امروزه سرطان یکی از بیماری های شایع در بین خانم ها و آقایان است و البته این بیماری مرد و زن و پیر و جوان را نیز نمی شناسد پس بهتر است با رعایت یک سری نکات مهم و کلیدی از بروز این بیماری جلو گیری کنید پس ما برنامه ی غذایی برای شما تدارک دیده ایم پس از آن پیروی کنید تا درصد بروز سرطان در شما عزیزان کم شود.
***
برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان، چه تغییراتی را میتوان در برنامه غذایی ایجاد کرد؟ پرهیز از نیترات‌ها؟ پناه بردن به فیبرها؟ کدام راه ما را به هدف نزدیک‌تر می‌کند؟ همه ما تا به حال چیزهای زیادی راجع به افزودنی‌‌های غذایی که احتمال بروز سرطان را بیشتر میکنند شنیده‌ایم؛ مواد غذایی علاوه بر ترکیبات طبیعی، گاه ترکیبات سنتزی یا مصنوعی دارند که در طول تبدیل یا بسته بندی به آن اضافه شده‌‌اند، به این مواد افزودنی‌‌های غذایی می‌‌گویند. افزودنی‌‌های غذایی به گروه‌‌های مختلفی طبقه‌بندی میشوند که هر گروه نقش خاصی دارد و عبارتند از اسانس‌‌های غذایی، رنگهای غذایی،
***
مواد محافظ یا نگهدارنده، قوام دهنده، ریزمغذی و تشدیدکننده طعم. البته نمی‌توان در یک دید کلی تمام افزودنی‌‌های غذایی را سرطان‌زا شمرد. به‌طور مثال کارامل مصنوعی که از ترکیب آمونیاک و سولفیت در حرارت و فشار بالا تولید میشود بر خلاف کارامل طبیعی که از حرارت دهی شکر تولید میشوند بسیار سرطان‌زا هستند. از کارامل مصنوعی به عنوان رنگ دهنده در نوشابه، سویا و بسیاری دیگراز مواد غذایی استفاده میشود که در زیر ظاهر زیبایی که به مواد غذایی میدهند خاصیت سرطان زایی نیز دارند. رنگ نوشابه با استفاده از این رنگهای کاراملی مصنوعی بدست می‌آید
***
که اکنون خاصیت سرطان‌زایی آن مشخص شده است. در مدل‌های موش این رنگ منجر به سرطان‌های خون، ریه، کبد و تیروئید شده است. اما از سوی دیگر برخی از نگهدارنده‌ها وجود دارند که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و می‌توانند در کنار پیشگیری از سایر بیماریها از بروز سرطان نیز پیشگیری کنند مانند مشتقات ویتامین E که اغلب به عنوان نگهدارنده به روغن‌ها اضافه میشوند.با استفاده از غذاهای با رنگ طبیعی نه فقط به جنگ سرطان بلکه به پیشواز سلامتی و شادابی برویدبا توجه به زندگی‌‌های پر مشغله امروز به‌خصوص در شهرهای بزرگ که اغلب خانمها شاغل هستند،
***
استفاده از غذاهای حاضری، نیمه حاضری، کنسرو شده و غذاهایی که قابلیت نگهداری به مدت طولانی را دارند، امری اجتناب‌پذیر است. البته با افزایش آگاهی در مورد کیفیت مواد غذایی و داشتن چند راه کار مناسب در انتخاب‌‌های غذایی میتوان نه تنها خطر سرطان بلکه خطر بسیاری دیگر از بیماری‌‌های مزمن مانند بیماری‌‌های قلبی عروقی را کاهش داد و از سوی دیگر داشتن یک زندگی سالم و پر نشاط را برای خود و خانوادمان تضمین کرد. به‌طور مثال میتوان به جای توجه به غذاهایی که در تهیه آن از رنگهای مصنوعی استفاده شده است در هنگام خرید مواد غذایی به خواص رنگ طبیعی آنها توجه کرد.سبز: رنگ حاوى مواد شیمیایى ضد سرطان هستند مثل انواع ایزوتیوسیانیت‌ها. همچنین حاوى لوتئین و زیزانتین هستند که از خانواده آنتى اکسیدان‌ها به شمارمی‌‌روند.
***
در خانواده سبزیها میتوان به لوبیا سبز، خیار، کاهو، نخود فرنگی، اسفناج، فلفل دلمه‌ای سبز و. . . اشاره کرد.زرد: غذاهاى زرد سرشار از ویتامینC هستند و در عین حال برخى از صدمات ناشى از رادیکال‌‌های آزاد روى پوست را کاهش میدهند.نارنجى: این میوهها حاوى بتاکاروتن هستند که باعث تقویت سیستم ایمنى میشوند و از آسیب‌‌های ناشى از رادیکال‌‌های آزاد که باعث پیرى زودرس میشوند پیشگیرى میکنند. مواد مغذى میوههای خانواده سیتروس (مرکبات) باعث بهبود سلامت دهان میشوند.قرمز: مواد غذایى قرمز رنگ لیکوپن دارند. این ماده یک ضد سرطان شناخته شده است.
