چرا دچار سوزش ادرار می شویم و راههای درمانی آن چیست

سوزش ادرار  اغلب نشانه ای از التهاب مثانه (التهاب یا عفونت مثانه و پیشابراه)، هر چند آن  به عنوان نشانه ای از شرایط متعدد مربوط به دستگاه ادراری و تناسلی رخ می دهد. راه تشخیص با آزمایش ادرار شروع می شود و ممکن است شامل سایر روش های تشخیصی، بسته به طیف کاملی از علائم و یافته های آزمایش کامل ادرار دارد.

چرا من سوزش ادرار دارم؟

به دو دلیل، حس می کنیم که سوزش ادرار داریم، یکی به این دلیل که دمای ادرار گرمتر از حد معمول است و دیگری اینکه با  ادرار کردن، احساس سوزش می کنیم. هر دو این علائم، نشانه ای از یک عفونت احتمالی می باشند، بنابراین مراقبت های پزشکی مهم هستند مخصوصا  اگر علائم دیگری نیز وجود داشته باشند.

سیستیت بینابینی، شرایط مزمن دردناکی است که در آن، مثانه ملتهب و تحریک می‌شود و در نتیجه فرد مجبور می‌شود که به طور مکرر ادرار کند و ادرار کردنش دردناک می‌باشد. سیستیت بینابینی علایمی شبیه سیستیت (عفونت باکتریایی مثانه) دارد، اما کشت ادرار از نظر باکتری منفی است و دادن آنتی‌بیوتیک معمولاً کمکی نمی‌کند. این عارضه درزنان شایع‌تر از مردان است.

در این مقاله، در مورد اینکه چه دمایی برای ادرار طبیعی می باشد، یا چه چیزی باعث گرم شدن غیرمعمولی یا سوزش ادرار در مردان و زنان می شود، نگاهی می اندازیم. همچنین زمانی که یک فرد باید به پزشک مراجعه کند و درمان های ممکن برای این علائم، را مورد بررسی قرار می دهیم. دمای ادرار معمولا با دمای بدن یکسان است و به طور متوسط 98.6 درجه فارنهایت می باشد. بدین معنی که وقتی ادرار از مجرای ادرار خارج می شود، میتوان گرمای آن را بر روی پوست نواحی اطرافش از جمله اندام تناسلی، دست یا پاها احساس کرد. در هوای سرد نیز، فرد ممکن است شاهد خروج بخار از ادرار باشد.

به این نکته توجه داشته باشید که احساس گرمی یا داغی ادرار،کاملا طبیعی است. گرمای ادرار مخصوصا زمانی که بدن یا دست ها سرد باشند، به خوبی حس می شود. با این حال، اگر شخصی متوجه شد که ادرارش گرم تر از حد معمول می باشد و یا هنگامی که از مجاری ادرار خارج می شود، داغ و همراه با سوزش است، ممکن است به این معنی باشد که یک عفونت یا آسیب وجود دارد. احساس داغی، سوزش یا درد در هنگام ادرار، دیسوری نامیده می شود.

علائم سوزش ادرار

احساس داغی و سوزش در زمانی که ادرار می کنید، همراه با  احساس درد است و حتی باعث می شود که فرد ادرار خود را نگه دارد. بچه های خردسال، از ترس سوزش ادرار ، آن را نگه می دارند.

بیشتر افرادی که در هنگام ادرار، سوزش ادرار دارند، علائم دیگری را نیز ممکن است احساس کنند. این علائم عبارتند از:

• تورم در ناحیه تناسلی یا مجاری ادرار
• تخلیه ترشحاتی از واژن یا آلت تناسلی مردانه
• تب
• بوی نامطبوع ادرار
• ادرار تیره رنگ
• ادرار ابری
• افزایش حس ادرار کردن
• مشکل در ادرار کردن
• تهوع و استفراغ
• درد در ناحیه پشت یا شکم
• درد و احساس فشار در بالای لگن
• احساس نیاز فوری به ادرار کردن به طور مکرر
• احساس سوزش و درد هنگام ادرار کردن
• احساس خالی نشدن کامل مثانه
• درد به هنگام مقاربت
• گاهی درد در مجرای تناسلی و راست‌روده
• خون در ادرار

بعضی از بیماران علائم غیراختصاصی دیگری مثل سردرد، دردهای عضلانی اسکلتی و علائم گوارشی از خود نشان می‌دهند. علائم بالا در زنان، هنگام دوره قاعدگی دردناک‌تر می‌شود.

