اشخاصی که مضطرب هستند و نگرانی دارند معمولا دارای اضافه وزن میشوند که چاقی بعلت استرس نوعی بیماری است. اکنون در این بخش درباره استرس هایی که منجر به چاقی میشوند برای شما مطالب مفیدی را بیان میکنیم و دراین زمینه تست های روانشناسی داریم که این تست هارا باهم میخوانیم و درباره نقش چاقی در استرس بیشتر آشنا میشویم
افرادی که تحث تاثیر استرسهای ذاتی و اکتسابی خود روزبهروز چاقتر میشوند.استرس و اضطراب زمینهساز خیلی از بیماریهای روان تنی برشمرده میشوند و چنان بنی نوع بشر را در گستره گیتی در چنبره خود درهم میفشارد که حتی در کنار عوامل رنگارنگ و گوناگون ایجاد کننده بیماریهای خاص استرس را نیز از جمله متهمان و عوامل زمینهساز این قبیل بیماریهای سخت درمان و یا بدون درمان برمیشمارند. از جمله در گروهی از افراد دارای اضافه وزن و چاقی عوامل ایجاد و پیشرفت اضافه وزن و چاقیهای آنها با استرس دایمی آنها در ارتباط میباشد! شما چطور؟ آیا خودتان را از جمله افراد پر استرس برمیشمارید یا خیر؟ برای خاطرجمعی و شناخت بیشتر خودتان، سوالات زیر را مطالعه فرمایید و با در نظر گرفتن وضعیت شخصی خود، جواب آری یا نه را علامت گذاری فرمایید.
جدول خودآزمایی بلی خیر
۱ آیا قبل از اینکه به طرف افزایش وزن و چاقی سوق پیدا نمایید به دلیلی بسیار تحت فشار روانی بودهاید؟
۲ آیا همواره این احساس را دارید که تحت فشار و کنترل خانواده، جامعه و بالادستهای خود هستید؟
۳ آیا مسئولیت سرپرستی و رسیدگی خانواده با شما است، یا به علت شغلی که دارید، پاسخگویی در قبال مراجعین را عهدهدار میباشید؟
۴ آیا وضعیت شغلی و اجتماعی خود را بطور مداوم در معرض خطر احساس میکنید؟
۵ آیا در چهارچوب خانواده به بهانههای مختلف و به دلایل گوناگون تحت فشار قرار داده میشوید؟
۶ آیا دوست و همدم خود یا هر کس دیگری که با او صمیمی بوده و با اعتماد کامل به گفتگو نشسته دردل میکردید را از دست دادهاید؟
۷ آیا همواره این احساس در شما وجود دارد که چرا بندرت مورد تحسین قرار داده میشوید؟
۸ آیا در قبال فشارهای وارده خانوادگی، شغلی، اجتماعی و غیره عکسالعمل شما شدیدتر است؟
۹ آیا از جمله افرادی به حساب میآیید که فشارهای عصبی و روحی خود را با خوردن تسکین میدهید و به این امر اعتقاد دارید که فقط اشتغال به خوردن و آشامیدن شما را به خود مشغول میدارد؟
ارزیابی و تفسیر
اگر از سوالات مطرح شده به بیش از ۲ سوال جواب مثبت دادهاید، علت چاقی و اضافه وزن شما اگر تنها به استرس دایمی شما بستگی نداشته باشد قسمت اعظم دلایل چاقیتان را همین استرستان زمینهسازی نموده است.
پشت پرده افزایش خورد و خوراک تحت تاثیر استرس
اصولاً هیجان و استرس لازمه زندگی روزمره ما تلقی میشود. تحت تأثیر هیجانات و استرس، میزان آدرنالین مترشحه افزون میگردد که تمامی حواس پنجگانه فرد را تاثیرپذیرتر و حساستر مینماید و گاهی آدمی را به پرواز وا میدارد و نیروی خارقالعادهای را در خود احساس میکند. خوب، این روی زیبای استرسهای سازنده است به این ترتیب با کار کردن و جنگیدن تا زمانی که در مسیر حرکت شغلیمان پلههای ترقی را یکی بعد از دیگری بالا رویم و از هر طرف به اندازه کافی تقدیر و تشویق به سوی ما روان باشد، کاتکولآمینها (آدرنالین، دوپامین و نورآدرنالین) تولید گردیده به ما کمک مینمایند تا خواستههای دنیایی را به چنگ آوریم و به قدر همت و تلاش خود، سهمی را تامین سازیم، مشکلات تحمیلی را خنثی نماییم و با اعتماد به نفس بیشتر و افکار متمرکزتر و تواناتر وظایف خود را به انجام برسانیم. با وجود انباشت این هیجانات بطور مولدی کار و تلاش و کوشش مینماییم و برای اینکه انرژی افزوده شده مورد نیاز را فراهم آوریم، با افزایش تولیدات میانجیهای عصبی خاص (ترانسمیترها) جهت برداشت از انبارهای ذخیره انرژی بدن یعنی بافت چربی خود را برای تامین انرژی اضافی به مصرف میرسانیم و حتی چند کیلویی تحت تأثیر این رخدادها از میزان وزن بدن خود را کاهش میدهیم. تا اینجای کار، روی زیبای استرس و هیجانات، بعنوان کلید روشن کردن موتور زندگی و حرکت بسوی ترقی، تکامل، تعالی و بالندگی تلقی میشود.
