ژنیکوماستی ممکن است نشانه ای از چاقی یا عدم تعادل هورمونی مانند اختلالات مختلف غدد درون ریز باشد که تولید تستوسترون را تحت تاثیر میدهد. اختلال ناشی از کبد یک عارضه جانبی است که برای درمان سرطان پروستات، بار دیگر به دلیل تعادل استروژن در گردش خون افزایش میابد. درمان ژنیکوماستی بستگی به علت زمینه ای دارد.
بزرگ شدن بافت پستان در مردان حالتي است كه به آن “ژنيكوماستي” Gynecomastiaگفته مي‌شود. ضخامت بافت طبيعي پستان در مردان، معمولاً كمتر از 2/5 تا 3 سانتيمتر است، ولي در حالت ژنيكوماستي، بافت غدد پستان بزرگ مي شود. بزرگي پستان ممكن است در يك سمت و يا در هر دو طرف ايجاد شود. ممكن است اين افزايش اندازه سینه، موجب حساس‌شدن و دردناك شدن بافت پستان شود.
ژنيكوماستي (بزرگ شدن بافت پستان) معمولاً در اثر تغييرات هورموني، در هنگام بلوغ و يا در طي افزايش سن رخ مي‌دهد. هنگامي‌كه تعادل بين دو هورمون استروژن (هورمون زنانه) و تستوسترون (هورمون مردانه) به هم بخورد ممكن است سينه‌ها بزرگ شوند.
در حالت طبيعي، هورمون‌هاي جنس مخالف به مقدار بسيار کم در بدن زنان و مردان ترشح مي‌شود. برخي داروهايي كه بدون نسخه فروخته و مصرف مي‌شوند، داروهاي غير قانوني، برخي داروهايي كه براي افزايش حجم عضله و دوپينگ استفاده مي‌شوند، برخي تومورها و بيماري‌ها مي توانند موجب بزرگي بزرگ شدن بافت پستانها شوند.
مشکل بزرگ شدن پستان در چه سني شايع است؟
ژنيكوماستي بين پسران نوجوان (13 تا 19 سال) شايع است، طوري كه 65 درصد از پسران 14 ساله، ژنيكوماستي دارند.
بزرگي غدد پستان در پسران نوجوان بسيار رايج است. حدود يك سوم از اين پسران در سن بلوغ دچار اين وضعيت مي شوند، ولي احتمال بروز اين عارضه در بزرگسالي كمتر از يک درصد است. بزرگي غدد پستان اغلب خفيف و بدون درد است، اما يك سوم از مردان در مورد حساس شدن آن اعتراض دارند.
تشخيص مشکل بزرگ شدن پستان
معمولا علت بزرگ شدن غدد پستان قابل تشخيص است و در اكثر موارد به دليل مصرف بعضي داروها و يا بيماري كبدي بروز مي‌كند. اگر شما نوجوان هستيد، احتمالاً به انجام آزمايش نيازي نداريد و بزرگي پستان، طي دو تا سه سال، خود به خود برطرف خواهد شد، اما پسران بزرگ تر و مردان جوان ممكن است به آزمايش نياز داشته باشند. در چنين مواردي ممكن است نوعي بيماري، عامل ايجادكننده اين مشكل باشد.
با روش های تشخیص ژنیکوماستی آشنا شوید
چه بايد کرد؟
در بسياري از موارد، درمان خاصي مورد نياز نيست. پزشك شما ممكن است هر ماه اندازه پستان را پيگيري كند و تحت نظر داشته باشد. در 90 درصد پسران نوجوان، ژنيكوماستي در مدت كمتر از سه سال خود به خود برطرف مي‌شود. برخي اوقات با قطع مصرف دارويي كه به ژنيكوماستي منجر شده است مانند مواد دوپينگ ، مشكل برطرف مي‌شود.
در موارد نادري، درمان‌هاي دارويي براي ژنيكوماستي استفاده مي‌شوند، مخصوصا اگر درد و حساسيت وجود داشته باشد. درمان دارويي ممكن است بتواند بافت اضافي پستان را برطرف كند. گاهي براي از بين بردن بافت اضافي، جراحي انجام مي‌شود.
اگر علت بزرگ شدن پستانها، بيماري يا تومور باشد، علت اصلي بايد درمان شود.در اغلب مردان، ژنيکوماستي در هر دو سينه مشاهده مي‌شود ولي اگر تنها يكي از سينه‌ها برآمده بود بايد جهت معاينه دقيق‌تر به پزشك مراجعه شود.
افزايش بافت چربي، ژنيكوماستي نيست
برخي از پسران و مردان، در قفسه سينه ي خود بافت چربي زيادي دارند و ممكن است اين بافت چربي طوري به نظر برسد كه انگار پستانها بزرگ شده‌اند. به اين حالت “ژنيكوماستي كاذب” گفته مي‌شود.
بعضي از مردان هم تنها به دليل چاقي، داراي پستان هاي برآمده هستند، اما در بزرگي سينه به دليل بزرگ شدن غدد سينه يعني ژنيکوماستي، چاقي موثر نيست.غده دقيقا زير نوك سينه متمركز است، ولي چربي در كليه مناطق سينه پخش مي‌شود.
داروهايي که باعث ژنيكوماستي مي شوند
بعضي از مهم‌ترين داروهايي كه باعث بروز اين حالت مي‌شوند عبارت‌اند از: ديگوكسين (لانوكسين) براي بيماري قلبي، اسپرونولاكتين (آلداكتون)، سايمتيدين بلوك‌كننده اسيد معده، كتوكونازول (نيزورال) براي عفونت قارچي، فيناسترايد (پروسكار) و داناسترايد (اودارت) براي بزرگي پروستات.
لازم به ذكر است كه داروهاي مخدري نظير آمفتامين، ماري جوانا و هروئين و بيماري كبدي ناشي از افراط در مصرف الكل نيز باعث بزرگ شدن پستان مي‌گردند.
آيا سينه مردان هم ممكن است سرطاني شود؟
احتمالاً نه. سرطان پستان در مردان بسيار نادر است. توده‌اي كه در اثر سرطان ايجاد شده باشد، معمولاً درست زير نوك سينه ايجاد نمي‌شود.
خصوصيات و ماهيت بافت سرطاني با بافت حاصل از بزرگ شدن پستان در اثر ژنيكوماستي متفاوت است. سرطان پستان ممكن است موجب فرورفتگي پوست يا ايجاد ترشح خوني از سينه شود. پزشك شما مي‌تواند نوع توده را تشخيص دهد و بفهمد كه توده، سرطاني است يا نه.
اگر در مورد توده سينه هر گونه سئوالي داشتيد مي‌توانيد با پزشك خود مشورت كنيد.در موارد مشكوك ممكن است نياز به‌انجام ماموگرافي و يا نمونه‌برداري باشد. اغلب برآمدگي‌هاي پستان در مردان، غير سرطاني است و مربوط به وضعيتي به نام ژنيكوماستي يا همان بزرگي غدد پستان است، اما بهتر است به پزشك مراجعه كنيد تا علت دقيق آن مشخص شود.
اگرچه سرطان پستان در مردان شايع نيست اما امكان‌پذير است. در دنيا، حدود 2000 مرد در سال جاري مبتلا به سرطان پستان شناخته شده‌اند.
سرعت مرگ ناشي از سرطان پستان در مردان بيشتر از زنان است، يعني حدود 450 مرد در سال به دليل سرطان پستان فوت مي‌كنند و اما بزرگي غدد پستان در مردان چندان خطرناك نيست.
دكتر هومن خليقي
منبع- بیتوته
