اگر می خواهید دچار سکته مغزی نشوید بهتر است از مواردی که موجب بروز آن می شوند دوری کنید و سعی کنید با روش های پیشگیرانه از بدنتان در برابر مشکلات مغزی محافظت کنید
رئیس مرکز تحقیقات جراحی اعصاب عملکردی بیمارستان شهدای تجریش می‌گوید: اصلاح سبک غلط زندگی و رژیم غذایی مناسب، میتواند تا حد زیادی از افزایش سکته‌های مغزی در ایران جلوگیری کند.
چند روز قبل در همایش روزملی آتروسکلروز (تصلب شرایین) سخنرانان از افزایش سکته‌های مغزی در ایران خبر دادند و اعلام کردند که سکته مغزی، دومین عامل مرگ و میر در کشور است. در این همایش همچنین گفته شد که 100 تا 150 نفر در هر 100 هزار نفر جمعیت کشور دچارسکته مغزی می‌شوند. ازسوی دیگر، چندی قبل هم اعلام شده بود که افراد در ایران، 10 سال زودتر از مردم بقیه کشورها دچار سکته‌مغزی می‌شوند، به همین دلیل و با توجه به اینکه سکته‌های مغزی، خطرات جبران ناپذیری از فلج اندام‌ها ی بدن تا مرگ را بدنبال دارد.
با دکتر فرزاد اشرافی، رئیس دپارتمان مغز و اعصاب مرکز تحقیقات جراحی اعصاب عملکردی بیمارستان شهدای تجریش و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت و گوی کوتاهی درباره دلایل، علائم و راه‌های پیشگیری از سکته مغزی انجام داده‌ایم.
سکته مغزی چگونه رخ می‌دهد؟
سکته مغزی (stroke) زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خونی باعث انسداد شریان خون‌رسان به مغز می‌شود که البته به این نوع از سکته مغزی (سکته مغزی ایسکمیک) می‌گویند اما نوع دیگری از سکته مغزی هم وجود دارد وآن هنگامی است که یک رگ‌خونی مغز پاره و خونرسانی به بخشی از مغز متوقف می‌شود که در اصطلاح به این نوع از سکته مغزی (سکته مغزی هموراژیک) گفته می‌شود درعین حال باید دانست که سکته مغزی یک فوریت پزشکی است که در صورت عدم تشخیص و درمان فوری میتواند باعث آسیب دائمی عصبی، ایجاد عوارض و مرگ شود.
چه عواملی سبب شده که سکته‌های مغزی به عنوان دومین عامل مرگ و میر در ایران شناخته شود؟
ماشینی شدن و بدنبال آن تغییرسبک زندگی، کاهش فعالیت بدنی و کم تحرکی، گرایش مردم به غذاهای فست فود و مصرف بیش ازاندازه غذاهای آماده، کاهش مصرف غذاهای سنتی ایرانی، گرایش به مواد دخانی و مواد مخدر، توجه نکردن مردم نسبت به سلامت‌شان، همه و همه سبب شده تا میزان سکته مغزی افزایش یابد.
آماری وجود دارد که نشان دهد، روزانه چند مورد سکته مغزی به طور نمونه در تهران اتفاق می‌افتد؟
به نظر می‌رسد که روزانه بین 400 تا 500 سکته مغزی در تهران رخ دهد.
آیا پژوهشی انجام شده است که نشان دهد، بین سکته مغزی و جنس و علاوه برآن، نژاد افراد ارتباط وجود دارد؟
بله. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که سکته مغزی در مردان بیش از زنان و در نژاد سیاه، بیش از نژاد سفید است.
آیا بیماری‌های زمینه ای هم می‌توانند سبب بروز و یا افزایش بروز سکته مغزی، شوند؟
بله. دسته‌ای از عوامل قابل تغییر وجود دارند که سبب بروز سکته مغزی می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به فشارخون بالا یا همان پرفشاری خون، چربی خون بالا و دیابت نام برد البته بیماری‌های قلبی، عفونی و علاوه برآن چاقی، هم می‌توانند خطر بروز سکته‌های مغزی را افزایش دهند.
