برخی عوامل در بروز آنفلوآنزا در افراد بیمار و سرایت این بیماری به دیگران نقش مهمی دارند که برای پیشگیری از مبتلاشدن دیگران به این عارضه بهتر است مراقبت های لازم را در نظر بگیریم تا از پخش شدن این ویروس در محیط اطراف جلوگیری کنیم
محمد ساکی گفت: آنفلوانزا یک عفونت ویروسی حاد دستگاه تنفسی است که بهطور عمده بینی، گلو، برونشها و گاه ریهها را مبتلا میکند.
وی اظهار کرد: این بیماری از ویروس آنفلوانزا ناشی میشود که میتواند در انسان و برخی جانوران مانند پرندگان، اسب و خوک موجب بیماری شود. آنفلوانزا در افراد مختلف ممکن است از دیگر بیماریهای ویروسی دستگاه تنفس قابل تشخیص نباشد.
مدیر گروه مبارزه با بیماریها معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پرشکی لرستان تصریح کرد: همهگیری آنفلوانزای فصلی به علت تغییرات مداوم ویروس عامل بیماری، همه ساله روی میدهد ولی بسیاری از مردم دارای ایمنی نسبی در برابر ویروس هستند که به محدود کردن عفونت کمک میکند.
ساکی اضافه کرد: با ظهور ویروس آنفلوانزای جدید اغلب مردم نسبت به آن ایمنی ندارند و تداوم گردش ویروس میتواند موجب بروز عفونت بیشتری در مقایسه با آنفلوانزای فصلی در تمام گروههای سنی و گسترش سریع بیماری به جمعیتهای حساس در نقاط مختلف جهان شود. ابتلا به این بیماری، غیبت از کار و مدرسه، کاهش بهرهوری و افزایش یکباره شدید موارد نیازمند بستری و مراقبت طبی را به همراه دارد.
این مقام مسئول با اشاره به راههای انتقال بیماری آنفلوانزا، خاطرنشان کرد: راههای اصلی انتقال بیماری شامل مستقیم و غیرمستقم است. در راه مستقیم، قطرات ریز ترشحات تنفسی حین عطسه، سرفه یا حرف زدن از راه بینی و گلوی فرد آلوده در هوا پراکنده میشود. برای انتقال این قطرات تماس نزدیک (حداکثر 1 تا 1.5 متر) لازم است.
ساکی گفت: راه غیر مستقیم، تماس دست با سطوح و اشیای آلوده به ویروس و سپس تماس دستآلوده با چشم، دهان یا بینی است. ویروس آنفلوانزا میتواند در شرایط سرد و رطوبت کم ساعتها زنده بماند. از جمله روی دستها 2 تا 8 ساعت و روی سطوح صاف مانند پلاستیک و سطوح فلزی تا 24 ساعت قابل انتقال است.
وی اظهار کرد: کودکان بهویژه کودکان خردسال، سالمندان و افراد مبتلابه نقص سیستم ایمنی میتوانند به مدت طولانیتری عامل انتشار باشند. آنفلوانزا بدون عارضه معمولاً پس از یک دوره نهفتگی کوتاه 1 تا 3 روزه با شروع ناگهانی همراه با علایم عمومی پدید میآید. علایم عمومی شامل تب، سردرد، درد عضلانی(اندامها، عضلات پشت و عضلات چشم)، احساس کسالت، بیاشتهایی، درد مفاصل و خستگی است.
ساکی، علائم تنفسی را شامل سرفه خشک، گلو درد، خشکی و ناراحتی گلو، خشونت صدا، انسداد و ترشح بینی برشمرد و گفت: در کودکان، بیماری میتواند با تظاهرات تهوع، استفراغ، التهاب گوش میانی و در افراد سالمند تنها با تب بالا، احساس سستی و گیجی بدون شکایات تنفسی مشخص تظاهر کند.
مدیر گروه مبارزه با بیماریها معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پرشکی لرستان افزود: بهطور کلی طیف علایم بالینی از یک بیماری خفیف شبیه سرماخوردگی بدون تب تا علائم شاخص آنفلوانزا متفاوت است. تب و علایم عمومی بهطور معمول 3 روز و گاه 4 تا 8 روز ادامه یافته و به تدریج کاهش مییابد، با اینحال سرفه و احساس کسالت ممکن است تا دو هفته طول بکشد.
وی با بیان اینکه بهدنبال آنفلوانزا گاهی عوارض ریوی و غیرریوی بهوجود میآید، تصریح کرد: عوارض ریوی شامل ذات الریه ویروسی اولیه، ذاتالریه باکتریایی ثانویه، ذاتالریه همزمان باکتریایی و ویروسی، تشدید بیماریهای ریوی مزمن مانند آسم و برونشیت است. عوارض غیرریویشامل التهاب عضلانی، عوارض تب مانند تشنج و عوارض سیستم عصبی مرکزی است. اغلب بیماران مبتلا به آنفلوانزا بدون عارضه(98درصد موارد) بدون نیاز به مراقبت طبی یا مداخله ویژه بهبود مییابند.
