتر میباشد.
