در ابتدا توضیح کوتاهی در رابطه با قرنیه میدهیم : قرنیه قسمت شفاف چشم می باشد و نقش بسیار مهمی را در تمرکز توری که به چشم وارد می شود بر روی پرده شبکیه ایفا میکند. پیوند قرنیه یک عمل جراحی است که در سال 1905 توسط Edward Zirm ابداع و مورد آزمایش قرار گرفت. در این عمل قرنیه معیوب بیمار با قرنیه سالم فرد اهدا کننده جایگزین می شود.
قرنیه در قسمت مرکزی حدود 500 میکرون ضخامت دارد و از لایه های مختلفی تشکیل شده است. لایه داخلی آن از سلولهای اندوتلیوم تشکیل شده که نقش مهمی در شفافیت قرنیه دارد. اگر در پیوند قرنیه تمام لایه های آن جایگزین شود به نام پیوند نفوذی و اگر فقط لایه هایی از قرنیه جایگزین شود به نام پیوند لایه ای می نامند. پیوند قرنیه شایع ترین عمل جراحی پیوند در انسان می باشد و بالاترین میزان موفقیت پیوند را در انسان دارد. سالیانه حدود 100.000 مورد پیوند قرنیه در دنیا انجام می شود. در تمام دنیا مراکزی به نام بانک چشم وجود دارد که وظیفه آنها آماده سازی قرنیه دهنده می باشد. افرادی که قرنیه خود را اهدا کرده و دچار مرگ مغزی و یا فوت می شوند، اگر فاقد بیماریهای خاصی مثل هپاتیت، ایدز و سیفلیس باشند، چشم آنها جدا شده و تحت آزمایش های ویژه ای قرار می گیرند. اگر قرنیه آنها شفاف و سالم بوده و دارای میزان کافی سلولهای اندوتلیوم باشد و بطور کلی ویژگی های یک قرنیه سالم را داشته باشد، در محلولهای نگهدارنده خاصی برای اهداء به بیماران پیوندی قرار می دهند.
بطور کلی باید در چند ساعت اول فوت، فرد دهنده قرنیه وی جدا شود و در محلولهای نگهدارنده خاصی قرار گیرد و تا 2 هفته می توان از این قرنیه برای پیوند استفاده کرد.
چه بیمارانی تحت جراحی پیوند قرنیه قرار می گیرند؟
افرادی که دچار کاهش بینایی به دلیل ورم قرنیه، کدورت قرنیه و یا نازکی قرنیه می باشند.
همچنین افرادی که عفونت های قرنیه مقاوم به آنتی بیوتیک ها را دارند، به طور کلی پیوند قرنیه برای بازیافتن بینایی در فردی که دچار قرنیه معیوب می باشد، بکار می رود.
چشم فرد گیرنده باید شبکیه و عصب بینایی سالم داشته باشد و اگر دچار آب سیاه می باشد باید تحت درمان دارویی قرار گرفته و فشار چشم طبیعی شود.
هر گونه التهاب فعال چشم درمان شده و اشک و پلک ها وضعیت طبیعی داشته باشد.
بیمار باید مصرف داروهایی مثل آسپرین و وارفارین را به پزشک اطلاع دهد.
روش جراحی:
جراحی با بیحسی موضعی و یا بیهوشی عمومی انجام می شود.
قرنیه یک فرد بالغ حدود 5/12 میلی متر قطر دارد و در پیوند قرنیه حدود 5/8-7 میلی متر مرکزی قرنیه گیرنده توسط وسیله خاصی جدا شده و با قرنیه دهنده جایگزین می شود و با بخیه هایی که از سوی سر انسان نازکتر می باشند، محکم می شود.
عوارض:
در پیوند قرنیه میزان موفقیت بالاست و روش جراحی نسبتاً بی خطری می باشد و اغلب بینایی بهبود می یابد ولی همانند هر عمل جراحی می تواند عوارضی داشته باشد که شامل عفونت، آب سیاه، آب مروارید، رد پیوند و آستیگماتیسم می باشد.
در پیوند قرنیه برخلاف سایر اعمال جراحی پیوندی در انسان، نیازی به بررسی گروه خونی و یا بررسی سازگاری بافتی بین دهنده و گیرنده نمی باشد و قرنیه سالم هر فردی را می توان به چشم هر فرد دیگری پیوند زد.
ردّ پیوند:
گاه سیستم ایمنی فرد گیرنده برعلیه قرنیه دهنده فعال شده و سبب کدورت قرنیه، درد و قرمزی چشم و کاهش بینایی می شود و به نام رد پیوند می نامند که گاه سالها بعد از جراحی رخ می دهد.
در اغلب موارد رد پیوند به دنبال تجویز داروها توسط پزشک کنترل می شود و قرنیه مجدداً شفاف می شود. پس توصیه می شود بیماری که پیوند قرنیه شده اگر دچار درد و قرمزی چشم و کاهش بینایی شد، حتماً باید به پزشک خود مراجعه کند.
آستیگماتیسم بالا : در برخی از بیماران بعد از کشیدن بخیه ها، آستیگماتیسم باقی می ماند که با تجویز عینک، لنز تماسی و یا جراحی لیزیک برطرف می شود.
