اگر به شما تستوسترون تراپی را پیشنهاد داده اند بهتر است از عوارض مهم آن اطلاع پیدا کنید!
اخیرا بحث های جنجالی درباره عوارض تجویز تستوسترون در هورمون درمانی جایگزینی مردان مطرح شده است. با توجه به نگرانی های پیش رو در مورد ایمنی تستوسترون و هشدارهای ذکر شده در برگه اطلاعات دارویی، داروسازان در ارائه اطلاعات براساس شواهد بالینی به دست آمده از هورمون درمانی جایگزین و مانیتورینگ بیماران، نقش مهمی دارند. به علاوه، داروسازان در پاسخ گویی به بیماران درباره اثربخشی و ایمنی این دارو جایگاه کلیدی دارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه سپید سازمان غذا و داروی آمریکا 3 نکته به برگه اطلاعات دارویی مربوط به فراورده های حاوی تستوسترون در سال های اخیر اضافه کرده است. در سال 2009 میلادی، هشدار در مورد خطر انتقال دارو به زنان و کودکان به برگه اطلاعات دارویی تمام فرآورده های پوستی به شکل ژل اضافه شده است. در سال 2014 میلادی، براساس مطالعات انجام شده پس از ورود محصول به بازار، هشدار در مورد خطر ترومبوامبولی به برگه اطلاعات دارویی فرآورده های حاوی تستوسترون اضافه شده است.در ماه مارس 2015 میلادی هم، سازمان غذا و داروی آمریکا، بحث های مطرح شده در مورد ایمنی هورمون درمانی جایگزینی با تستوسترون را منتشر کرد. این بیانیه که به تمام کارخانجات تولیدکننده تستوسترون ارسال شده، با قید این شرط که در برگه اطلاعات دارویی آنها در مورد افزایش خطر حمله قلبی و حمله مغزی تذکر داده شود.سازمان غذا و داروی آمریکا تذکر داده است که تولیدکنندگان باید در برگه اطلاعات دارویی شان به طور واضح قید کنند که: تستوسترون از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان جایگزینی فقط در مردانی مورد تایید است که سطوح تستوسترون آنها به دلیل بیماری های مربوط به بیضه ها، غذه هیپوفیز یا مغز، پایین است و دچار عارضه هایپوگونادیسم هستند.
سازمان غذا و داروی آمریکا هشدار داده است که موارد غیرمجاز متعددی از هورمون درمانی با تستوسترون گزارش شده است: تستوسترون به طور وسیعی برای بهبود علائم در مردانی که تستوسترون آنها به هر دلیلی-به جز روند سالمندی-پایین است، تجویز می شود.
قبل از آنکه به بررسی هشدار لازم در مورد خطر بیماری های قلبی-عروقی قید شده در برگه اطلاعات دارویی تستوسترون بپردازیم، مهم است که اطلاعات کاملی در مورد هایپوگونادیسم داشته باشیم. هایپوگونادیسم در مردان، یک سندرم بالینی شناختی یا اکتسابی است که با کاهش سطح تستوسترون-با یا بدون افت اسپرماتوژنز-همراه است.این عارضه با علائم و نشانه های کمبود آندروژن مشخص می شود. هایپوگونادیسم اولیه، یک بیماری عملکردی بیضه است که معمولا با کاهش غلظت تستوسترون با یا بدون مختل شدن اسپرماتوژنز و نیز بالا رفتن هورمون لوتئینه (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) آزاد شده از هیپوفیز مشخص می شود. هایپوگونادیسم ثانویه، که به آن هایپوگونادیسم هایپوگونادوتروپیک گفته می شود، یک اختلال عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گونادال است که با غلظت پایین تستوسترون با یا بدون اسپرماتوژنز مختل، با سطح FSH و LH طبیعی یا کاهش یافته مشخص می شود.
مردان به طور معمول براساس علائمی که تجربه می کنند با ادامه سطح تستوسترون پایین نیازمند درمان هایپوگونادیسم هستند. طبق دستورالعمل انجمن اندوکرین آمریکا، برای هورمون درمانی در مردان بزرگسال با سندرم فقدان آندروژن، علائمی مانند افت سطح انرژی، خلق افسرده و کاهش قدرت عضلانی کلی هستند و الزاما نشان دهنده لزوم شروع درمان هایپوگونادیسم در مردان نیست.علائم اختصاصی تر در هایپوگونادیسم عبارتند از کاهش میل جنسی، ریزش مو و احساس ناراحتی در پستان. همه این علائم ممکن است برای بیمار هشداردهنده باشند. درمان جایگزینی تستوسترون در مردانی که این علائم اختصاصی را دارند مفید دانسته شده؛ هر چند که ایمنی درمان جایگزینی تستوسترون در طولانی مدت در مطالعات متعددی زیر سوال رفته است.
مطالعات بالینی در درمان جایگزینی تستوسترون
عوارض قلبی-عروقی درمان جایگزینی تستوسترون، اولین بار در مردان سالمند با محدودیت های حرکتی مورد توجه قرار گرفت و در نشریه ای در سال 2009 میلادی منتشر شد. در این مطالعه که TOM نام دارد، اثرات تجویز تستوسترون در قدرت عضلانی در مردان سالمند بررسی شد. مطالعه خیلی زود متوقف شد؛ زیرا در گروه دریافت کننده تستوسترون، میزان شیوع عوارض قلبی-عروقی به میزان قابل توجهی رو به افزایش بود.
