پتوز اصطلاح پزشکی افتادگی پلک است. این تنها به پلک بالایی اشاره دارد، پلک تحتانی را تضعیف نمیکند. در صورتی که افتادگی شدید باشد افتادگی پلک بالا گاهی اوقات می تواند بردید شما تاثیر بگذارد. پتوز یک بیماری است، که باید درمان شود.پتوز می تواند بر عضلات، اعصاب و پوست پلک تاثیر بگذارد ماهیچه هایی است که پلک را به حرکت بالا و پایین میبرد، به نام عضلات، می تواند به چشم آسیب بزند. علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است با عضلات چشم ضعیف تر از حد معمول به دنیا بیایندبه افتادگي پلك فوقاني پتوز گفته مي شود. اين افتادگي ممكن است خفيف بوده و يا تمامي مردمك را بپوشاند. در برخي موارد پتوز مي تواند ديد طبيعي را محدود و يا حتي بطور كامل مسدود نمايد.
پتوز مي تواند:
- يك يا هر دو چشم را درگير كند.
- وراثتي باشد.
- در بدو تولد بروز كند.
- در سنين بالاتر اتفاق بيفتد.
پتوز در كودكان
پتوز مادرزادي به معناي وجود پتوز در بدو تولد مي باشد. اگر كودكي با پتوز متوسط تا شديد متولد شود، ممكن است براي تكامل بينايي نيازمند درمان فوري باشد.
پتوز مادرزادي اغلب در اثر نقص در تكامل عضله بالابرنده پلك فوقاني كه عضله لواتور نام دارد، اتفاق مي افتد. اگرچه معمولا يك اختلال مجزا مي باشد، ولي در موارد مادرزادي، ممكن است همراه با اختلالات زير باشد:
- اختلال حركات چشمي
- بيماري هاي عضلاني
- تومورهاي پلك يا ساير تومورها
- اختلالات عصبي
- عيوب انكساري
پتوز مادرزادي معمولا با گذشت زمان بهبود نمي يابد.
علائم و نشانه هاي پتوز كدامند؟
شايعترين علامت آشكار پتوز در كودكان، افتادگي پلك مي باشد. در پتوز مادرزادي، اغلب عدم تقارن چين پلك فوقاني وجود دارد. كودكان مبتلا به پتوز ممكن است براي ديدن مجبور شوند گردن خود را به عقب خم كنند يا ابروها را به سمت بالا بكشند. اين مانورهاي سر و صورت نشان مي دهند كه كودك سعي مي كند براي ديدن از هر دوچشم استفاده نمايد. بعد از گذشت چند سال، اين وضعيت هاي غير طبيعي سر ممكن است منجر به اختلالات ظاهري سر و گردن شوند.
مشكلات ناشي از پتوز در كودكان كدامند؟
شايع ترين اختلال جدي مرتبط با پتوز دوران كودكي، آمبليوپي (تنبلي چشم) مي باشد. به دو علت پتوز مي تواند ايجاد تنبلي چشم كند:
- انسداد مسير بينايي در موارد پتوز شديد
- ايجاد آستيگماتيسم و تاري ديد ناشي از آن
بعلاوه پتوز ممكن است در صورت وجود انحراف چشم آن را مخفي نمايد و اين مورد نيز مي تواند منجر به تنبلي چشم شود.
پتوز مادرزادي چگونه درمان مي شود؟
در اغلب موارد، پتوز كودكان با جراحي درمان مي شود. اگر تنبلي چشم هم وجود داشته باشد، ممكن است درمان با قرار دادن پوشش بر روي چشم سالم، استفاده از عينك يا قطره چشمي ضروري باشد. تشخيص لزوم انجام جراحي و انتخاب روش مناسب، بر اساس عوامل زير صورت مي گيرد:
- سن كودك
- درگيري يك يا هر دو پلك
- شدت پتوز
- قدرت عضلات بالا برنده و پايين آورنده پلك
- وضعيت حركات چشمي
در اوايل دوران زندگي معمولا ضرورتي به انجام جراحي براي موارد خفيف تا متوسط پتوز وجود ندارد. هم در موارد مذكور و هم موارد شديدي كه تحت عمل جراحي قرار گرفته اند، بايد به طور منظم از نظر تنبلي چشم، عيوب انكساري و حالت هاي وابسته توسط چشم پزشك بررسي و در صورت نياز تحت درمان قرار گيرند.
علل پتوز بالغين چيست؟
شايعترين علت پتوز در بالغين، كشيدگي يا جداشدگي تاندون عضله لواتور از روي پلك مي باشد. وقوع اين فرايند ممكن است ناشي ازعلل زير باشد:
- افزايش سن
- به دنبال جراحي كاتاراكت (آب مرواريد) يا ساير جراحي هاي چشمي
- ضربه به چشم
پتوز بالغين همچنين ممكن است عارضه اي از ساير بيماري ها مانند بيماري هاي عصبي يا عضلاني و در موارد نادر تومورهاي حدقه چشم باشد كه عضله بالابرنده پلك يا عصب آن را درگير مي كنند
پتوز بالغين چگونه درمان مي شود؟
چشم پزشك مي تواند بررسي جامعي از مشكل شما به عمل آورده و راجع به روش هاي درماني مختلف و عوارض وخطرات احتمالي آن ها اطلاعات لازم را در اختيار شما قرار دهد.
براي تشخيص علت پتوز و انتخاب بهترين روش درماني ممكن است نياز به انجام آزمايش خون، عكسبرداري هاي مخصوص و يا ساير آزمايشات باشد. در صورت يافتن علت زمينه اي بايد ابتدا اين مورد اصلاح گردد، اما در اغلب موارد، درمان نهايي جراحي است كه نوع جراحي نيز بر اساس شدت پتوز و ساير يافته هاي باليني تعيين مي گردد.
خطرات جراحي پتوز كدامند؟
خطرات جراحي پتوز شامل عفونت، خونريزي و كاهش بينايي مي باشد، ولي وقوع اين عوارض بسيار نادر است. بلافاصله بعد از عمل، ممكن است چشم بطوركامل بسته نشود، ولي اين عارضه معمولا مقطعي است. در طي اين مدت مي توان از قطره و پماد براي محافظت چشم استفاده نمود. اگرچه ظاهر پلك بطور قابل توجهي اصلاح مي شود، اما ممكن است پلك ها كاملا قرينه به نظر نرسند. در اغلب موارد بعد از جراحي در نگاه به پايين پلك عمل شده نسبت به طرف مقابل مختصري بالاتر قرار مي گيرد و شب ها مختصري باز مي ماند كه اين دو عارضه مشكل آفرين نيستند. در موارد نادر، حركات كامل پلك قابل برگشت نيست. در برخي موارد، ممكن است بيش از يك بار عمل جراحي لازم باشد.
خلاصه
پتوز در بالغين و كودكان با انجام جراحي قابل درمان است و اين درمان علاوه بر اصلاح وضعيت ظاهري مي تواند باعث بهبود بينايي نيز شود. در پتوز كودكان، انجام معاينات منظم چشم پزشكي در سال هاي اول زندگي براي پيشگيري و درمان تنبلي احتمالي چشم از اهميت ويژه اي برخوردار است.