استفاده از گوش پاک کن در عین سادگی ، خطرات و عواقب جبران ناپذیری دارد. به خصوص استفاده آن برای کودکان. زیرا کودکان دارای نسوج ضعیف و حساس تری هستند. اکثرا پیش آمده است که هنگامی که کودک خود را از حمام بیرون می آورید ، گوش او را با گوش پاک کن و حتی گاهی با دستمال کاغذی ای که به دور چوب کبریت پیچیده اید خشک می کنید. آیا تا بحال به عواقب و خطرات آن فکر کرده اید؟
احتمالا اکثر شما به ویژه پس از حمام کردن کودک به فکر تمیز کردن گوش و خارج کردن ترشحات آن می‌افتید. این لحظه غالبا همان لحظه‌ای است که دست خود را به سمت یک گوش پاک‌کن دراز کرده و یا حتی در مواردی، یک تکه دستمال کاغذی و یا پنبه را به دور یک چوب کبریت پیچیده و جهت تمیز کردن گوش دلبندتان، آن را داخل مجرای گوش می‌کنید. ولی مراقب باشید! خطر همین‌جا در کمین شما نشسته است.
انجام یکی از اعمال بسیار ساده فوق می‌تواند موجب رساندن آسیب‌های جبران‌ناپذیری به گوش شود.
در سطح اجتماع بحث‌های زیادی در مورد استفاده و یا عدم استفاده از گوش پاک‌کن جهت تمیز کردن گوش وجود دارد. در واقع، شاید بتوان گفت که عبارت گوش‌پاک‌کن، فقط یک عبارت مجازی است برای چیزی که موارد کاربرد آن ارتباط کمی با رفع آلودگی گوش دارد.
از گوش پاک‌کن بیشتر جهت تمیز کردن لاله گوش، داخل بینی کودک، بین انگشتان پا، مالیدن پماد بر روی زخم، استعمال داروها در نواحی باز و تمیز کردن آرایش دور چشم‌ها استفاده می‌شود ، درحالیکه بسیاری از مردم بر این باورند که این وسیله صرفا جهت خارج کردن ترشحات از داخل گوش است. یک نکته مهم را بایستی همیشه به‌خاطر داشته باشید: ترشحات گوش خارجی که به آن جرم یا واکس گوش گفته می‌شود، به‌هیچ‌وجه آلوده و کثیف نیستند.
این ترشحات، در واقع یک سری از ترشحات طبیعی و ضروری بدن هستند که از گوش مراقبت می‌کنند. همانگونه که همه می‌دانند، جرم گوش زرد رنگ و چرب بوده و دارای حالت چسبندگی است. وجود این جرم برای نرم نگهداشتن و حفظ سلامت مجرای گوش خارجی ضروری است. علاوه بر این، اسیدیته این ترشحات مانع از رشد باکتری و قارچ می‌شود.
جرم گوش به‌طور طبیعی و خودبه‌خود به سمت بیرون حرکت کرده و از مجرای گوش خارج می‌شود بنابراین نیازی به دستکاری برای خروج آن وجود ندارد. البته در برخی از موارد، ترشح بیش از حد به‌خصوص در افراد مستعد موجب انسداد گوش و کاهش شنوایی می‌شود که در این صورت بایستی بیمار جهت شستشوی گوش و اقدامات لازم به پزشک متخصص مراجعه کند.
بر اثر فرو بردن جسم خارجی به داخل گوش، علاوه بر خطر آسیب‌رسانی به پرده گوش، امکان ایجاد خراش‌های ظریف میکروسکوپی در مجرای گوش وجود دارد. در این صورت و با توجه به احتمال وجود میکروب و یا قارچ در سطح گوش، چنانچه کودک زمینه آلودگی را پیدا کند مبتلا به عفونت گوش خواهد شد. اکثر شما اندازه دقیق عمق گوش را نمی‌دانید و بنابراین قادر به پاک کردن تمامی قسمت‌های گوش نیستید.
در نتیجه،وارد کردن جسمی نظیر گوش پاک‌کن موجب فشرده‌تر شدن این ترشحات در قسمت‌های عمقی‌تر مجرا می‌شود که در این صورت،خروج آنها مشکل‌تر خواهد بود.
علاوه بر این،بررسی‌ها نشان می‌دهند کودکانی که جهت رفع خارش و تمیز کردن گوش از وسایلی نظیر سنجاق سر و یا گوش پاک‌کن استفاده می‌کنند بیش از سایرین در معرض خطر پارگی پرده گوش قرار دارند.