لطفا کاربردی‌تر توضیح دهید، مردم اگر فشارخون شان به عدد چند برسد، خطر بروز سکته مغزی وجود دارد و باید به پزشک مراجعه کنند ؟
فشارخون 14 به روی 9، احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد. چرا که این میزان فشار خون احتمال تصلب شرایین و تشکیل پلاک‌های خونی را افزایش خواهد داد و این خود میتواند فرد را مستعد بروز سکته مغزی کند.
در این مواقع باید فشار خون بیمار را بلافاصله پایین آورد؟
نکته قابل تامل آن است که مردم بدانند که پایین آوردن ناگهانی فشارخون به ویژه در افراد‌مسن، خود احتمال سکته مغزی را در فردی که فشار خون او بالا رفته است را افزایش می‌دهد. برای همین توصیه می‌‌کنیم که در چنین شرایطی، فقط فرد تحت نظر پزشک قرار گیرد و همراهان او به هیچ عنوان دراین زمینه خود درمانی نکنند.
علائم سکته مغزی چیست و همراهان فردی که دچار سکته مغزی شده است، باید با چه علائمی او را نزد پزشک ببرند؟
همانطور که گفتم، سکته مغزی بسته یا پاره شدن یک شریان مغزی است که به دنبال آن اختلال در گردش خون آن ناحیه از مغز ایجاد می‌شود که این همه میتواند سبب اختلال در تکلم فرد، فلج یک طرف بدن، اختلال در راه رفتن، تاری ناگهانی دید به خصوص در یک چشم، دو بینی، بی حسی، عدم تعادل، سردرد شدید و ناگهانی، بیهوش شدن فرد و گزگز و مورمور از علائم سکته مغزی است. البته تاکید می‌کنم که وجود هریک از این نشانه‌ها به صورت حاد و ناگهانی، نشان دهنده سکته مغزی است.
گفته می‌شود که عصبانیت و پرخاشگری ممکن است از عوامل خطر ساز سکته‌های مغزی در افراد باشد، این ارتباط را تایید می‌کنید؟
نمی‌توان گفت که این عوامل، سبب سکته مغزی می‌شود اما می‌توان گفت که گاهی این عوامل سبب خونریزی مغزی در فرد می‌شود.
مختصری درباره پیشگیری و راه‌های جلوگیری از سکته مغزی برای مردم بگویید.
همانطور که عرض کردم، چربی خون بالا خطر سکته های مغزی را افزایش می‌دهد. بنابراین مردم غذاهای پرچرب و همچنین فست فود، مصرف نکنند چرا که مصرف این قبیل غذاها در درازمدت خطر سکته‌های مغزی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، سیگار، قلیان و به طور کلی مواد دخانی و مواد مخدر هم خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد.این نکته را هم تاکید می‌کنم ، همانطورکه فشار خون بالا، احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد، پایین آوردن ناگهانی فشار خون هم خطر سکته قلبی را به ویژه در افراد مسن افزایش می‌دهد. کم آبی بدن به ویژه در کسانی که دچار اسهال و استفراغ می‌شوند هم میتواند در احتمال بروز سکته مغزی نقش داشته باشد چرا که کم آبی سبب غلیظ شدن خون می‌شود و همین عامل میتواند سبب سکته مغزی شود. تاکید می‌کنم ، مردم حتما مراقب وزن، قند خون و فشار خون خود باشند و با معاینه‌های دوره ای همواره از سلامت کامل خود اطمینان حاصل و از مصرف نمک زیاد هم جدا خودداری کنند و هرآنچه برای سلامتی و حفظ سلامتی لازم است مانند انواع میوه ها و سبزیجات،شیر، مواد لبنی و پروتئینی را مصرف پیدا کنند . برای پیشگیری از سکته مغزی، مردم هر روز و یا حتی یک روز درمیان 30 دقیقه تا یک ساعت فعالیت ورزشی داشته باشند.
از آنجا که جمعیت کشور به سمت سالمندی حرکت می‌کند و بین سن بالا و میزان سکته‌های مغزی ارتباط دارد به نظر می‌رسد که برای کاهش میزان مرگ و میر و همچنین عوارض ناشی از سکته‌های مغزی، ایجاد و راه اندازی مراکز جامع سکته‌های مغزی با تجهیزات کامل و پیشرفته به ویژه امکانات توانبخشی، در کشور بسیار ضروری است.