***
اسید الاجیک موجود در این محصولات نیز خطر آسیب دیدن DNA را کاهش میدهد. فلاوینوئیدها که عمدتاً در گیلاس، آلبالو و خانواده توت (تمشک و شاتوت و بلوبرى) یافت میشوند.بنفش: انگور و کلم بنفش حاوى آنتوسیانین هستند که از سلولها در برابر آسیب‌‌های اکسیداسیون محافظت میکنند و در نتیجه آن، ظهور علائم پیرى به تاخیر می‌‌افتند.سفید: پیاز، سیر، پیازچه و موسیر حاوى آلیسین و کوئرستین هستند که هر دو آنها خطر حمله قلبى را کاهش میدهند و به عملکرد سیستم ایمنى بهبود می‌‌بخشند. گل کلم نیز حاوى سولفورافان است که یک ماده ضد سرطان به‌شمار می‌رود.
***
به‌طور کلی مواد غذایی با رنگهای فوق دارای طیف وسیعی از ترکیباتی هستند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می‌باشند. استفاده مرتب از این ترکیبات باعث تقویت سیستم آنتی اکسیدانی بدن میشود. این سیستم از سلولها در برابرعوارض رادیکال‌‌های آزاد که البته به‌طور طبیعی هم در بدن تولید میشوند مانند فرایند پیری و ابتلا به انواع سرطانها پیشگیری میکنند. پس باید سعی کرد که ضمن محدود کردن غذاهای غیر تازه و فراوری شده با تغییر الگوی غذایی خانوار از خواص شفابخش غذاهای طبیعی استفاده کرد.
چرا میوهها، سبزیجات و برخی غذاهای گیاهی از سرطان جلوگیری میکنند؟
غذاهای گیاهی از چند راه این کار را انجام میدهند. آنها هزاران هزار «فیتوکمیکال» تولید میکنند که ترکیبات گیاهی طبیعی هستند. برخی از آنها آنتی‌اکسیدان بوده و می‌توانند از DNA محافظت و حتی به ترمیم آن کمک کنند. برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها روی سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارند و رشد و تکثیر آنها را کنترل میکنند. ویتامین و املاح موجود در سبزیجات، میوهها و غلات و لوبیاها موجب تولید و ترمیم DNA و کنترل رشد سلولها میشود. برخی از غذاها تأثیر مستقیمی روی تعدادی از سرطانها دارند؛ مثلاً غذاهای گیاهی حاوی فیبر هستند و باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان روده میشوند. آنها همچنین حاوی چربی بسیار کمی می‌باشند، کالری اند‌‌کی دارند و احساس سیری بیشتری ایجاد میکنند؛ چون حجم بیشتری دارند.
چرا حفظ تناسب اندام برای مقابله با سرطان تا این اندازه اهمیت دارد؟ فعالیت‌های فیزیکی چگونه روی کاهش خطر ابتلا به سرطان اثر می‌گذارند؟
همه می‌دانیم که اضافه وزن و چاقی ارتباط مستقیمی با برخی از انواع سرطانها مثل سرطان روده، سینه، کلیه، مری، پانکراس و … دارد. دلایل مختلفی باعث بروز این نوع سرطانها میشوند. افزایش میزان چربی‌های بدن، خصوصاً چربی‌های دور شکم با مقاومت انسولین و افزایش میزان انسولین ارتباط دارد. پژوهش‌ها نشان میدهد که انسولین خون فقط با قندخون و دیابت در ارتباط نیست، بلکه بالا بودن مقدار انسولین در خون باعث رشد سلول‌های سرطانی میشود. بالا بودن میزان چربی‌ها باعث افزایش التهابات فیزیکی شده و رشد سرطان را در بدن بیشتر می‌کند. افزایش توده چربی‌ها در بدن خانم‌های نسبتاً پیر ایجاد برخی خطرات خاص دیگر نیز می‌کند. بعد از یائسگی افزایش چربی‌های بدن ارتباط مستقیمی با افزایش میزان استروژن دارد و افزایش استروژن باعث خطر بروز سرطان رحم و سینه و رشد سریع‌تر سلول‌های سرطانی میشود.
همان‌طور که می‌دانید، فعالیت فیزیکی نقش مهمی در کاهش‌خطر سرطان دارد. فعالیت فیزیکی به‌طور مستقیم باعث کاهش مقاومت انسولین، التهابات و میزان هورمون‌های تناسلی و به‌طور غیرمستقیم نیز باعث حفظ تناسب اندام و جلوگیری از اضافه وزن، به خصوص در سنین پیری میشود؛ بنابراین حتماً هر روز به‌طور متوسط 30 دقیقه فعالیت فیزیکی داشته باشید.
