در حالت ایده آل ، مراقبت دوران بارداری قبل از لقاح با تمرکز بر عادات مغذی غذا خوردن، وزن مناسب ، مدیریت مناسب پزشکی مانند دیابت، پرکاری تیروئید ، و فشار خون ، و پرهیز از سیگار کشیدن، مصرف الکل و سوء مصرف مواد استمراقبت هاي بهداشتي در بارداري: تغذيه: همانطوريکه اشاره شد در دوران بارداري جنين کاملا وابسته به مادر است و مواد غذايي که مادر مصرف مي کند ازراه جفت به جنين مي رسد . بنابراين تغذيه مناسب مادر باردار علاوه بر تامين سلامت خودش ، در سلامت جنين و نوزاد آينده هم نقش مهمي دارد . غذاي روزانه خانم باردار بايد داراي همه گروه هاي غذايي باشد چون استفاده از يک گروه غذايي ، همه مواد لازم را تامين نمي کند. گروههاي غذايي عبارتند از :
1-گروه غلات؛ موادغذايي اين گروه منبع خوبي براي توليد انرژي است.مانند انواع نان مخصوصا نان سبوس دار،برنج،ماکاروني، جو، گندم،ذرت، ضمنا مخلوط غلات وحبوبات مانند عدس پلو و لوبيا پلو منبع خوبي از پروتئين براي مادر باردار است.
2-گوشت و جانشين هاي آن ؛ اين گروه غذايي پروتئين وآهن بدن راتامين مي کنندو موادغذايي موجود در اين دسته براي خون سازي ،تکامل سيستم عصبي ورشد جنين لازمند.مانندانواع گوشت قرمز،مرغ،ماهي،تخم مرغ،انواع مغزها(گردو،بادام ،پسته،فندق و…)،انواع حبوبات(عدس،لوبيا،نخودو…)به منظور جلوگيري از سرايت بيماري انگلي حتما بايد گوشت کاملا پخته شود.
3-شير وفرآورده هاي آن مانند پنير،ماست،کشک؛ مصرف اين مواد هم کلسيم بدن مادر را تامين کرده و هم براي استخوان بندي جنين و شکل گيري واستحکام دندانهاي او در آينده ضروري است .علاوه بر کلسيم اين گروه داراي مواد مغزي ديگري مثل انواع ويتامين هاي آوب است.
4- سبزي ها وميوه ها ؛اين گروه شامل انواع سبزي ها مثل کاهو، هويج، گوجه فرنگي ، سيب زميني ، جعفري و انواع ميوه هاي تازه و خشک (توت خشک ، کشمش ،انجيرو…)است که شامل ويتامين هاي مورد نياز بدن و مقداري آهن هستند.يکي از مهمترين ويتامين هاي مورد نياز بدن ويتامين ث است.مصرف سبزيجات وميوه جات بصورت تازه اين ويتامين را براي بدن تامين مي کند. زيرا طبخ اين مواد ويتامين ث را ازبين مي رود. در مورد مصرف سيب زميني توصيه مي شود ابتدا کاملا تميز شسته شده و با پوست پخته شود. باتوجه به آنچه که گفته شد، مصرف مقدارکافي مواد غذايي حاوي کلسيم ، پروتئين،ويتامين C وهم چنين اسيدفوليک در دوران بارداري سلامت مادر و جنين را تامين مي کند .اسيدفوليک ماده اي است که مصرف آن بخصوص در سه ماهه اول حاملگي براي رشد سيستم عصبي جنين لازم است .سبزيجاتي مثل گل کلم واسفناج منبع خوبي براي اسيد فوليک مي باشد.
در بارداري چون مصرف مواد غذايي به تنهايي افزايش نياز مادر به آهن وسايرموادمورد نيازرا تامين نمي کند ،مصرف قرص آهن ومولتي ويتامين از شروع ماه پنجم تا سه ماه بعد از زايمان واسيد فوليک از ابتدا تا پايان بارداري توصيه مي شود در خانم هايي که تصميم به بارداري مي گيرند وزمان مشخصي را براي حاملگي خود در نظر دارند، مصرف اسيدفوليک ازسه ماهه قبل ازبارداري تاپايان بارداري توصيه مي شود. توجه: غذاهاي چرب ،شيريني ،مواد تحريک کننده مثل چاي وقهوه در بارداري بايد با احتياط خورده شود. در اين جدول به چند نمونه از غذاهاي داراي مواد مورد نياز بدن اشاره مي شود . روابط زناشويي:تمايل جنسي زنان بارداردرمراحل مختلف حاملگي تغييرمي کند. احساس لذت بيشتر ويا حتي تنفر از داشتن نزديکي دربارداري کاملا طبيعي است .
