از آمار تکان دهنده طلاق هم که بگذریم، در دور و اطرافمان زوج های بسیاری را می بینیم که هر یک با داستان خودشان به این پایان تلخ می رسند. صدالبته که این اتفاق آخر دنیا نیست اما این مسئله را هم نمی شود نادیده گرفت که همین اتفاق ناخوشایند، اگر در ابعاد مختلف خود به شکل صحیحی مدیریت نشود، به مرور زمان می تواند مستقیم یا غیرمستقیم پایان دنیا را برای یک فرد، یک خانواده و حتی جامعه رقم بزند.
مدیریت زندگی بعد از طلاق یکی از بحث ها کلیدی است که امروزه به دلیل شیوع این مسئله در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. در میان ابعاد گوناگونی که در این زمینه مطرح می شوند، مدیریت نیازهای جنسی از جایگاه حساس تری برخوردار است؛ به ویژه در کشور ما که بنا بر اعتقادات عرفی و مذهبی، رفع نیازهایی از این دست جز از طریق ازدواج، مشروع و مقبول نیست.
حال سوال این است: در شرایط فعلی که زمینه ازدواج برای جوانانی که هنوز وارد گود زندگی مشترک نشده اند، چندان فراهم نیست و منطقا این شانس برای افراد مطلقه کمتر هم هست، تکلیف این گروه از جامعه که از یک سو کم هم نیستند و از سویی دیگر با وجود خاطراتی که از لذت جنسی در ازدواج قبلی شان دارند، مجال مناسبی پیش روی خود نمی بینند، چه می شود؟
ازدواج موقت، آری یا خیر؟
اول بیایید به یکی از بحث برانگیزترین راه حل های نیاز جنسی افراد مطلقه، یعنی ازدواج موقت بپردازیم. ازدواج موقت یکی از راهکارهای مذهب ما برای استمتاع (برآورده کردن میل جنسی) در شرایط فراهم نبودن امکان ازدواج دائم است؛ که اگر زمینه های لازم آن در فرد، خانواده، فرهنگ و جامعه به وجود آمده باشد، می تواند در تامین ضرورت های جنسی مفید باشد.
برعکس آن هم صادق است. یعنی چنان چه مقدمات لازم آن فراهم نباشد، این راه بیش از آن که کمک کننده باشد آسیب زا خواهد شد.
این آسیب زایی نه از ذات این ازدواج، بلکه از عدم شناخت کافی از ویژگی های آن و نیز شرایط فردی شخص عامل، ناشی می شود. در چنین شرایطی است که می بینیم کسی که بعد از طلاق به ازدواج موقت روی آورده، بعد از تمام شدن مدت آن، نه تنها به خاطر ارضای نیازهای جنسی اش حال بهتری ندارد، بلکه به دلیل توقعاتی غیرواقعی که از این ازدواج داشته، به هم ریخته تر شده است. واضح است که قربانیان درجه یک این ناآگاهی، زنان مطلقه هستند.
این که مبحث راهکارهای مدیریت نیاز جنسی در دوران بعد از طلاق، با پرداختن به ازدواج موقت آغزا شد، به معنای پیشنهاد آن به عنوان یک راه حل دم دستی و سریع الوصول نیست؛ بلکه دلیل آن چرخ زدن زیاد این گزینه در ذهن افراد مطلقه، به خصوص در برهه های شدید مشکلات است. در ادامه بعد از پرداختن به دو راهکار مناسب تر دوباره به این حوزه بازخواهیم گشت.