علل بروز این بیماری

تحقیقات این طور نشان می‌دهند که این بیماری در واقع یک نوع نشانگان التهاب مثانه است که احتمالاً توسط عفونت باکتریایی، خودایمنی (پاسخ ایمن به اجزای خودی بدن) یا موارد آزارنده ایجاد می‌شود. تحریک مثانه و قرارگرفتن در معرض اشعه ایکس (رادیوتراپی ناحیه لگن) نیز از علل احتمالی این بیماری می‌باشند. در این قسمت به طور کامل به بررسی علت این بیماری می پردازیم.

علل ادرار داغ و سوزش ادرار در مردان و زنان

اگر فردی به خاطر یک عفونت، دچار تب شود و یا تمرینات شدید ورزشی انجام داده باشد و بر اثر این عوامل، دمای داخلی بدنش افزایش یابد، دمای ادرار نیز ممکن است گرمتر از حد معمول شود.

در زیر، لیستی از علل ایجاد ادرار گرم یا سوزش ادرار را ارائه می دهیم:

1- عفونت مجاری ادراری

عفونت های مجاری ادراری یکی از رایج ترین علل گرم شدن ادرار یا سوزش ادرار می باشد. عفونت مجاری ادراری زمانی بروز می کند که باکتری های مضر، مانند E. coli، به داخل دستگاه ادراری نفوذ می کنند.

عفونت مجاری ادراری، اغلب بر روی مثانه تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به این نوع عفونت ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• سوزش همراه با درد در هنگام ادرار کردن
• تکرر ادرار
• نیاز فوری به ادرار حتی بلافاصله بعد از رفتن به دستشویی
• بوی نامطبوع ادرار
• وجود خون در ادرار

در بیشتر موارد، باید عفونت مجاری ادراری، به سرعت با آنتی بیوتیک درمان شود. سهل انگاری در درمان، می تواند باعث انتشار عفونت به کلیه ها و یا دیگر مناطق بدن شود. عفونت مجاری ادرار هم در مردان و هم در زنان مشاهده می شود اما در زنان شایع تر از مردان است.

2- سایر عفونت ها

یکی از راه هایی که نشان می دهد بدن در حال مبارزه با عفونت می باشد، بالا رفتن دمای بدن است. به همین دلیل است که افراد هنگام بیماری، اغلب تب می کنند. هنگامی که دمای ادرار بالاتر از حد معمول باشد، به این معنی است که فرد تب دارد.

تب به علت عفونت در هر جایی از بدن ممکن است ایجاد شود، بنابراین مهم است که علایم را شناسایی کرده  و در صورتی که بهبود نیافتید، با پزشک خود ملاقات کنید.

احساس گرما در ادرار یا سوزش ادرار ، به این معنی است که فرد ممکن است به عفونت مجاری ادرار یا عفونت در کلیه ها، مبتلا باشد.

3- وجود زخم در مجاورت مجاری ادرار

ادرار اسیدی است یعنی هنگامی که با یک زخم تماس پیدا کند، حتی اگر زخم کوچکی باشد، فرد ممکن است حالت داغی و سوزش را حس کند. وجود زخم در داخل یا اطراف مجاری ادراری، باعث می شود تا گرمی ادرار بیشتر حس شود.