بسیاری از متخصصان گوش و حلق و بینی هشدار می‌دهند که استفاده از گوش پاک‌کن با تضعیف سیستم دفاعی گوش موجب افزایش خطر ابتلا به خشکی و خارش گوش می‌شود. بهترین روش توصیه شده جهت تمیز کردن گوش خارجی این است که لاله گوش و قسمت بیرونی گوش خارجی را با استفاده از یک پارچه نخی نرم و مرطوب که به‌دور انگشت اشاره‌تان پیچیده‌اید تمیز کنید، بدون آنکه انگشت خود را داخل مجرا ببرید.
با این وجود در برخی موارد لازم است که واکس درون گوش خارج شود. به‌عنوان مثال،در برخی به‌طور طبیعی تولید ترشحات گوش بسیار بیش از حالت عادی است که می‌تواند موجب تجمع و بسته شدن کانال گوش شود.
البته این انسداد به‌طور شایع‌تر در ارتباط با تمیز کردن نادرست گوش بوجود می‌آید.
در صورت گرفتگی گوش فرزندتان در اثر تجمع جرم، چنانچه وی دارای سابقه سوراخ شدن پرده صماخ یا هر گونه عمل جراحی در گوش است، حتما او را نزد پزشک متخصص ببرید. ولی چنانچه پرده صماخ سالم بوده و گوش صرفا به توسط جرم پر شده باشد، ممکن است با انجام روش‌های درمانی صحیح در منزل بتوانید ناراحتی فرزندتان را درمان کنید:
اولین وسیله‌ای که لازم دارید، یک قطره چکان است. قطره چکان را بایستی توسط یکی از مواد نرم کننده جرم که به‌راحتی در دسترس هستند پر کنید، نظیر روغن‌های معدنی مخصوص، روغن بچه و مثلا قطره <گلیسیرین فنیکه .> سپس سر کودک را به یک طرف خم کنید به‌طوری که گوش مبتلا رو به بالا باشد. در ادامه و با استفاده از یک قطره‌چکان،۲تا۳ قطره از محلول نرم کننده جرم را در داخل گوش مبتلا بریزید و همچنان سر را در همان وضعیت به مدت ۵ دقیقه نگهدارید.
سپس یک پارچه تمیز بر روی گوش قرار داده و سر را به طرف مقابل خم کنید و اجازه دهید تا محلولی که در داخل گوش ریخته‌اید،به آرامی بیرون بیاید. در صورت لزوم میتوانید این عمل را روزی یکی دو بار و برای مدت چند روز انجام دهید.
چنانچه با انجام عمل فوق جرم گوش کودکتان بیرون نیامد و یا دارای سابقه سوراخ شدگی پرده صماخ و یا هر گونه عمل جراحی بود،حتما با پزشک جهت اقدامات پیشرفته‌تر مشورت کنید. پزشک ابتدا با استفاده از وسیله‌ای به‌نام اتوسکوپ داخل گوش را دیده و سپس ممکن است که جهت خارج کردن جرم گوش، شستشوی گوش با آب را انجام داده و یا با استفاده از یک وسیله خاص دیگر نظیر دستگاه‌های واکیوم خاص جهت برداشتن جرم گوش اقدام کند.
ـ نکته مهم:
هرگز سعی نکنید تا اجسامی که داخل گوش رفته و یا چسبیده را با زور خارج کنید.
گیر افتادن و یا چسبیدن اجسام خارجی در داخل مجاری گوش به‌ویژه در مورد اطفال زیاد اتفاق می‌افتد. خیلی احتمال دارد که بچه‌ها به‌دلیل کنجکاوی یک جسمی نظیر پاک‌کن را داخل گوش خود و یا کودک دیگری قرار دهند. در این صورت،بایستی حتما توجه داشته باشید که خلاصی از حالت بوجود آمده به‌راحتی میسر نیست.
حتی شاید دیده باشید که یک حشره درگوش شما و یا شخص دیگری گیر کند. در این صورت، تنها کاری که بایستی انجام دهید این است که کمی از روغن معدنی مخصوص که جهت نرم کردن جرم گوش نیز استفاده می‌شود، به داخل گوش بریزید تا حشره کشته شود.سپس در کوتاه‌ترین زمان ممکن با پزشک تماس بگیرید. هیچگاه نباید سعی کنید که حشره و یا هر چیز دیگری را که داخل گوش گیر کرده است،خودتان شخصا در بیاورید و غیر از پزشک، به هیچ شخص دیگری اجازه دست زدن به چیزی که داخل گوش چسبیده است، ندهید.
