اگر جواب شما مثبت است احتمالا نوموفوبیا دارید. ترس جدا شدن از تلفن همراه بیماری است که در علم روانشناسی نوموفوبیا نامیده می شود و به معنی ترس از بدون موبایل بودن است.
«یک دقیقه هم آرام و قرار نداشتم. مدام دلم می خواست با همه گلاویز بشم. ذهنم یک لحظه هم آرامش نداشت. رغبت نداشتم کاری انجام بدهم. برای بار هزارم داخل کیفم را نگاه کردم. نه اونجا هم نبود. دوست داشتم زودتر از محل کارم مرخصی ساعتی بیرم و برگردم خونه. آخه گوشیم تو خونه جا مونده بود. چطور می تونستم تا ساعت چهار بعد از ظهر صبر کنم که به خونه برگردم؟! پیامک ها، تماس هایی که رد شده بود، از همه مهمتر پیام های تلگرام و گروه هایی که در آن عضو بودم… همه همکاران و دوستانم فکر می کردند که من مریض شدم، چون هر وقت من را می دیدند چه تو مهمونی، محل کار یا حتی وقت خرید کردن، موبایلم جزء جدانشدنی من بود.
هر کس می رسید توصیه ای بهم می کرد و سعی می کرد از بدی های وابستگی به تلفن همراه بهم بگه. خودم هم از این وضعیت خسته شده بودم و بیشتر از این، احساس می کردم از نظر جسمی هم دچار مشکل شدم. خوابم به هم خورده بود، سردرد داشتم، همیشه احساس خستگی و بی حوصلگی داشتم و از همه بدتر اینکه وقتی موبایلم در کنارم نبود، احساس خلأ می کردم.
تا اینکه تصمیم گرفتم گشتی تو اینترنت بزنم تا راهی پیدا کنم که از شر این بلا خلاص بشم و معلوم شد که نشانه های من از اعتیاد به موبایل گذشته و من دچار نوعی اختلال به نام نوموفوبیا هستم که به تازگی شناخته شده است.»
حالا این نوموفوبیا چی هست؟
ترس و استرس افراطی و غیرمنطقی که به هنگام نبود تلفن همراه در فرد ایجاد می شود «نوموفوبیا» نام دارد. اگرچه این نوع بیماری کاملا جدید است اما بسیار شایع بوده و میلیون ها نفر را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است.
در تحقیقاتی که انجام شده است نشان می دهد زنان بیشتر از مردان درگیر این بیماری می شوند و در مقایسه با 61 درصد مردانی که می ترسند از گوشی خود جدا شوند، 70 درصد زنان هستند که این ترس را در خود دارند. البته بیشتر مردان هستند که تمایل دارند دو گوشی همراه خود داشته باشند که اگر یکی از آنها را از دست دادند، دچار استرس زیادی نشوند.
بیشترین افرادی که هنگام جدا شدن از تلفن همراه عرق سردی روی پیشانی شان می نشیند و کنترل خود را بر روی شرایط از دست می دهند و اضطراب زیادی را تجربه می کنند، نسل جوان هستند و علائم این بیماری در سنین 18 تا 32 بیشتر و با شدت و مدت زیادتری دیده می شود.
آیا من هم نوموفوبیا گرفتم؟
فرض کنید یک روز که از منزل بیرون می روید، در نیمه راه به یاد بیاورید که تلفن همراه تان را جا گذاشتید. چه احساسی به شما دست می دهد و چه هیجانی را تجربه می کنید. این یک آزمایش ساده است تا ببینید آیا شما نیز نشانه های این بیماری را دارید یا نه؟
این بیماری یا بهتر است بگوییم اختلال، دارای نشانه هایی است که اگر فردی آنها را در خود می بیند، بهتر است نسبت به وضعیت خود آگاهی بیشتری پیدا کند و درصدد برطرف کردن این علائم باشد.