افرادی که اندام تناسلی خود را اصلاح می کنند، ممکن است بریدگی های کوچکی را در نزدیکی مجرای ادرار خود پدید آورند. زخم هایی که بر اثر مقاربت جنسی به وجود می آیند، یا جوش های کوچک، بریدگی ها و خراشیدگی ها، می توانند باعث این شوند تا گرمای ادرار احساس شود.

زخم های کوچک معمولا به خودی خود بهبود پیدا می کنند. اگر مجاری ادراری آسیبی ببیند، باعث بروز  تب می شود و یا در صورت ایجاد یک زخم بزرگ، فرد باید توسط پزشک، معاینه شود.

4- انتقال عفونت از راه تماس جنسی

انتقال عفونت از راه تماس جنسی، می تواند مشکلاتی را در دستگاه مجاری ادراری ایجاد کند. همچنین ممکن است باعث آسیب رسیدن به اندام تناسلی یا نواحی اطراف مجرای ادرار شوند و سبب شود تا در هنگام ادرار کردن، احساس درد داشته باشیم.

هر کسی که فعالیت جنسی دارد، می تواند به عفونت از راه تماس جنسی، مبتلا شود، حتی اگر قبلا جواب آزمایش، منفی بوده باشد. برخی از اینگونه عفونت ها، به مدت طولانی بدون علائم هستند، بنابراین یک دوره طولانی بدون وجود علائم، حتما به این معنا نیست که فرد عفونتی ندارد.

کلامیدیا، نوعی عفونت جنسی است که معمولا سبب ایجاد درد و سوزش در هنگام ادرار می شود. همچنین می تواند باعث ترشح از واژن یا آلت تناسلی مردانه شود و در مردان ممکن است باعث تورم و یا حتی آسیب رساندن به بیضه ها شود.

5- سیستیت بینابینی

التهاب مثانه بینابینی (سیستیت بینابینی)، نوعی بیماری مزمن و ضعیف است که باعث بروز علائم عفونت در مجاری ادراری می شود حتی زمانی که این عفونت هنوز وجود نداشته باشد. این وضعیت در زنان خیلی رایج تر از مردان می باشد.

محققان به طور کامل، دلیل آن را نمی دانند، اما یکی از علل، می تواند آسیب به بافت مثانه باشد. افرادی که به سیستیت بینابینی مبتلا هستند ممکن است در هنگام ادرار، احساس سوزش داشته باشند یا دیگر احساسات غیرعادی مانند اینکه ادرارشان بیش از حد گرم است.

علل به وجود آمدن سوزش ادرار در زنان

دلایل و علل خاص در زنان عبارت است از:

1- درد پس از زایمان

پس از زایمان و در بسیاری از زنان، در ناحیه بین واژن و مقعد، پارگی ایجاد می شود که به عنوان پارگی پرینال، شناخته می شود. این پارگی می تواند در کنار مجرای ادرار یا در داخل واژن باشد.

اگر ادرار با این مناطق آسیب  دیده  تماس داشته باشد، باعث سوزش دردناکی در هفته های پس از زایمان می شود.

پاشیدن آب ولرم در ناحیه پرینال در طول دفع ادرار، می تواند به کاهش درد کمک کند.

2- عفونت واژینال

عفونت واژن می تواند باعث تحریک بافت واژن و ولوو شود. هنگامی که این بافت تحریک شده با ادرار تماس پیدا می کند، ممکن است بسوزد و داغ شود.

تشخیص عفونت واژن فقط براساس سوزش، امری غیرممکن است، بنابراین مهم است که وقتی سوزش ادرار دارید، توسط یک پزشک معاینه شوید. علائمی که باعث عفونت می شوند عبارتند از:

• یک عفونت مخمر واژینال
• عفونت باکتریایی واژن
• التهاب واژن
• vulvodynia

3- تغییرات واژینال پس از دوران یائسگی

بعد از یائسگی، بدن استروژن کمتری تولید می کند که می تواند باعث تغییر در بافت واژن شود و آن را کوچک و ضعیف کند. واژن ممکن است خشک شود، که همین خشکی می تواند پوست و سایر بافت ها را حساس و آزرده کند.

