وقتی کسی با کودک طوری رفتار میکند که مطابق میل کودک نیست و او را اذیت و عصبانی می کند دچار کودک آزاری شده است؛ولی برخی از این کودک آزاری ها به مصلحت کودک است و از روی دلسوزی است ولی برخی واقعا رفتاری است که کودک را شکنجه می دهد. اکنون در این بخش درباره کودک آزاری مباحثی را بیان می کنیم که اصولا به چه مواردی کودک آزاری گفته می شود.
کودک آزاری چیست؟
کودک آزاری شامل فعالیتهای تماسی و غیرتماسی میشود. بعضی از نمونههای کودکآزاری تماسی عبارتند از:
– لمس کردن اندام تناسلی کودک یا قسمتهای خصوصی بدن او، برای لذت جنسی
– وادار کردن کودک به لمس اندام جنسی فردی دیگر، انجام بازیهای جنسی یا ارتباط جنسی با فرو کردن اشیاء یا اعضای بدن (مثل انگشت، زبان یا آلتتناسلی) به واژن، دهان یا مقعد کودک برای لذت جنسی
بعضی نمونههای فعالیتهای غیرتماسی عبارتند از:
– نشان دادن فیلمهای پورنوگرافی به کودک
– نشان دادن اندامجنسی یک بزرگسال به کودک
– عکس گرفتن از کودک در ژستهای جنسی
– تشویق کودک به نگاه کردن یا گوش دادن به فعالیتهای جنسی
– نگاه کردن به کودک موقع لباس عوض کردن یا حمام کردن
در کنار فعالیتهایی که در بالا اشاره شد، اخیراً این مشکل جدی نیز در حال شیوع است: گرفتن یا دانلود کردن تصاویر جنسی از کودکان در اینترنت. نگاه کردن به تصاویر کودکآزاری درست مثل شرکت در آزار جنسی یک کودک است. افرادیکه به چنین کاری مبادرت میورزند حتماً برای جلوگیری از جدیتر شدن مشکل خود باید به متخصص مراجعه کنند.
علائم هشدار دهنده از آزار جنسی در کودکان و نوجوانان
بچهها معمولاً به جای گفتن اینکه چیزی اذیتشان میکند، آن را به ما نشان میدهند. تغییر رفتار آنها میتواند دلایل مختلفی داشته باشد اما اگر متوجه مجموعهای از علائم نگرانکننده در آنها شدید، حتماً کمک بگیرید.
علائم هشداردهنده در کودکان:
– عمل کردن به طریقی نامناسب از نظر جنسی با اسباببازیها یا اشیاء
– کابوسهای شبانه، مشکلات خواب
– گوشهگیری
– مرموز شدن
– تغییرات شخصیتی ناگهانی و بیدلیل و احساس ناامنی کردن
– برگشت به رفتارهای کودکی مثل شب ادراری
– ترس غیرقابل توضیح از مکانها و افراد خاص
– انفجار خشم
– تغییر عادات غذایی
– استفاده از واژگان بزرگسالانه جدید برای اندامهای جنسی بدون هیچ منبع مشخص
– حرف زدن درمورد یک دوست جدید یا قدیمی و مشاهده هدایا یا پول در وسایل او
– خودآزاری (سوزاندن یا بریدن خود) در نوجوانان
– نشانههای فیزیکی مثل درد یا کبودی بیدلیل در نواحی جنسی یا دهان، بیماریهای مقاربتی، بارداری
– فرار از خانه
– عدم تمایل به تنها ماندن با یک کودک یا فرد خاص
فقط یکی از این علائم، نشان دهنده این نیست که کودکتان مورد آزار جنسی قرار گرفته است اما مجموعهای از آنها جای نگرانی دارد و نشان میدهد که باید شروع به سوال کردن از فرزندتان و کمک گرفتن از متخصص کنید. به خاطر داشته باشید که بعضی از این نشانهها ممکن است در زمانهای استرس مثل موارد زیر نیز ظهور کند:
– طی طلاق والدین
– مرگ یکی از اعضای خانواده یا حیوان خانگی
– مشکلات در مدرسه یا با دوستان
– سایر اتفاقات مضطربکننده یا ترسآور
علائم جسمی هشداردهنده
علائم فیزیکی آزارجنسی بسیار نادر هستند اما اگر این علائم را مشاهده کردید، حتماً فرزندتان را نزد پزشک ببرید. دکتر میتواند کمکتان کند بفهمید چه اتفاقی افتاده است و کودک را برای بیماریهای مقاربتی آزمایش کند.
