چگونه می توانیم بارداری سالم و بی خطری را تجربه کنیم با چه روش هایی این امر امکان پذیر است تجربه یک بارداری ساده و بی دغدغه چگونه امکان پذیر خواهد بود؟ چه نکاتی را باید در این زمینه رعایت کنیم؟
تولید مثل از شگرف ترین پدیده های هستی و تضمین کننده بقای نوع بشر است. امروزه با ارتقای سلامت عمومی و افزایش تندرستی زمان بارداری و پیشرفت های پزشکی انتظار می رود ماحصل زایمان حفظ سلامت مادر و تولد یک نوزاد طبیعی و سالم باشد. متخصصان زنان و زایمان تنها پزشکانی هستند که با جان دو نفر همزمان در ارتباطند.
دکتر ملیحه میرشه پناه جراح ومتخصص زنان وزایمان ضمن تاکید بر حساسیت کار در این رشته،به بیان ویژگی های حاملگی طبیعی و سپس اهمیت رعایت موارد ضروری بارداری می پردازد.
بارداری طبیعی
بارداری ناشی از باروری تخمک از طریق اسپرم است که طول مدت بارداری از اولین روز آخرین قاعدگی 280 روز است. زن باردار در پاسخ به نیازهای جنین و جفت که در حال رشد بسیار سریع است، متحمل تغییرات متابولیک زیاد در تمامی ارگان های بدن می شود که به طور یقین هیچ رویداد فیزیولوژیک دیگری چنین تغییراتی را ایجاد نمی کند.
ضرورت های قبل از بارداری
قبل از بارداری، مادر باید یک چکاپ کامل از تمام اندام ها و آزمایش های مربوط و نیز پاپ اسمیر انجام دهد و معاینه دندانپزشکی شود تا فرصت کافی داشته باشد قبل از بارداری تمامی مشکلات را بر طرف و در سلامت کامل اقدام به بارداری کند. همچنین قبل از بارداری باید واکسیناسیون های ضروری مثل MMR( واکسن سرخک ، سرخچه واوریون ) و… انجام شود .
علایم بارداری طبیعی
1 – افزایش وزن که به طور متوسط 5/12 کیلوگرم در کل بارداری طبیعی است .
2 – تهوع و استفراغ، معمولا بین اولین و دومین ماه بارداری شروع می شود و عمدتا تا هفته 16 حاملگی ادامه دارد و بیشتر صبحگاهی است .
درمان
– مصرف غذا با حجم کم و در دفعات بیشتر (هرچه مادر تمایل دارد)
– پرهیز از مصرف و مواجهه با موادی که در فرد باعث تهوع و استفراغ می شود.
– مصرف متعادل زنجبیل
– دارو های ضد استفراغ (در مواردی که استفراغ ها شدید و مکرر است، مصرف می شود.)
3 – نفخ و ترش کردن
بهترین درمان آن مصرف غذا با حجم کم و دفعات بیشتر و مصرف عرق نعناع و مایعات کمتر است .
4 – افزایش تعداد تنفس و ضربان قلب
5 – تکرر ادرار
6 – ضعف و بی حالی و به هم خوردن ریتم خواب، واضح است که در صورت شدت همین علایم باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه شود.
7 – کمر درد خفیف و گاه گاهی که در 70درصد زنان باردار به درجاتی دیده می شود.
8 – واریس، به طور عموم در حاملگی ایجاد یا تشدید می شود و درمان آن جوراب واریس و بالا بردن پاها و استراحت دوره ای و متناسب است.
9 – بواسیر، به علت افزایش فشار وریدهای ناحیه نشیمنگاه و یبوست بارداری ایجاد می شود و با مصرف ملین ها و نشستن در آب گرم و بی حس کننده های موضعی تا حدی کنترل می شود.
10 – ترشح بیش از حد بزاق
11 – ترشحات زیاد رحم که به علت افزایش پاسخ به استروژن در حاملگی در مخاط مهبل ایجاد می شودو کاملا طبیعی است و جز رعایت بهداشت درمانی ندارد. (در صورت همراه نبودن با خارش و سوزش و بوی بد و رنگ بد)
12 – تغییرات پوستی
الف- خطوط ناشی از کشش روی پوست شکم، سینه و ران که تاکنون درمان موثری برای آن پیشنهاد نشده است و از عوامل موثر در بروز آن سابقه خانوادگی و افزایش وزن شدید در دوران بارداری و سن کم مادر است.