هنگامی که ادرار با واژن یا مجاری ادرار تماس پیدا می  کند، ممکن است نسبت به قبل به خاطر یک سری تغییراتی که به وجود آمده، گرمتر باشد.

علل به وجود آمدن سوزش ادرار در مردان

دلایل و علل خاص در مردان عبارت است از:

1- پروستاتیت

پروستاتیت به معنی تورم، درد و التهاب پروستات است که اغلب به دلیل عفونت باکتریایی به وجود می آید. مردان مبتلا به پروستاتیت ممکن است در هنگام ادرار، احساس درد و یا سوزش داشته باشند و نیز شاهد تغییراتی در روند ادرار خود باشند.

همچنین ممکن است حالت تهوع و استفراغ یا احساس درد در هنگام انزال داشته باشند. تشخیص دادن علت پروستاتیت بسیار مهم است، بنابراین مردانی که به پروستات مشکوک هستند باید توسط یک پزشک، معاینه شوند.

2- اپیدیدیمیت

اپیدیدیم لوله ای حاوی اسپرم است که در بالای بیضه ها قرار دارد. عفونت یا التهاب درون این لوله ممکن است باعث سوزش دردناکی در هنگام ادرار شود. مردانی که به اپیدیدیمیت مبتلا هستند، ممکن است شاهد تورم در اطراف بیضه ها، درد در آلت تناسلی یا بیضه ها و تب باشند.

این شرایط دردناک معمولا توسط یک عفونت باکتریایی یا پس از یک عمل جراحی به وجود می آید و به درمان با آنتی بیوتیک ها و داشتن استراحت، به خوبی پاسخ می دهد.

تشخیص سوزش ادرار

بررسی اولیه تشخیصی عبارتند از: آزمایش ادرار (که معمولا طبیعی است) و معاینه لگن.

اگر سایر بررسی‌ها منفی باشند، اغلب، انجام سیستوسکوپی توصیه می‌شود. در این روش از یک وسیله باریک که سر آن منبع نورانی قرار دارد، برای دیدن داخل مثانه استفاده می‌شود. همراه با انجام آن نمونه‌برداری نیز انجام می‌گیرد تا احیاناً اگر سرطان وجود داشته باشد مشخص شود. یک مزیت دیگر سیستوسکوپی این است که با انجام آن، غالبا علایم تخفیف می‌یابند، زیرا در سیستوسکپی، مثانه با آب پر و متسع می‌شود و ظرفیت آن افزایش می‌یابد.

عوامل خطر این عارضه

• سابقه حساسیت یا آلرژی به داروها، غذاها، یا سایر مواد، تب یونجه یا آسم
• آرتریت روماتویید
• سابقه درآوردن رحم

درمان سوزش دستگاه تناسلی

درمان سوزش ادرار ، بستگی به علت آن دارد. پس از آنجا که ادرار به دلایل مختلفی داغ و باعث سوزش می شود و همچنین به دلیل اینکه بیشتر تشخیص هایی که داده می شوند، علائم مشابهی با یکدیگر دارند، ابتدا به یک پزشک مراجعه کنید و سپس اقدام به درمان های خانگی کنید. در بیماران مختلف، درمان‌های مختلفی مؤثر واقع می‌شود. حتی در یک خانم هم، یک نوع درمان ممکن است اثر کند، ولی بعد تأثیر خود را از دست بدهد. بسیاری از علل درد یا سوزش ادرار ، به راحتی با آنتی بیوتیک ها درمان می شوند.

همچنین نوشیدن مقدار زیادی آب می تواند باعث خارج شدن باکتری ها از سیستم ادراری شود و ادرار را کمی کمتر، اسیدی کند.