– درد، تغییر رنگ، خونریزی یا ترشحات از اندام جنسی، مقعد یا دهان
– درد مداوم حین ادرار و دفع
– خیس کردن خود
علائم استفاده فرد بزرگسال از رابطه خود با یک کودک برای مقاصد جنسی
علائمی که نشان میدهد فردی بزرگسال از رابطه خود با یک کودک برای مقاصد جنسی استفاده میکند چندان آشکار نیست. ممکن است از طریقه بازی کردن آنها با کودک احساس ناراحتی کنیم یا اینکه به نظر برسد همیشه به دنبال این هستند که با آن کودک تنها باشند. در مواقع زیر رفتار فردی بزرگسال با کودک جای نگرانی خواهد داشت:
– عدم تمایل به دادن حریم شخصی کافی به کودک
– اصرار به محبتهای فیزیکی مثل بوسیدن و بغل کردن در حالیکه کودک به طور آشکاری به آن تمایل ندارد.
– شدیداً به رشد جنسی یک کودک یا نوجوان علاقه نشان دهد.
– اصرار به تنها ماندن با یک کودک دارد.
– گذراندن بیشتر وقت خود با کودکان و عدم تمایل به برقراری ارتباط با همسالان خود
– مرتباً پیشنهاد دادن برای نگهداری و پرستاری رایگان از کودکان
– خرید هدایای گران قیمت برای بچهها یا پول دادن به آنها بدون هیچ دلیل مشخص
– وارد شدن به حمام زمانیکه یک کودک یا نوجوان در آن مشغول استحمام است.
– توجه خاص داشتن به یک کودک خاص
رفتارهای جنسی متناسب با سن
همه ما میدانیم که بچهها مراحل رشد مختلفی را حین بزرگ شدن طی میکنند و آگاهی و کنجکاوی آنها درمورد مسائل جنسی با بزرگتر شدنشان و منتقل شدن از دوران کودکی به بلوغ و نوجوانی متفاوت خواهد بود. هر کودک یک فرد است و به روش خود بزرگ شده و رشد میکند. اما یکسری رفتارهای قابلقبول متناسب با سن برای رفتارهای جنسی کودکان در نظر گرفته میشود. گاهیاوقات این رفتارها شامل بعضی اکتشافات جنسی آنها با کودکان همسن و سال خود میشود. تشخیص تفاوت بین اکتشافات جنسی طبیعی و علائم هشداردهنده از رفتارهای زیانآور بسیار دشوار است. خیلی وقتها باید برای آنها توضیح دهیم که چرا دوست نداریم یک رفتار خاص را ادامه دهند.
این فرصتی است که میتوانیم با آنها درمورد مراقبت از خودشان و دیگران صحبت کنیم و مطمئنشان کنیم که همیشه برای شنیدن حرفهایشان وقت دارید. سرعت رشد بچههای ناتوان جسمی، برحسب نوع ناتوانی که دارند، متفاوت است و آنها دربرابر آزارجنسی آسیبپذیرتر هستند. مثلاً بچههایی که ناتوانی یادگیری دارند، ممکن است از نظر جنسی کاملاً نامتناسب با سن خود رفتار کنند. برای آموزش این بچهها درمورد رشد جنسیشان و مطمئن کردن آنها برای درمیان گذاشتن نگرانیهایشان، نیاز به مراقبت خاص است.
تشخیص اینکه افراد با پیشینههای متفاوت انتظارات متفاوتی درمورد رفتارهای قابلقبول در کودکان دارند، خیلی اهمیت دارد. آزارجنسی در همه فرهنگها و نژادها اتفاق میافتد. به خاطر داشته باشید که هر کودکی با سرعت خاص خود بزرگ میشود و همه بچهها رفتارهایی که در زیر عنوان میکنیم را نشان نمیدهند. درصورت داشتن هرگونه نگرانی حتماً با متخصص مشورت کنید.
رفتار متداول کودکان زیر ۵ سال
– استفاده از زبان جنسی بچگانه برای حرف زدن درمورد اندامهای بدن
– سوال کردن درمورد نحوه به وجود آمدن بچه و اینکه بچهها از کجا میآیند.