تمايلات جنسي مردان هم ممکن است تغيير کند . اين احساسات متفاوت اغلب به علت تغييرات هورموني زنان ويا تصورات هر دو طرف در مورد وضعيت جسماني زن باردار وموقعيت خاص او در اين دوران مي باشد .در يک حاملگي سالم ، نزديکي تا قبل از ماه آخر حاملگي ضرري ندارد.مشروط به اينکه راحتي زن رعايت شده و وضعيت قرار گرفتن بدن او طوري باشدکه به شکم وي فشار وارد نشود خانم هايي که در حاملگي هاي قبلي خود سابقه سقط ،خونريزي ،پارگي کيسه آب وزايمان زودرس دارند ، بايد از نزديکي در سه ماه اول وآخر خودداري کنند. بهداشت دهان ودندان: با توجه به اهميت مراقبت از دندان ها در حاملگي ،زن باردار بهتراست در طول بارداري حداقل يکبار توسط دندانپزشک معاينه شود.حداقل يکبار مسواک زدن در روز (قبل از خواب )ضروري است.با پيشرفت حاملگي به علت افزايش هورمون ها ممکن است لثه ها متورم و پر خون شده و خونريزي از لثه ها پيش آيد ، اگر خونريزي زياد شده و بيش از چند روز ادامه يابد لازم است با دندانپزشک مشورت شود.
بهداشت روان: آرامش مادر از مسائلي است که امروزه بسيار مورد توجه قرار دارد .ثابت شده است که اضطراب وهيجانات زن حامله بر سلامت جنين تاثير مي گذارد .آرامش رواني مادربخصوص نزديک زايمان اهميت زياذي دارد. پدر خانواده مي تواند بيشترين نقش را در فراهم کردن محيطي آرام و دور از اضطراب براي همسرش داشته باشد. مصرف دارو و…:اکثر داروها مي توانند از جفت عبور کرده و به جنين رسيده و اثرات زيان باري براي جنين ونوزاد ايجاد کنند. از آنجايي که بيشترين اثرات سوء داروها و مواد مضر در سه ماهه اول حاملگي است لذا در اين مدت بايد از مصرف دارو بدون تجويز پزشک ، همچنين از کشيدن سيگار يا تنفس در فضاي آلوده به دود سيگار و همچنين انجام هر نوع عکسبرداري پزشکي بدون اجازه پزشک خودداري شود کشيدن سيگار ،نوشيدن الکل ،مصرف خودسرانه دارودر بارداري براي سلامت مادر ونوزاد خطرناک است. .
ورزش: بهترين ورزش در بارداري،پياده روي در هواي آزاد است.خانم باردارمي تواند حدودنيم ساعت درروز وحداقل سه بار در هفته پياده روي کند . راه رفتن باعث تقويت عضلات شکم شده و درماه هاي آخربه راحت انجام شدن زايمان کمک مي کند . انجام تمرينات بسيارساده در بارداري ضمن حفظ اندام مادر در کاهش انقباض عضلات لگن وران وکاهش کمردرد ودردپشت مؤثر بوده ومادر رااز نظر جسمي و روحي براي زايمان آماده مي کند انجام چند حرکت ورزشي ساده در بارداري : – در حالي که زانوها ودستها رابه زمين تکيه داده ايد ،عضلات کمروشکم خودرا به سمت بالا وپايين حرکت دهيد. -به پشت دراز کشيده ،زانوها را خم کنيد ودستها را دردو طرف بدن قرار دهيد .در حاليکه نفس هاي عميق وآهسته مي کشيد ، عضلات شکم وکمر خودرا به طرف بالا و پايين حرکت دهيد -در حاليکه ستون فقرات خودرا راست نگه داشته ايد زانوها رااز هم جداکرده وبه حالت نيمه نشسته درآئيد ،سپس به حالت ايستاده برگرديد . اين تمرين را مي توانيد به هنگام کار در منزل مطابق شکل انجام دهيد اجتناب ازتماس با افراد بيمار : ابتلاء مادرباردار به برخي بيماري هاي عفوني مثل سرخچه عوارض متعددي در جنين ايجاد مي کند.لذا زن باردار بايد ازتماس با افراد مبتلا به بيماري هاي عفوني مثل سرخجه وهپاتيت و آبله مرغان دوري کنند.تزريق واکسن بيماري هاي مثل سرخجه وهپاتيت به زنان قبل ازبارداري، از ابتلاءآنان به اين بيماري ها دردوران بارداري جلوگيري مي کند . در صورتي که خانم باردار با افراد مبتلا به اين بيماري ها تماس داشته و قبلا برعليه آن ايمن نشده باشد، حتما بايد با پزشک مشورت نمايد.
ممنون از مطالب مفیدتون
ممنونم از مطالبتون.