از چه زمانی بیماریزایی استرس آغاز میگردد؟
وقتی فشارهای وارده فراتر از توان تحمل ما افزایش یافته و اوج میگیرند و سطح خودباوری و اعتماد به نفسمان را مناسب با گستردگی و تنوع فشارهای وارده پایین میکشند، در این فاز زندگی که ما در قبال مشکلات زانو زدهایم صبحها وقتی از رختخواب برمیخیزیم همانقدر خسته و کوفته و افسردهدل هستیم که آخر شب وقتی جهت استراحت و خواب راحت، برای بازسازی و ترمیم شبانه، در رختخواب خود، پناه گرفته بودیم و هرازچند گاهی نیز اصلا خواب منظم، عمیق و طولانی به سراغمان نمیآید و یا اگر به هر زحمتی چشممان سنگین شود و بخواب نه چندان عمیق فرو رفته باشیم، دیری نمیپاید که با یک رویای وحشتناک یا دیدن کابوسی از خواب سراسیمه برانگیخته شده و با تپش قلب شدید بیدار میگردیم، در این زمان سرگشتگیمان، حتی در روزهای تعطیل و یا مرخصیهای سالیانه خیلی بندرت قادر میشویم که راحتی و سبکبالی را به چنگ آوریم. در این زمان است که تولید و ترشح هورمونهای استرسزا بیش از نیازمان تحت تأثیر علل مختلف فراهم گردیده است.
تعدادی از افراد، حتی در این دوران تحت تاثیر استرسشان، وزن اضافه نموده، چاقتر و سنگینتر میگردند، چرا که مدام در حال ریزهخواری و ناخنک زدن خود را مشغول میدارند.
عوامل بازدارنده و تعدیل کننده استرسها
بطور معمول افراد در وضعیت عادی به ۳۰۰ میکروگرم اسیدفولیک یا ویتامین B9 در طول روز نیازمند میباشند، ولی در بعضی از افراد بطور موروثی و یا تحت تأثیر شدت استرسهای وارد شده، به میزان نیازشان افزودهتر میگردد و اگر مواد مصرفی آنها که حاوی این ویتامین میباشد، تحت اثرات مخرب گرما، نور، اکسیژن و یا در طول انبار کردن، حمل، توزیع و فرآوری حفاظت نشوند، آسیبدیده و قسمت اعظم آن تخریب میشود و از بین میرود و یا به علل مختلف عزیزانی که نیاز تغذیهای خود را در رستورانهای مختلف یا کانتینهای توزیع و ارائه غذا تامین میسازند، به علت آنکه فرآیند غذای تهیه شده در مراحل مختلف از فراهم شدن مواد اولیه، شست وشو، پخت و پز و…، تا مرحلهای که به مصرف کنندگان ارائه میشود،۹۰درصد از مقادیر اولیه مواد غذایی حاوی اسیدفولیک از بین میرود و نابود میگردد و از این جهت حتی افرادی که تحت استرس قرار ندارند امکان تامین نیاز روزانه خود به اسید فولیک و سایر عناصر مهم از طریق مواد غذایی مصرفی خود را ندارند، چرا که این قبیل افراد به ندرت به خوردن غذاهای تازه و سالم روی میآورند. جیره غذایی روزمره این چنین افرادی را غذاهای آسان دسترس، هلهوهوله، شیرینی، شکلات و نوشابههای مختلف تشکیل میدهد. گرچه در کوتاهزمانی احساس نشاط و سرخوشی از میل کردن این قبیل تولیدات به دست میآورند، ولی به سرعت این دوران ماهعسل با این غذاهای خوش خط و خال و معطر و اشتهابرانگیز و شور و شیرین و ترد و آسان بلع سپری شده و عادت نمودن آنها به چنین مواد غذایی فاقد ریزمغذیهای لازم برای تامین نیازهای زیستی، هر روز گستردهتر از پیش و پایدارتر و ماندگارتر میشود. با در نظر گرفتن این تغییرات و افزایش نیازها، در جدول زیر، به مواد غذایی سرشار از این ویتامین اشاره شده است تا با استفاده تدریجی از منابعی که مورد پسند و در دسترس شما میباشند و یا به آسانی به آنها دسترسی بیشتری دارید، به رفع نیازهای گسترده خود از همین لحظه آغاز نمایید و کمبودهای خود را به تدریج برطرف فرمایید.
هر صد گرم منابع غذایی زیر حاوی میکروگرم ویتامین B9 یا اسیدفولیک میباشد که به نسبت مقادیر خودشان ردهبندی شدهاند:
مخمر آبجو جلبکهای خشک جگر غاز و اردک جوانه تازه گندم سبوس گندم لوبیا، نخود و عدس جعفری چغندر قرمز و مارچوبه انواع کلمها و اسفناج