بهتر است با بیماران دیابتی قدری بیشتر مدارا کنید و از لحاظ عاطفی به آن ها توجه بیشتری نشان دهید چون تشدید افسردگی در این بیماران منجر به تشدید دیابت و مرض قند در آنها خواهد شد
در فرآیند روان‌شناختی، فرد باید از چند مرحله عبور کند تا به واقعیت این بیماری و پذیرش برسد .شوک, انکار, چانه‌زنی, خشم و افسردگی مراحلی است که بیمار طی می‌کند.
این سیر طبیعی پذیرش بیماری‌های مزمن است اما متاسفانه بیماران به درستی این مراحل را طی نمی‌کنند و با اطلاع از اسم بیماری‌شان، دچار ترس، استرس، ناامیدی و اضطراب می‌شوند که در طولانی‌مدت به افسردگی مبتلا خواهند شد.
در زمینه عارضه‌های روانی این نوع بیماری و نقش خانواده و اجتماع در روند درمان با رومینا روحی، مشاور خانواده گفت‌وگو کرده‌ایم که در زیر می‌خوانید.
برای جلوگیری از به خطر افتادن سلامت روان بیماری‌های مزمنی چون دیابت به‌عنوان مشاور چه پیشنهاداتی را ارائه می‌دهید؟
تقویت حمایت عاطفی باعث افزایش سازگاری فعال با بیماری دیابت می‌شود.
همچنین اداره صحیح دیابت توسط افراد دیابتی نقش اساسی در پیشگیری از عوارض بیماری‌های روانی از جمله افسردگی دارد. از آنجا که دیابت یک مشکل بهداشتی است، برای فرد، خانواده و جامعه مسئله‌ای گران‌بار به شمار می‌آید و بروز عوارض جسمی در این بیماران شایع‌تر است.
به‌ویژه عوارض بلندمدت مثل عوارض قلبی، چشمی، کلیوی و عروقی عصبی. اقدامات مربوط به آگاه‌سازی از علائم بیماری، سیر و درمان بیمار در مراکز حمایت‌کننده در درمان دیابت به‌ویژه تشویق آنها به ورزش‌های مناسب برای بیماران دیابتی ضروری است.
در واقع به صراحت می‌توان گفت یکی از راه‌ها برای جلوگیری از به خطر افتادن سلامت روان و جسم، ورزش کردن مخصوصا ورزش هوازی است که استرس، اضطراب، افسردگی و قند خون را کاهش می‌دهد. شواهد نشان می‌دهد که آموزش درباره دیابت، اصل اساسی در کنترل و کاهش عوارض این بیماری‌های روانی است.
این دسته از افراد بعد از مبتلا شدن به بیماری دیابت بیشتر درمعرض چه آسیب‌های روانی هستند؟
بیماری دیابت می‌تواند بر عملکرد فیزیکی، وضعیت روانی، ارتباط فردی، خانوادگی، اجتماعی و به‌طور کلی سلامت عمومی و احساس خوب بودن بیماران تاثیر منفی داشته باشد. تقریبا نیمی از افراد مبتلا به دیابت با تجارب منفی عاطفی، روانی و اجتماعی در رابطه با بیماری خود روبرو هستند.
این افراد به احساس اضطراب، ترس، نگرانی، افسردگی و ناامیدی درباره وضعیت خود اشاره می‌کنند و اینکه در محل کار مورد تبعیض قرار گرفته و از سوی جامعه درک نشده‌اند. اگرچه جنبه‌های روانی و اجتماعی منفی در رابطه با ابتلا به دیابت وجود دارد اما افرادی که دارای انعطاف‌پذیری بیشتری هستند، راه‌هایی برای تطابق با این چالش‌ها می‌بینند. اگر افراد مبتلا به دیابت تجربیات خودشان را با نزدیکان خود و سایر بیماران به اشتراک گذارند درک این بیماری و مدیریت فردی آن بهبود خواهد یافت.
یکی از بیماری‌های روانی که این افراد بیشتر به آن مبتلا می‌شوند افسردگی است و در بررسی‌های مختلف آن را 2 برابر افراد عادی اعلام کرده‌اند. در اینجاست که حمایت اجتماعی از طرف خانواده و گروه بزرگ‌تر می‌تواند از وقوع این اختلال جلوگیری کند. همچنین این بیماری امید به زندگی را کاهش می‌دهد.
آیا نیاز است فرد مبتلا به دیابت به‌صورت مرتب از نظر روانی کنترل شود؟
برای پیشگیری از این عوارض روانی ضرورت دارد که بیماران مبتلا به دیابت، همزمان تحت‌نظر چندین متخصص باشند تا به محض مشاهده کوچک‌ترین تغییرات، اقدامات لازم انجام شود. البته این کار علاوه بر هزینه‌های زیاد ممکن است بیمار را کلافه و خسته کند؛ به‌طوری که خیلی از بیماران از انجام این چکاپ‌های دروه‌ای منصرف می‌شوند و البته این غفلت در بیشتر مواقع با عوارض جبران‌ناپذیری همراه است.
خوشبختانه برنامه کشوری پیشگیری، مدتی است که با اجرای فاز 2 و کنترل دیابت، واحدهای ویژه دیابت در گوشه و کنار کشور راه‌اندازی شده است که همزمان هم بیماری و هم عوارض آن را در بیماران دیابتی کنترل می‌کنند.
خانواده تا چه حد می‌تواند در کاهش استرس، اضطراب، ناامیدی و افسردگی بیماران دیابتی مفید باشد؟
خانواده پایه اصلی جامعه و کانون رشد و تعالی انسان است. انعطاف‌پذیری شخصی از طریق داشتن نگاه مثبت و چشم‌انداز مثبت به بیماری، همچنین حمایت از طرف خانواده و دوستان به بیماران برای مقابله با چالش‌های روانی دیابت کمک می‌کند.
برخی از افراد مبتلا به دیابت تمایلی برای به اشتراک گذاشتن چالش‌ها و نیازهای خود با نزدیکان ندارند. این موضوع سبب ایجادیک چرخه معیوب می‌شود زیرا افراد خانواده در اغلب مواقع از چگونگی کمک به یک فرد مبتلا به دیابت آگاه نیستند به همین علت فرد مبتلا به دیابت بیشتر احساس جدایی و قطع ارتباط با سایرین را خواهد داشت.
متاسفانه درصدی از بیماران دیابتی، کودکان هستند توصیه شما به والدین این کودکان چیست؟
با توجه به شیوع قابل توجه چاقی در کودکان، رفتارهای ناسالم تغذیه‌ای و کم‌تحرکی، ابتلا به این نوع دیابت در کودکان و نوجوانان رو به افزایش است. والدین باید در مورد نشانه‌های دیابت هوشیار باشند و سعی کنند با اصلاح رفتارهای نادرست کودکان و نوجوانان از بروز این نوع دیابت پیشگیری کنند.
گاهی دیده شده استرس‌های والدین در ناامیدی کودکان نقش داشته است. به نظر من اگر برای خود والدین هضم این قضیه دشوار است، بهتر است شخصا به روان‌شناس یا مشاور خانواده مراجعه کنند و با آموزش یک سری مهارت‌ها، به مدیریت بحران بپردازند.سپید