برای این بیماری، درمان قطعی وجود ندارد. روش‌های درمانی عبارتند از:

• داروهای خوراکی مختلف
• داروهایی که به داخل مثانه وارد می‌شوند
• کارهای مخصوص برای اتساع مثانه
• تغییر در رژیم غذایی: اولین قدم درمانی نوشیدن مکرر آب می‌باشد
• تغییر در ph ادرار با تجویز پزشک
• تمرینات ورزشی مخصوص مثانه
• تحریک الکتریکی رشته‌های عصب از راه پوست
• انجام مشاوره
• بیوفیدبک
• هیپنوتیزم یا آرام‌سازی توسط خود فرد جهت کمک به کنترل استرس، عصبانیت، اضطراب و گاهی، افسردگی همراه با اختلالات درد مزمن توصیه می‌شود.

روش‌های جراحی به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند. تنها به عنوان آخرین راه‌حل و هنگامی که سایر روش‌های درمانی شکست خورده باشند.

داروهای مفید 

– آنتی‌هیستامین‌ها، آنتی‌کولینرژیک‌ها، داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی و داروهای ضدافسردگی همگی موفقیت محدودی در کاهش علایم دارند.

– داروی پنتوزان پلی سولفات سدیم در تخفیف علایم بعضی از خانم‌ها مؤثر بوده است.

داروها باید حتما توسط پزشک متخصص تجویز شوند.

راه های جلوگیری از سوزش ادرار

• افزایش مصرف مایعات، حداقل روزی یک و نیم لیتر آب ( 6 لیوان)
• در بعضی از بیماران مصرف بعضی از غذاها منجر به ایجاد علائم سیستیت می‌شود مانند: گوجه فرنگی،‌ شیرین‌کننده‌های مصنوعی، مرکبات،‌ شکلات، کافئین و الکل … که البته از نظر علمی کاملاً اثبات نشده است.
• مصرف رژیم غذایی ساده بدون ادویه، در بعضی از بیماران مؤثر است.
• استعمال دخانیات در بعضی از بیماران باعث تشدید علائم می‌شود.
• ورزش و آموزش نگهداری ادرار (تمرین مثانه) از جمله کارهایی هستند که در پیشگیری از بروز علائم سیستیت کمک کننده‌اند.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد

زمانی که تنها نشانه، وجود سوزش ادرار می باشد و دفع ادرار، آزار دهنده نیست، ملاقات با پزشک میتواند اطمینان بخش باشد. در اسرع وقت و فوری، و در صورتیکه شاهد علائم زیر هستید با یک پزشک ملاقات د اشته باشید:

• تب بسیار زیاد
• درد در ناحیه پشت، که می تواند نشانه عفونت کلیه باشد
• استفراغ غیر قابل کنترل

در صورت داشتن علائم زیر، ظرف مدت یکی دو روز به پزشک مراجعه کنید:

• ادرار همراه با درد
• بوی نامطبوع ادرار
• تکرر ادرار

یک چشم انداز کلی

دلایل بروز سوزش ادرار و ادراری که بیش از حد نرمال گرم است، به سادگی درمان می شوند و علائم آن، معمولا طی چند روز بهبود می یابند.با این حال، پروستاتیت، روند درمانی سختی دارد وسیستیت بینابینی نیز یک سندرم درد مزمن است.

ویزیت توسط یک پزشک متخصص در درمان اختلالات ادراری، به منظور کاستن از شدت علائم و تصمیم در مورد چگونگی درمان مناسب ، از اهمیت بالایی برخوردار است.

زمانیکه احساس می کنید ادرار گرم است و یا دفع آن همراه با سوزش می باشد، وقت آن است تا با یک دکتر ملاقات داشته باشید. اکثر مشکلات مربوط به ادرار، شایع می باشند و به راحتی درمان می شوند، بنابراین نیازی نیست تا مضطرب شده و از چیزی خجالت بکشید. در بسیاری از موارد، تنها با یک نمونه ادرار و تاریخچه پزشکی، مشکل تشخیص داده می شود.