در سال 2014 میلادی، 2 مطالعه برای ارزیابی حوادث قلبی-عروقی متعاقب مصرف تستوسترون به چاپ رسید. مطالعات مطرح کردند که صرف نظر از سابقه قبلی بیماری قلبی-عروقی، افزایش خطر مشکلات قلبی-عروقی در مردان سالمند وجود دارد.
ویگن و همکارانش گزارش کردند که در مطالعه گذشته نگر کوهورت آنها روی مردان سالمند، بین سطوح پایین تستوسترون و بیماری عروق کرونری، رابطه مستقیم وجود دارد. این مطالعه نشان داد که خطر حمله مغزی، حمله قلبی و مرگ در گروه دریافت کننده درمان جایگزینی با تستوسترون، در مقایسه با گروه کنترل دریافت کننده دارونما وجود دارد.
فینکل و همکارانش نیز نتایج متاآنالیزی را گزارش کردند که نشان داد مردان بالای 65 سال صرف نظر از سابقه مشکلات قلبی-عروقی، با خطر دو برابری ابتلا به حملات قلبی روبرو هستند. همچنین مشخص شد که در مردان کمتر از 65 سال با سابقه قبلی مشکلات قلبی-عروقی، دو تا سه برابر خطر حمله قلبی بیشتر می شود. مطالعات انجام شده توسط فینکل و ویگن، تردیدهایی را در درمان با آندروژن ایجاد کرد.محققان اعتراض های خود را به این مطالعات اعلام کردند و تذکر دادند که نتایج به دست آمده از این دو مطالعه گذشته نگر، در برابر 20 سال یافته ها به نفع درمان با تستوسترون هیچ است. انجمن اندوکرین آمریکا، انجمن ارورلوژی آمریکا و انجمن پزشکی اختلال جنسی آمریکای شمالی، همه بیانیه های خود را صادر کردند و اعتراض کردند که مطالعات مخالف درمان جایگزینی تستوسترون، آینده نگر نبوده اند و برای زیر سوال بردن درمان با تستوسترون کافی نیستند.اخیرا مطالعه دیگری از سوی انستیتو ملی سالمندی آمریکا برای بررسی بهبود علائم فیزیکی، اختلال جنسی، کاهش خطر بیماری های قلبی-عروقی و دیابت متعاقب درمان با تستوسترون انجام شد. هر چند که محقق اصلی این پژوهش پیتر جی اسنیدر، هشدار داده که این مطالعه برای ارزیابی افزایش مشکلات قلبی-عروقی در بیماران طراحی نشده است.
دستورالعمل های درمان جایگزینی تستوسترون
در کنار علائم و نشانه ها، هایپوگونادیسم در مردان با اندازه گیری سطوح تستوسترون در دو ویزیت جداگانه تشخیص داده می شود. تکرار اندازه گیری تستوسترون ضروری است، زیرا سطح تستوسترون در طول روز نوسان دارد.برای اندازه گیری خطر ابتلا به بدخیمی پروستات، اندازه گیری PSA هر 3 تا 6 ماه یکبار و سپس سالیانه توصیه می شود. سطح هماتوکریت نیز مطابق با جدول اندازه گیری PSA برای بررسی خطر هایپوکسی و آپنه هنگام خواب توصیه می شود. سایر آزمون های معمول نیز توصیه می شود.
بحث و نتیجه گیری
در هنگام مشاوره با یک بیمار برای شروع تستوسترون درمانی جایگزین، لازم است توضیح دهید که این درمان فقط برای درمان هایپوگونادیسم است و به عنوان درمان اصلی اختلال نعوظ نیست. البته یافته هایی به نفع درمان جایگزینی تستوسترون در مردان با هایپوگونادیسم که به درمان با مهارکننده فسفو دی استراز نوع5 جواب نداده اند، وجود دارد.محصولاتی که برای تستوسترون درمانی جایگزین مورد استفاده قرار می گیرند، باید حتما زیر نظر پزشک تجویز شوند. در مورد ترکیبات ژل و محلول تستوسترون، بیمار باید مراقب انتقال اشتباه آن به زنان و کودکان باشد. دو فرمولاسیون دیگر تستوسترون با نام های آوید (Aveed) و تستوپل (Testopel)، باید حتما در مرکز درمانی مصرف شوند. آوید (تستوسترون آندکانوات)، فرم تزریقی طولانی اثر است.بیماران باید پس از تزریق، برای مدت حداقل 30 دقیقه در مرکز درمانی تحت نظر گرفته شوند. دوز آغازین برای آوید، 750 میلی گرم و سپس 750 میلی گرم مدت 4 هفته بعد است. سپس این دوز باید هر 10 هفته تکرار شود. تستوپل، پلت تستوسترون است که توسط پزشک در ناحیه ران یا منطقه دیگری از بدن که حاوی چربی زیرپوستی است، زیر پوست بیمار گذاشته می شود.عوارض جانبی احتمالی به دنبال مصرف تستوپل مشابه سایر اشکال تستوسترون است. عوارضی نظیر کاهش انسولین و نعوظ طول کشیده، در مورد این محصول نیز مطرح هستند.
