حسادت یکی از ناهنجاری های رفتاری است که در موارد حاد، علاوه با تخریب درونی شخص،می تواند باعث بروز صدمات و خساراتی برای طرفی که مورد حسادت قرار گرفته نیز شود.
حسادت یکی از ناهنجاری های رفتاری است که بصورت یک حس درونی در فرد متبلور می شود و فرد را به شدت درگیر خود می کند. اساسا حسادت وقتی بوجود می آید که شخص احساس کند آنچه که دارد،اعم از مادی یا معنوی،کمتر از آن چیزی است که طرف مقابل او از آن برخوردار است.
به عبارت دیگر،حسادت،برآیند برداشت ها و تحلیل های ذهنی فرد از داشته های دیگران است که ممکن است لزوما این برداشت به واقعیت نیز نزدیک نباشد.
به تعبیری این ذهنیات فرد است که شاکله تصورات او از داشته های دیگران را می سازد و اغلب نیز چنین ذهنیتی معطوف به مسائل ظاهری می شود.
محمد حکیمی،جامعه شناس و آسیب شناس امور اجتماعی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در تشریح تعریف علمی حسادت اظهار داشت:به لحاظ جامعه شناختی،حسادت ریشه در نوعی کوچکی و حقارت و احساس بزرگی از وضعیت موجود دیگران دارد.
وی افزود:عموما حسادت در شرایطی شایع می شود که مولفه ها و اهداف فرهنگی در اذهان افراد ضعیف و کمرنگ می شود و مسائل ظاهری و مادی گرایی بر اخلاق و فرهنگ تلاش و کوشش غلبه می کند.
حکیمی عنوان کرد:در چنین شرایطی حس حسادت بر فکر و دیدگاه افراد سیطره پیدا می کند و به جای تلاش برای رسیدن به نقطه مطلوب برای تحقق آرزوهای خویش،سعی می کنند با کنار زدن رقبا به شیوه های ناسالم و مانع تراشی،مسیر موفیت دیگران را به بیراهه سوق دهند.
این آسیب شناس اجتماعی افزود: اغلب اوقات،حسادت با نوعی خود خوری همراه می شود و فرد به دلیل احساس ضعف و حقارتی که در مقام مقایسه به آن نائل می شود، روح و روان خویش را می آزارد.
وی افزود:معمولا شخصیت حسود در اثر شناخت فردیِ غلط گسترش می یابد و این افراد به جای اینکه راه موفقیت را بیاموزند،صرفا پیروزی کسب شده را در می یابند و با تنگ نظری آن را در ذهن می پرورانند.
حکیمی عنوان کرد:این افراد غالبا در محیط هایی رشد پیدا کرده اند که شرایط لازم برای پیگیری و پرداختن به علاقه ها و تمایلاتشان وجود نداشته و همواره در حسرت داشته های دیگران گذران عمر کرده اند.
صدیقه نوبهار،روانشناس و کارشناس امور رفتاری نیز در این خصوص گفت:انسان حسود،مدام فکر و ذهنش حسادت کردن به دیگران است و به تبع در نتیجه چنین طرز تفکری از برنامه ریزی برای موفقیت خویش باز می ماند.
وی افزود:شخص حسود بعد از مدتی به فردی منفعل مبدل می شود که به جای تمرکز به زندگی شخصی خویش،به داشته های زندگی دیگران حسد می ورزد و پیوسته درکنجکاوی موفقیت های دیگران حرص و خودخوری می کند.
تبعات و عوارض شیوع حسادت در جامعه
سیامک رنگرز،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در تشریح پیامدهای شیوع حسادت در جامعه گفت:عموما جامعه حسادت زده،با نابسامانی،ستیز،مداخله جویی و فرسایشی درونی روبرو می شود.
وی افزود:باید تمایزی جدی میان رقابت و حسادت قائل بود،زیرا رقابت در نتیجه رسیدن به موفقیت ها با الگوبرداری از پیروزی های افراد کامیاب حاصل می شود،اما حسادت،ستیزی است در نتیجه عدم هضم و تحمل موفقیت دیگران که در موارد حاد می تواند به ایجاد تنش میان افراد منتهی شود.
رنگرز گفت:یکی دیگر از تبعات حسادت،بغض و کینه است که استمرار آن می تواند باعث شکاف میان افراد و گاه به ضربه زدن و انتقام جویی های غیر منطقی مبدل شود.
راهکار محافظت خویش در برابر حسادت چیست؟
پریسا خزائی،مددکار و مشاوره امور خانواده در تشریح راهکار رفع حسادت دیگران اظهار کرد:بخشش یکی از راهکارهای موثر در کاهش حسادت اطرافیان محسوب می شود که البته نمی توان آن را بصورت قطعی روشی برای مهار و کنترل حسد ورزی تلقی کرد،اما در مواقعی خاص تا حدودی مثمر ثمر واقع خواهد شد.
وی افزود:به عنوان مثال اگر حسادت اطرافیان به دلیل بر خورداری شما از امکاناتی خاص است،در صورت امکان با سهیم کردن چنین افرادی برای بهره گیری از آن امکانات خاص می توان التهاب روحی و روانی ناشی از حسد ورزی را تا حدودی در دیگران کور و مهار کرد.
خزائی گفت:بازگو کردن مشکلات خود برای افراد حسود روش دیگری است که می تواند آنها را تا حدودی آرام سازد.
این کارشناس و مشاوره امور خانواده افزود:از آنجا که عامل اصلی حسادت،احساس حقارت و خود کم است،با مطلع کردن چنین افرادی از مشکلات خویش آنها به این موضوع پی می برند که با وجود بهره گیری شما از مزایای خاص اما با معضلاتی نیز روبرو هستید که زندگی را برای شما دشوار ساخته است.
درمان حسادت
خزائی در ارتباط با نحوه درمان حسادت عنوان کرد:از آنجا که حسادت در یک فرآیند ذهنی شکل می گیرد،راهکار درمانی آن نیز باید از طریق ذهنی محقق شود.
وی افزود:شخص حسود باید توانایی ها،امکانات و داشته های خود را بصورت واقع بینانه مورد حلاجی و ارزیابی قرار دهد و بر مبنای آنچه که برخوردار است،برای ارتقاء جایگاه شغلی،معنوی،اجتماعی،اقتصادی خود تلاش کند.
این کارشناس و مشاوره امور خانواده گفت:عموما افراد حسود شناخت اندکی از خویش دارند و به جای باور ناتوانی های خویش و تلاش برای رفع آنها از توانایی های دیگران ناآرام و عصبانی می شوند.
خزائی یادآور شد:باور خویشتن و هضم این اصل اساسی که هر کسی بطور طبیعی از جایگاه و امکاناتی برخوردار است و همانطور که عده ای از اطرافیان او از موقعیت بالاتری برخوردارند به همان میزان نیز ممکن است برخی دیگر از داشته های شخصی که درگیر حسد ورزی است بی بهره باشند از مولفه های حائز اهمیتی است که در تعدیل این رفتاراثر گذار خواهد بود.
باشگاه خبرنگاران