ساکی بیان کرد: در این موارد توصیه به استراحت در بستر، مصرف مقادیر بیشتر مایعات و استفاده از داروهای تببر و مسکن و ضد احتقان و سرفه جهت تخفیف درد و انسداد بینی مناسب است. در افراد زیر 18 سال باید از مصرف آسپیرین جداً خودداری شود. مصرف داروهای اختصاصی مؤثر بر ویروس آنفلوانزا تنها در افراد در معرض خطر با تجویز پزشک کاربرد دارد.
وی با اشاره به گروههای در معرض خطر، گفت: کودکان زیر 5 سال، سالمندان(افراد بالای 65 سال)، بیماران ضعیف و ناتوان، بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن(ریوی، قلبی، کلیوی، کم خونیهای ارثی مانند تالاسمی ماژور، دیابت، نقائص متابولیک مادرزادی و بیماریهای عصبی عضلانی) و افراد دریافت کننده کورتون و شیمی درمانی در گروههای معرض خطر هستند.
این مقام مسئول افزود: همچنین زنان بارداری که سه ماهه دوم و سوم حاملگی آنان با فصل شیوع آنفلوانزا همزمان است، کودکان و نوجوانان 6 ماهه تا 18 سالهای که تحت درمان طولانی مدت با آسپرین هستند، مراقبان و اعضای خانواده بیماران متعلق به گروههای در معرض خطر و کارکنان بهداشتی درمانی بهویژه افراد در تماس مستقیم با بیمار در معرض خطر هستند. لازم است این گروهها در اوایل فصل سرما واکسن آنفلوانزای فصلی را دریافت کرده و در صورت ابتلا به آنفلوانزا به پزشک مراجعه کنند.
وی با اشاره به به علائم هشدار دهنده در زمینه آنفلوانزا، تصریح کرد: بزرگسالان مبتلا به آنفلوانزا با بروز هریک از علائم تب بالای 38.5 درجه مداوم به مدت بیش از سه روز، تنگی نفس یا دشواری تنفس( تنفس تند و سطحی همراه باتقلا )، احساس درد یا فشار در ناحیه سینه یا شکم، گیجی و کاهش سطح هوشیاری، تهوع و استفراغ شدید و مداوم نیازمند مراجعه فوری به پزشک هستند.
ساکی اضافه کرد: در کودکان مبتلا به آنفلوانزا بروز هریک از علائم تنگی نفس یا دشواری تنفس( تنفس تند و سطحی همراه با تقلا)، کبود شدن لبها، عدم توانایی نوشیدن آب به مقدار کافی، خواب آلودگی غیرطبیعی یا عدم توجه و واکنش طبیعی به محیط اطراف، بیقراری شدید، عود علائم همراه با تب و تشدید سرفه به دنبال بهبود اولیه علائم و تب همراه با دانههای پوستی نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.
مدیر گروه مبارزه با بیماریها معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پرشکی لرستان گفت: دستهای خود را بهطور مکرر با آب و صابون یا مایع دستشویی بشویید(بهویژه پس از سرفه یا عطسه و تماس با بیماران یا اشیاء و وسایل آنان)، دهان و بینی خود را در حین عطسه یا سرفه با دستمال کاغذی بپوشانید و پس از استفاده آن را در سطل درب دار یا کیسه پلاستیکی قرار دهید. از لمس چشم، دهان و بینی خود با دستهای نشسته و از دست دادن، روبوسی و بغل کردن دیگران خودداری کنید. از وسایل شخصی دیگران استفاده نکنید و وسائل خود را در اختیار دیگران قرار ندهید. در صورت تماس با افراد بیمار فاصله 1 تا 1.5 متر را رعایت کنید، حتی المقدور از حضور در اماکن عمومی و پر ازدحام خودداری کرده یا مدت حضور خود را به حداقل برسانید. در صورت مراقبت از افراد بیمار یا تماس نزدیک با او در منزل و حتی الامکان از ماسک استفاده کرده و پس از هر بار تماس دستها را آب و صابون بشویید.
ساکی اظهار کرد: در صورت ابتلا به بیماری تا 7 روز پس از شروع علائم( یا 24 ساعت پس از قطع تب بدون مصرف داروهای تببر) در منزل بمانید و از حضور در محل کار یا مدرسه و اماکن عمومی خودداری کنید( در شرایط ضروری برای حضور در اماکن عمومی از ماسک استفاده کنید).
وی با بیان اینکه در صورت ابتلا به بیماری در منزل استراحت کرده و مایعات فراوان مصرف کنید، تصریح کرد: برای تخفیف علایم بیماری از مسکنهای معمولی استفاده کرده و از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک یا کورتون خودداری کنید.
ساکی اضافه کرد: در صورت وجود فرد بیمار در منزل وسایلی مانند گوشی تلفن، دستگیره در و یخچال و کنترل تلویزیون را روزانه با مواد ضدعفونی کننده حاوی الکل یا وایتکس رقیق شده تمیز کنید.
وی بیان کرد: واکسن آنفلوانزای فصلی در پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا در بزرگسالان سالم 70 تا 90 درصد کارایی دارد و تجویز آن در گروههای در معرض خطر میتواند تا حد زیادی از ابتلا به آنفلوانزای فصلی، بروز عوارض، بستری شدن و مرگ و میر ناشی از بیماری جلوگیری کند.
