کارکرد طحال را باهم مرور میکنیم

طحال ساختار نرم  بافت لنفاوی واقع در  سمت چپ بالای شکم  و پشت لوزالمعده است ، که از قفسه محافظت میکند. هنگامی که لنفوسیت وارد گردش خون و غدد لنفاوی میشود، آنتی بادی ها عوامل بیماری زا مانند ویروس ها یا باکتری است که  آنتی ژن را حمل میکند

طحال یك عضو داخل شكمی، با ابعاد حدوداً دوازه در هشت سانتی متر است كه به طور طبیعی در سمت چپ قسمت فوقانی شكم، دركنار معده و بالای كلیه چپ قرار گرفته است. طحال كاملاً توسط دنده تحتانی قفسه سینه محافظت می شود و در حالت طبیعی، اگر طحال اندازه نرمال داشته باشد، نمی توان آن را از طریق جدار شكم لمس كرد.

 

وزن طحال، در بالغین 75 تا 150 گرم است و درهر دقیقه، حدوداً 300 میلی لیترخون از طحال عبور می كند . بنابراین طحال یك بافت كاملاً پرخون محسوب می شود. طحال در دوران مختلف زندگی وظایف كاملاً متفاوتی را بر عهده می گیرد.

 

وظایف طحال در دوران جنینی

در دوران جنینی و در ماه های پنجم تا هشتم بارداری، طحال به عنوان یك مركز خون ساز عمل می كند و گلبول های سفید و قرمز خون را می سازد. پس از تولد، با انتقال مراكز خون سازی به مغز استخوان، این فعالیت طحال خاموش می شود. در عین حال، قابلیت تبدیل به بافت های خون ساز همواره در طحال باقی می ماند و در برخی بیماری ها كه با درگیركردن مغز استخوان، باعث مهار ساختن سلول های خونی می شوند ، سلولهای طحال مجدداً شروع به فعالیت خونسازی می كنند. این فعالیت طحال، معمولاً فاقد ارزش بالینی است و تنها موجب بزرگ شدن بیش از حد طحال و بروز عوارض ناشی از آن می شود.

 

وظایف طحال پس از تولد

در دوران پس از تولد و در سنین كودكی، طحال یك منبع عمده و محل استقرار سلول های لنفوسیتB محسوب می شود و نقش مهمی را در پاسخ های ایمنی بدن ایفا می كند. لنفوسیت هایB كه در طحال استقرار یافته اند، در پاسخ به میكروب ها و عوامل خارجی، شروع به ترشح پادتن یا آنتی بادی می كنند.

 

 

 

طحال چیست

 

سلول های ماكروفاژی كه در طحال استقرار یافته اند، نقش پاك كننده خون از سلول های غیر طبیعی را بر عهده دارند.گلبول های قرمز دارای اشكال غیر طبیعی یا آنهایی كه بیش از اندازه پیر شده اند و همچنین پلاكت های غیر طبیعی، توسط طحال از گردش خون برداشته می شوند. در هر روز، 20 میلی لیتر گلبول های قرمز فرسوده توسط طحال جمع آوری و از گردش خون خارج می شوند. به طور طبیعی، یك سوم از كل پلاكت های بدن، در طحال ذخیره شده اند و در موارد لزوم، می توانند به گردش خون وارد شوند.

 

با وجود كاركردهایی كه به طحال نسبت داده شد، فعالیت های طحال در بالغین، توسط اعضای دیگر، نظیر كبد و مغز استخوان هم قابل انجام است. بنابراین، برداشتن طحال در بالغین، معمولاً عارضه عمده ای ایجاد نمی كند.در كودكان، با توجه به نقش طحال در پیدایش پاسخ های ایمنی، برداشتن طحال باید با دقت و وسواس بیشتری صورت گیرد، زیرا حذف طحال در سنین پایین، با كاستن از توانایی ساخت آنتی بادی در بدن، موجب استعداد ابتلا به برخی عفونت های خاص می شوند.

طحال، كاملاً در مجاورت دنده های نهم تا دوازدهم قرار گرفته است. آسیب طحال و پارگی طحال، یك مشكل شایع در تصادفات و ضرباتی است كه به سمت چپ شكم و قفسه سینه وارد می شوند.مهم ترین خطری كه در این موارد بیمار را تهدید می كند،خونریزی شدید از بافت پرخون طحال به داخل شكم است، بدون اینكه خونریزی از سطح بدن وجود داشته باشد. تشخیص خونریزی داخلی، در این موارد از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است. زیرا در بسیاری از موارد، برای كنترل آن نیاز به اعمال جراحی وجود دارد. در صورت پارگی طحال، گاهی نیاز به برداشتن كامل طحال پیش می آید.

 

 

 

طحال چیست

 

گاهی طحال، عملكرد پاكسازی خون را بیش از حد لازم انجام می دهد و نه تنها سلول های معیوب و فرسوده را از گردش خون خارج می كند، بلكه بسیاری از سلول های سالم را نیز از بین می برد. این حالت كه “هیپراسپلنیسم” نامیده می شود، از مواردی است كه برداشتن طحال ، به بهبود بیماری می انجامد.

 

بیماری‌های طحال
– اسپلنومگالی: بزرگ شدن بیش از حد طحال

– هایپراسپلنیسم: فعالیت بیش از حد طحال

– آسپلنیسم: نبودن طحال یا فقدان کارکرد آن

 

در بیماری های همولتیك، كه نوعی كم خونی ناشی از متلاشی شدن زودهنگام گلبول های قرمز هستند، گاهی برداشتن طحال، به كاهش كم خونی كمك می كند.در حالات پیشرفته تالاسمی، كم خونی داسی شكل و كم خونی های همولتیك خود ایمنی، برداشتن طحال به تخفیف بیماری كمك می كند. افرادی كه به هر علت، طحالشان برداشته شده است، باید واكسن ضد برخی میكروب های خاص را دریافت كنند، زیرا حتی در بزرگسالان نیز كاركردهای طحال نباید كاملاً بی اهمیت تلقی شود و نقش طحال در دستگاه ایمنی بدن را باید همیشه در نظر داشت.آنتی بادی هایی كه درطحال ترشح می شوند،به خصوص علیه باكتری هایی كه دارای كپسول هستند موثرند و بیمارانی كه در آنها طحال برداشته شده ، مستعد ابتلا به عفونت با باكتری هایی نظیر پنموكوك و هموفیلی هستند.واكسیناسیون مناسب و رعایت اصول پیشگیری، احتمال وقوع این عفونت را به میزان قابل توجهی كاهش می دهد