کتر ناصر ابراهیمی دریانی-فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد نوشت: بد نیست بدانید مدفوع نباید آنقدر آبکی باشد که مایعات بسیار زیاد و مواد مغذی از قبل جذب شده بدن را خارج کند و اصطلاحا فرد دچار اسهال باشد. بد نیست بدانید اسهال دلایل متفاوتی دارد؛ طوری که سندروم روده تحریک پذیر(IBS)، بیماری التهابی روده (IBD)، سندروم‌های سوء‌جذب و عفونت مزمن از شایع‌ترین علل اسهال مزمن هستند. از طرفی اسهال مزمن از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که پزشکان عمومی و همچنین متخصصان گوارش با آن مواجه هستند. البته اکثر موارد علت اسهال مزمن با شرح حال، معاینه دقیق و انجام برخی ارزیابی‌های آزمایشگاهی تشخیص داده می‌شود.
چرا دچار اسهال می‌شویم؟
افزایش تعداد اجابت مزاج (بیش از 3 بار در روز) یا وجود مدفوع شل یا آبکی اسهال نامیده می‌شود که به دو دسته حاد و مزمن قابل تقسیم است. اسهال مزمن به اسهالی گفته می‌شود که بیش از 4 هفته تداوم داشته باشد و می‌تواند آبکی، چرب و اسهال التهابی باشد.
در عین حال اسهال آبکی به دو دسته اسهال ترشحی و اسموتیک تقسیم‌بندی می‌شود که شایع‌ترین علل اسهال ترشحی شامل سوء جذب اسید‌های صفراوی، بیماری‌های اندوکرین (هیپرتیروئیدیسم)، مصرف برخی داروها، بیماری کرون و کولیت میکروسکوپیک و… هستند. شایع‌ترین علل اسهال اسموتیک نیز شامل سندروم‌های سوء‌جذب کربوهیدرات (کمبود لاکتاز)، بیماری سلیاک، مصرف ملین‌های اسموتیک نظیر منیزیوم است. از طرفی اسهال ترشحی بر خلاف اسهال اسموتیک با غذا نخوردن بر طرف نمی‌شود و معمولا شبانه است.
همچنین شایع‌ترین علل اسهال چرب شامل سندروم‌های سوء جذب (سلیاک، کمبود لاکتاز، عفونت انگلی روده، رشد بیش از باکتری در روده باریک و …)، نارسایی پانکراس، بیماری‌های کبدی، صفراوی و … هستند و شایع‌ترین علل اسهال التهابی نیز بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، عفونت آمیبی روده، عفونت روده، سرطان کولون، کولیت ناشی از رادیاسیون و… را شامل می‌شوند.
آنچه باید درباره اسهال مزمن بدانید
وجود سابقه برخی جراحی‌ها مثل جراحی روده، معده، پانکراس و مجاری صفراوی، سابقه مصرف داروها مثلا انواع آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد اسید، متفورمین، کلشی‌سین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، داروهای کاهنده کلسترول و … در بررسی اسهال مزمن اهمیت بسیار زیادی دارد.
حال آن‌که اگر اسهال التهابی باشد، باید پس از آنالیز مدفوع جهت تشخیص التهاب روده کولونوسکوپی و بیوپسی انجام داد و در اسهال آبکی نیز باید نوع ترشحی از اسموتیک افتراق داده شود و سپس به بررسی هر یک از انواع اسهال پرداخت. بنابراین اسهال را نباید یک موضوع عادی تلقی کرد و در صورت تداوم حتما باید به پزشک مراجعه کنید و از خوددرمانی بپرهیزید.
روزنامه جام جم