ب- تیره شدن پوست ناحیه تناسلی و نوک سینه و خط وسط شکم و پوست صورت و گردن که تقریبا در 90 درصد زنان باردار رخ می دهد.
نکته مهم در درمان هر نوع بیماری
برای درمان هرگونه بیماری در طول بارداری (سرماخوردگی، مشکلات دندانی، اسهال و…) حتما باید به متخصص همان رشته مراجعه شود و متخصصان با اطلاع از مدت بارداری، اقدامات درمانی لازم را انجام می دهند.
رژیم غذایی
رژیم زن باردار باید شامل هر 4 گروه مواد غذایی (پروتئینی – چربی – قند – مواد معدنی) باشد و اگر مادر میل به غذا خوردن نداشته باشد باید سعی شود با تغییر روش تهیه غذا تا حد امکان مواد لازم به مادر برسد.
شغل و ورزش
مهم ترین معیار برای میزان و نحوه انجام کار و ورزش
-خستگی مادر
-نداشتن علایم خطر حاملگی.
از فعالیت هایی که با خطر افتادن مادر یا ضربه دیدن شکم همراه است و نیز از شیرجه زدن باید خودداری شود.
مسافرت
مسافرت با خودرو و بستن کمربند به نحو صحیح (روی شکم نباشد) منعی ندارد و مسافرت با هواپیما تا هفته 36 به شرطی که هواپیما دارای فشار مناسب باشد، بلامانع است.
ارتباط جنسی
در صورت نداشتن علایم خطر بارداری تا اواخر حاملگی منعی ندارد .
اقدامات دندان پزشکی
در صورت ضرورت حاملگی ممنوعیتی برای درمان های دندانپزشکی و رادیوگرافی دندانی نیست. هنگام رادیوگرافی باید ناحیه شکم و لگن پوشیده شود.
واکسیناسیون
– واکسن کزاز و دیفتری در صورت عدم تجویز دوز اولیه یا عدم تجویز یادآور بعد از ده سال باید با نظر پزشک در دوره بارداری تزریق شود.
– در مورد سایر واکسن ها با صلاحدید پزشک متخصص زنان باید اقدام شود.
اقدامات اولیه به محض اطلاع از شروع بارداری :
– قطع استعمال دخانیات و مواد مخدر و الکل
-در صورت مصرف هرگونه دارو به متخصص مربوطه اطلاع داده شود و در مورد قطع یا تغییر و یا کاهش دوز داروها مشاوره شود.
عوامل خطر دوران بارداری:
– هرگونه لکه بینی و خون ریزی رحم
– افزایش وزن زیاد و ورم شدید
– دیابت (قند)
– فشارخون
– ابتلا به هربیماری مزمن یا حاد دیگر در حاملگی (آسم، تشنج، تیروئید و… )
– سابقه مرگ جنین یا نوزاد یا سقط
– سابقه زایمان زودرس یا پارگی زودرس کیسه آب
– سن بالای 35 سال
– نارسایی دهانه رحم و ناهنجاری های رحمی و غدد رحمی
– سابقه تولد بچه با ناهنجاری یا وزن زیر 2500 گرم
– هرگونه درد زیردل و کمر که با استراحت و درمان های معمولی کنترل نشود
– آبریزش از مهبل
– کاهش حرکات جنین
تعداد ویزیت ها در وهله اول بستگی به حال بیمار و تشخیص پزشک دارد و حداقل تعداد ویزیت ها تا پایان سه ماهه دوم ماهی یک بار و سه ماه سوم 2 هفته یک بار و ماه آخر هفته ای یک بار است.
آزمایش های روتین در بارداری در اولین ویزیت انجام و سپس در ابتدای سه ماهه سوم باید تکرار شود. تست های غربالگری که برای تشخیص سلامت جسمی است، هفته 11-14 و هفته 15-20 انجام می شود. حداقل تعداد سونوگرافی در بارداری یکی در هفته 11-14 برای بررسی سلامت جنین و سن دقیق بارداری و دیگری در پایان سه ماهه دوم و یک مرحله سونوگرافی هم در ابتدای ماه آخر برای تعیین وضعیت جنین در رحم برای تشخیص احتمال سزارین یا زایمان طبیعی انجام می شود.در صورت بروز هر گونه مشکل به صلاحدید پزشک ممکن است سونوگرافی ها تکرار شود. صدای قلب جنین با گوشی مامایی اولین بار در هفته 16-19 قابل شنیدن است. فعالیت قلب جنین اولین بار در سونو حدود هفته 7 حاملگی مشاهده می شود.