آیا واقعا نیاز جنسی است؟
شاید شما هم تجربه کرده باشید، گاهی آدم حالش از چیزی بد است اما به چیز دیگری احساس نیاز می کند؛ مثلا بعضی ها وقتی از کسی یا چیزی برقراری رابطه جنسی تصمیم گیری کنید، سوالات زیر را از خود بپرسید:
1- آیا خود را دوست دارید؟
2- آیا خود را پذیرفته اید؟
3- آیا احساس گناه و طرد ناشی از طلاق را مغلوب کرده اید؟
4- آیا از عزت نفس، اعتماد به نفس، خوداتکایی و احساس مسئولیت کافی برخوردارید؟
5- آیا به قدر کافی در میان جمع حاضر می شوید؟ آیا در فعالیت های اجتماعی مفید مشارکت دارید؟
6- آیا به کارهایی که قبل از ازدواج علاقه مند بوده اید، بازگشته اید؟
7- آیا درباره احساساتتان با روان شناس صحبت کرده اید؟
اگر پاسختان به این سوالات به منفی گرایش بیشتری دارد، سعی کنید اول خود را در این زمینه ها قوی تر کنید.
خویشتن داری کنید
دلخواه تر از چشم پوشی از نیازهای جنسی، برآورده کردن بلافاصله آن است اما به چه بهایی؟ شاید این خودکنترلی در نگاه اول، تلخ به نظر بیاید اما با درنظر گرفتن عاقبت ارضای بی حساب و کتاب، بسیار هم شیرین است. برای تقویت خویشتن داری اقدامات زیر را انجام دهید:
1- تقویت صبر تا زمان فراهم شدن شرایط یک ازدواج دائم مناسب.
2- تقویت اعتقادات و پایبندی های مذهبی در زمینه رفتارهای جنسی.
اما و افلقفققغقغققسیبسبس
بر می گردیم به راهکار ازدواج موقت. اگر به هر دلیلی خواستید این گزینه را برگزینید، بدانید گرچه راهی که انتخاب کرده اید، بر دوستی ها و هم زیستی های امروزی که شامل هیچ تعهدی نمی شوند، ارجحیت دارد اما بدون مخاطره هم نیست. برای کاهش این مخاطرات چند توصیه را جدی بگیرید:
1- ازدواج موقت را بشناسید و بدون شناخت کافی وارد آن نشوید.
2- خودتان و نیازهایتان و همین طور فردی را که می خواهید با او موقتا ازدواج کنید، بشناسید. اگر انگیزه غالب شما یا طرف مقابلتان هرچیزی به جز ارضای جنسی است (مثل نیازهای عاطفی و یا فرزنددار شدن)، در تصمیم گیری خیلی احتیاط کنید.
از آنجا که ازدواج موقت فقط برای رفع مشروع ضرورت های جنسی، وضع شده است چه بسا در این شرایط این کار بدترین راهکار باشد.
3- به تبعات آتی خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی ازدواج موقتتان بیاندیشید.
4- دقت کنید آیا طرف مقابل به ازدواج موقت به عنوان یک مقوله دینی معتقد است؟ آیا به اصول آن و نیز تعهدات خود، پایبند خواهدبود؟
5- این مورد به طور خاص خطاب به زنان مطلق است: خانم های محترم! درباره ازدواج موقت، واقع بین باشید و به امید تبدیل کردن این وضعیت به ازدواج دائم، وارد آن نشوید. طول و عرض ازدواج موقت همان است که ابتدای کار توافق کرده اید و نه بیشتر.
6- از حقوق خود در این ازدواج مانند شرایط ثبت مهریه، نفقه، ارثیه و سایر شرایط مورد نظر آگاه باشید.
7- ازدواج موقت را مانند ازدواج دائم جدی بگیرید. اجازه ندهید کوتاهی مدت آن، شما را درباره تاثیرات بلندمدت احتمالی خود فریب دهد. قبل از هر تصمیمی در این زمینه، با روان شناستان صحبت کنید.
8- مشکلات را با خودتان حمل نکنید، بلکه آن ها را حل کنید. اجازه ندهید ناکامی ها و درگیری های ازدواج (های) قبلی (دائم یا موقت) شما را در به در صیغه های پی در پی کند، که اگر چنین شود، باید گفت که طلاق برای شما یک پایان تلخ نبوده، بلکه آغاز بوده است بر تلخی های بی پایان.سپیده دانایی
*راحله فلاح -کارشناس ارشد روانشناسی