– لمس کردن یا مالیدن اندام جنسی خودشان
– نشان دادن یا نگاه کردن به قسمتهای خصوصی بدن
رفتارهایی که به ندرت ممکن است نشان دهند:
– حرف زدن درمورد اعمال جنسی یا استفاده از زبان آشکار جنسی
– برقرار کردن تماس جنسی با بچههای دیگر
– نشان دادن رفتارهای جنسی مشابه بزرگسالان
رفتارهای متداول بچههای ۶ تا ۱۲ سال
– سوال کردن درمورد عادت ماهیانه، بارداری و سایر رفتارهای جنسی
– اکتشاف با کودکان دیگر، معمولاً در بازیها، بوسیدن، لمس کردن، نشان دادن و نقش بازی کردن، مثل مادر و پدر یا دکتر و پرستار
– خودارضایی در خلوت
رفتارهایی که به ندرت ممکن است نشان دهند:
– خودارضایی در جمع
– نشان دادن رفتارهای جنسی بزرگسالان
رفتارهای متداول نوجوانان
– سوال کردن درمورد روابط و رفتار جنسی
– استفاده از زبان جنسی و حرف زدن درمورد اعمال جنسی بین خودشان
– خودارضایی در خلوت
– اکتشاف جنسی همراه با دیگر نوجوانان
نکته: اکثر نوجوانان تا قبل از ۱۶ سالگی نوعی عمل جنسی را تجربه میکنند.
رفتارهایی که به ندرت ممکن است نشان دهند:
– خودارضایی در جمع
– برقراری تماس جنسی با بچههای خیلی کوچکتر از خودشان یا بزرگسالان
علائم هشدار دهنده رفتارهای جنسی زیانآور
یکی از سختترین چیزهایی که ممکن است والدین بفهمند این است که فرزندشان به کودکی دیگر آزارجنسی رسانده است. در چنین موقعیتی، انکار، شوک و عصبانیت واکنشهایی کاملاً طبیعی هستند. خیلی سریع و راحت نمیتوان واکنش نشان داد و اثری که این مسئله روی کل خانواده خواهد داشت واقعاً ناراحتکننده است. به همین دلیل به محض اینکه متوجه شدید مشکلی وجود دارد، حتماً باید با یک متخصص مشورت کنید و کمک بگیرید. پیام مثبت آن این است که کمک گرفتن زودهنگام تفاوت بسیار شگرفی درمورد خود نوجوان و خانوادهاش خواهد داشت. شواهد نشان میدهد که هرچه بچهها سریعتر کمک بگیرند، احتمال اینکه بتوان جلو آنها را برای رفتارهای خطرناکتر گرفت بسیار زیاد است. خیلی مهم است که درمورد علائم هشداردهنده هوشیار باشید. اگر دچار چنین موقعیتی شدید، فراموش نکنید که تنها نیستید. والدین بسیار دیگری نیز تجربیات مشابهی داشتهاند و با کمک گرفتن موفق شدهاند زندگی خود را دوباره بسازند. اولین قدم این است که تصمیم بگیرید با یک متخصص مشاور درمورد آن صحبت کنید.
آیا کودک یا نوجوانی را میشناسید که:
– به دنبال برقراری ارتباط با کودکان کمسن و سالتر از خودش است و زمان زیادی را کنار آنها میگذراند؟
– بچههای کوچک را به محلهای مخفیانهای میبرد یا بازیهای خاصی با آنها میکند (مثل دکتر و مریض، درآوردن لباسهایشان و امثال آن)؟
– اصرار به بغل کردن یا بوسیدن کودکان دارد وقتی خود بچه تمایلی به آن نشان نمیدهد؟
– به شما میگوید که دوست دارد با یک کودک خاص تنها باشد یا وقتی او را میبیند مضطرب میشود؟
– از زبان جنسی یا خشن درمورد بچهها یا بزرگترها استفاده میکند؟
– تلفنهایی یا محتوای جنسی میزند؟
– به بچهها یا نوجوانان کوچکتر الکل یا موادمخدر میدهد؟
– در اینترنت پورنوگرافی مربوط به بچهها تماشا میکند؟
– اندام جنسی خود را به بچههای کوچکتر نشان میدهد؟
– نوجوان یا کودک دیگری را وادار به عمل جنسی میکند؟
اگر پاسخ شما به هر یک از این سوالات مثبت بوده، باید با آن کودک یا نوجوان صحبت کنید و از متخصص کمک بگیرید.
منبع- مردمان