آیا خوردن گوشت قرمز نیز باعث افزایش احتمال بروز سرطان میشود؟ آیا افرادی که از سرطان جان سالم به در برده‌اند، باید برنامه غذایی خاصی را دنبال کنند؟ از چه نوع غذاها، مکمل‌ها و مواد مغذی باید بپرهیزند؟ بهترین برنامه غذایی برای جلوگیری از سرطان چیست؟ برخی افراد دنبال کردن برخی رژیم‌های غذایی را بسیار سخت می‌دانند، چه توصیه‌ای میتوان به این افراد کرد؟
بله- یک رابطه منطقی بین مصرف بیش از حد گوشت قرمز و ابتلا به سرطان روده و حتی شاید برخی دیگر از سرطانها نیز وجود دارد. به هر حال این مسأله نباید باعث شود که گوشت قرمز را به‌طور کامل از برنامه غذایی خود حذف کنید. خوردن هفته‌ای نیم کیلو گوشت قرمز خطری ایجاد نخواهد کرد. بهتر است فقط گاهگاهی سراغ آن بروید و هر روز در برنامه غذایی خود از آن استفاده نکنید. خوردن گوشت‌های فرآوری شده که دودی و نمک سود شده نیز باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان روده میشوند؛ بنابراین مصر ف این نوع گوشت‌ها را محدود و یا از برنامه غذایی‌تان حذف کنید. به مقدار سدیم دریافتی خود در هر وعده غذایی نیز توجه داشته باشید. مصرف روزانه بیشتر از 2400 میلی‌گرم سدیم باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان معده میشود، هر چه کمتر غذاهای فرآوری شده بخورید، برای شما بهتر است. مصرف الکل نیز ابتلا به برخی سرطانها را بیشتر می‌کند؛ مخصوصاً در خانمها.
به‌طور کلی، افرادی که از بیماری سرطان جان سالم به در برده‌اند، می‌توانند برنامه غذایی عادی داشته باشند؛ فقط افرادی که داروهای ضداستروژن مصرف میکنند (مثل تاموکسی‌فن یا کنترل کننده‌های آروماتاز) باید از خوردن غذاهای دارای سویا خودداری ورزند؛ زیرا سویا حاوی نوعی استروژن گیاهی است و باعث تضعیف اثر داروها میشود. اگر شما از سرطان جان سالم به در برده‌اید ولی اثرات بیماری و درمان آن مانع از خوب غذا خوردن‌تان میشود، از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید تا روش‌های دریافت مواد مغذی مورد نیاز را به شما بگوید.
به‌طور کلی هیچ نوع برنامه غذایی ایده‌آلی برای جلوگیری از سرطان وجود ندارد، اما یک قانون کلی برای داشتن بدنی سالم و دوری از خطراتی مثل سرطان وجود دارد: هرگاه که احساس گرسنگی کردید، دو‌سوم بشقاب غذای‌تان را از غذاهای گیاهی سالم، سبزی، میوهها، غلات و لوبیاها پر کنید و در یک‌سوم مابقی از غذاهای حیوانی، مرغ، ماهی و غذاهای دریایی و مقدار محدودی گوشت، بریزید. برای آنکه غذاهای‌تان طعم‌دار و لذیذتر شوند، از روغن‌های سالم، برخی گیاهان معطر، ادویه‌جات، مرکبات و سرکه‌ها استفاده کنید. در یک برنامه غذایی سالم، قند مورد نیاز بدن از طریق میوهها تأمین میشود نه شکلات و آب نبات. به جای استفاده از نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین، از آب، چای، قهوه و آب میوههای طبیعی استفاده کنید، چرا که حاوی کالری کمتری هستند. داشتن این برنامه غذایی در کنار فعالیت فیزیکی کافی و کنترل وزن، خطر ابتلا به تمام سرطانها را تا یک‌سوم کاهش میدهد.
حتی اگر داشتن یک رژیم غذایی ایده‌آل و کامل غیر ممکن به نظر می‌رسد، هیچ‌گاه از برداشتن گام‌های کوچک‌تر در این راه ناامید نشوید. نگویید «یا همه‌چیز یا هیچ‌چیز» اگر بتوانید هر روز میزان کالری دریافتی خود را 200 کالری کمتر کنید، احساس گرسنگی زیادی نخواهید کرد، ولی همین حرکت باعث کاهش وزن میشود و شما با خطرات کمتری از نظر سرطان و سایر بیماریها مواجه خواهید بود. اگر نمی‌توانید هر روز 30 دقیقه ورزش کنید، دست‌کم 10 دقیقه در فضای خانه‌تان پیاده‌روی کنید، دنبال کردن هر برنامه‌ای که برای حفظ سلامت خود شروع می‌کنید، بیشترین اهمیت را دارد. شما از خطرات و بیماریها محفوظ نخواهید ماند مگر آنکه کوچک‌ترین قدم‌ها را نیز برای طولانی مدت بردارید و سریع از راهی که وارد آن شده‌اید، برنگردید. برخی از خوراکی‌ها و مواد غذایی با اینکه مضراتی دارند، طعم دلچسب‌تری داشته و معمولاً بیشتر هوس خوردن آنها به سرتان می‌زند. بهتر است خود را به‌طور کامل از لذت خوردن آنها محروم نکنید و از طرفی مقدار زیادی از آنها را نیز در دسترس خود قرار ندهید. گاهی اوقات به عنوان کمی تفریح و خوشگذرانی میتوانید مقداری از آنها را بخورید؛ چرا که اگر خود را به‌طور کامل محروم کنید، حریص‌تر می‌شوید.
منبع: کرمانی