نشانه های جسمی
علائم جسمی از مهم ترین و آشکارترین نشانه های این بیماری هستند که از جمله می توان به استرس و آستانه تحمل پایین، تعریق زیاد و … در موقع عدم توانایی در استفاده از تلفن همره به هر دلیلی اشاره کرد. در این مواقع که فرد از موبایل خود جدا می شود احتمالا به تپش قلب، درد قفسه سینه و تندی تنفس دچار می شود.
نشانه های روانشناختی
نشانه های روانشناختی شامل عوامل پیچیده ای از جمله نوع تفکر فرد و تجربه هیجان هایی می شود که به آن دچار می شود. دیدگاه های منفی نسبت به خود، عزت نفس پایین، برونگرایی یا درونگرایی شدید، تکانشگری و هیجان خواهی منفی از عواقب بد وابستگی به تلفن همره هستند.
در این گونه نشانه ها، فرد تمام هویت خود را در داشتن و همراه بودن تلفن همراه خود می بیند و بدون این وسیله قادر به انجام هیچ فعالیت اجتماعی نیست و دلیل آن هم این است که این روزها تلفن همراه تنها کاربرد تماس برقرار کردن ندارد و شامل فعالیت هایی از جمله عکس گرفتن، ذخیره اطلاعات، ارتباط در شبکه های اجتماعی و … می شود.
می بینید بیش از نیمی از کاربران تلفن همراه، در صورت تمام شدن شارژ باتری یا به همراه نداشتن تلفن خود دچار اضطراب می شوند یا هنگامی که موبایل شان را در منزل جا می گذارند، احساس ترس و استرس به آنها دست می دهد و در موارد شدیدتر ترس از دست دادن تلفن همراه همیشه ذهن فرد را به خود مشغول می کند.
نشانه های رفتاری
افرادی که دچار وابستگی به تلفن همراه خود هستند، برای پیشگیری از اضطراب، تلفن خود را همیشه فعال نگه می دارند، همیشه با خود شارژر به همراه دارند، شماره تلفن های متعدد دارند و همیشه به دلیل ترس از گم شدن تلفن، یک تلفن اضافه به همراه دارند.
راه های درمان متعددی برای درمان این وابستگی و کاهش پیامدهای منفی آن وجود دارد اما در همه این راه های درمان سعی می شود که به بیماری که این علائم را دارد، آموزش های مبتنی بر کاهش استرس و راهکارهای جایگزین کردن موبایل آموزش داده شود.
بهترین راه حلی که می توان برای درمان نوموفوبیا مطرح کرد این است که شخص نیاز خود به تلفن همراه را کم کند و کم کم سعی کند این وسیله را غیر از مواقع لزوم از خود دور نگه دارد. البته در زندگی امروز این امر بسیار سخت و تقریبا غیرممکن است اما باید سعی شود تا وابستگی های روانی به این دستگاه را از بین برد. برخی از رایج ترین راهکارها شامل موارد زیر می شود.
موبایل یک وسیله است و نه چیز دیگر
مثلا به بیماران آموزش داده می شود اخبار روزمره را از روی تلفن همراه خود پیگیری نکنند و تنها برای برقراری تماس از آن استفاده کنند.
آموزش راه حل جایگزین
به بیشتر مبتلایان توصیه می شود همیشه همراه خود یک کارت تلفن یا لیستی از تلفن های ضروری داشته باشند تا هر وقت که نتوانستند از موبایل شان تماس بگیرند، از آنها استفاده کنند.
در نظر گرفتن ساعت مشخص برای فرد
باید سعی کرد تا استفاده از این وسیله را محدود کرد و فرد تنها وقتی از آن استفاده کند که نیاز به زنگ زدن داشته باشد. می تواند بازی های گوشی را پاک کند یا از برنامه های اینترنتی آن کمتر استفاده کند. لزومی ندارد که شب ها اخبار را از اینترنت بگیرد یا اینکه به جای عضویت در چندین شبکه اجتماعی، در یک شبکه فعالیت داشته باشد.
*دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی
