به‌همین دلیل است که افراد باتوجه به نیازهای متفاوت روانی و شرایط متفاوتی که در طول زندگی تجربه کرده‌اند، می‌توانند از برخی فیلم‌ها تاثیر بیشتری بگیرند و در برابر بعضی دیگر هم خنثی عمل کنند. از نظر دکتر بهنام اوحدی روانپزشک و سکسولوژیست، میتوان بسیاری از مشکلاتی که این روزها با آنها دست و پنجه نرم می‌کنید را با آموزش و توصیه‌های روانشناسان و روانپزشکان حل کرد اما گاهی با کمک فیلم‌ها میتوان شیوه بهتری برای زندگی کردن را در زمان نسبتا کوتاهی به افراد آموزش داد و برای ترمیم روان‌های آسیب‌دیده تلاش کرد.
در صفحه تلویزیون چه اتفاقی می‌افتد؟
روبه‌رو نشدن ما با احساس‌ها و افکاری که دانسته یا نادانسته پنهان‌شان کرده‌ایم و سراغ‌شان نمی‌رویم دلیل ایجاد بسیاری از اختلالاتی است که فرصت زندگی سالم را از ما می‌گیرند و از نظر روانشناسان فیلم دیدن می‌تواند فرصت روبه‌رو شدن با این احساسات را برای ما ایجاد کند. وقتی شما فیلم می‌بینید با شخصیت‌های داستان همذات‌پنداری می‌کنید و در حقیقت خود را قهرمان داستان می‌‌پندارید.
شما در جریان فیلم دیدن آنچه را که بر قهرمان داستان می‌گذرد احساس می‌کنید و ترس‌ها، غم‌ها، شادی‌ها و امیدواری‌های قهرمان را درون خود حس می‌کنید. درواقع شما به‌جای شخصیت داستان می‌نشینید و بدون آنکه از روی صندلی سینما یا از مقابل تلویزیون خانه‌تان بلند شوید، به تجربه‌هایی که دوست دارید دست می‌زنید و حس‌هایی که درون‌تان انباشته شده و هیچ‌وقت نتوانسته‌اید ابراز‌شان کنید را تخلیه می‌کنید. این تخلیه احساسی و هیجانی می‌تواند شما را به آرامش برساند.
چه کسانی باید سینما بروند؟
حتما قرار نیست اختلالات روانی زندگی کردن را برای‌تان سخت کرده باشند تا سراغ فیلم‌درمانی بروید. دکتر بهنام اوحدی می‌گوید: «فیلم درمانی برای اکثر افراد جامعه موثر است و افراد می‌توانند باتوجه به نیازشان و با نظر درمانگر از این شیوه درمانی بهره بگیرند؛ اما به‌طور حتم افراد باید به مرحله ای از فرهنگ و سطح علمی رسیده باشند تا بتوانند از این شیوه استفاده کنند.
این درمان برای افرادی که فرهنگ بسیار پایینی دارند و در طول زندگی‌شان فیلم‌های زیادی تماشا نکرده‌اند و فرصت رشد و شکوفایی نداشته‌اند، توصیه نمی‌شود و ممکن است تنها تماشای دیدن یک فیلم با مفهوم ساده به آنان توصیه شود؛ اما برای افرادی که قدرت استنتاج و هوش بالاتری دارند دیدن تعداد بیشتری فیلم توصیه می شود. تنها با دیدن یک یا دو فیلم نمی‌توانید توقع درمان داشته باشید و حتما باید تعداد 40 تا 50فیلم را در یک دوره تماشا کنید تا بتوانید مفهوم اصلی فیلم را در مغرتان تثبیت کنید.»
حتما نباید «نادر» یا «سیمین» باشید
برای همذات‌پنداری با قهرمان‌های داستان و گرفتن بهترین تاثیر از تماشای فیلم، لازم نیست دقیقا موقعیت‌هایی که قهرمان در آنها قرار می‌گیرد را در گذشته تجربه کرده باشید؛ آنچه شما را به قهرمان داستان پیوند می‌زند و زمینه همذات‌پنداری را فراهم می‌کند، مسائلی عمیق‌تر و بنیادی‌تر است؛ حس‌ها، گرایش‌ها و نیازهای بنیادی شما همان چیزهایی است که باعث می‌شود خود را در جایگاه قهرمانان فیلم ببینید و ذهن و روان‌تان را درگیر ماجرای آنها کنید.
وقتی شخصیت‌های فیلم برای‌تان آشنا به‌نظر می‌رسند و موقعیت‌هایی که در آنها قرار می‌گیرند را ملموس می‌دانید، احساسات‌تان برانگیخته می‌شوند و خود را در زندگی و سرنوشت شخصیت‌های داستان سهیم می‌دانید. درواقع در چنین شرایطی شما آنچه قهرمان داستان تجربه می‌کند را به شکلی مجازی و غیرواقعی تجربه می‌کنید.
به فکر جیب‌تان باشید
درحالی که شما برای هر جلسه روان‌درمانی باید هزینه‌ای بیشتر از 50هزار تومان صرف کنید و در برخی موارد چند برابر این مبلغ را برای یک جلسه روانکاوی بپردازید، با فیلم دیدن میتوانید با پرداخت هزینه بسیار کمی مسیر درمان را کوتاه کنید.
شاید یک روانشناس برای رساندن شما به نقطه‌ای که پس از همذات‌پنداری با شخصیت داستان به آن می‌رسید مجبور باشد چند جلسه وقت صرف کند، اما وقتی فیلم دیدن را چاشنی درمان روانشناختی می‌کنید، در کوتاه‌ترین زمان میتوانید به لایه‌های زیرین ذهن‌تان نفوذ کنید و آنچه آنجا دفن شده بود و آزارتان می‌داد را بیرون بکشید.
از پای تلویزیون تکان نخورید
تنها دیدن فیلم‌ها شما را درمان نمی‌کند. اگر می‌خواهید از فیلم دیدن نتیجه بگیرید، باید فیلم‌ها را با دقت ببینید و هنگام فیلم دیدن ششدانگ حواس‌تان به فیلم باشد. این فیلم‌ها بخشی از دوره درمان شما هستند، پس وقتی مقابل تلویزیون خانه‌تان در این جلسه درمان نشسته‌اید، تلگرام‌بازی یا آشپزی نکنید. دکتر بهنام اوحدی می‌گوید: «درست است که در این نحوه درمان شما سرگرم می‌شوید اما هدف اصلی تنها تماشای فیلم نیست و باید راجع به داستان فکر کنید تا از این کلاس درس، نتیجه بگیرید.» از نظر او شاید تنها با یک‌بار دیدن نشود همذات‌پنداری و الگوبرداری دقیقی از فیلم انجام دهید.
به‌همین دلیل اوحدی توصیه می‌کند: «ابتدا فیلم را با همسرتان، بعد تنها، سپس دوباره با همسرتان ببینید. فیلم ها را باید بادقت ببینید؛ یک‌بار تنها تا بتواند لایه های احساسی فیلم را درک و به سطح خودآگاهی رسید و بتوان همذات‌پنداری با قهرمانان فیلم داشت و از آنها الگو گرفت. اگر لازم بود صحنه‌ای را دوباره ببینید فیلم را به عقب برگردانید و درباره فیلم با هم گفت‌وگو کنید.»
فیلم دیدن کافی نیست
گرچه به گفته دکتر اوحدی بسیاری از افراد که طی دوره درمان‌شان فیلم‌های مناسب را دیدند، از شیوه درمان راضی بودند و درصد زیادی از بیماران بعد از استفاده از این درمان حال‌شان بهبود پیدا کرده است و در مدت زمان 6 تا 2سال قرص‌های خود را نیز کنار گذاشته‌اند، اما خوددرمانی در این درمان جایی ندارد. او می‌گوید: «اگر قصد کمک گرفتن از این شیوه درمان را دارید، باید پله‌پله با درمانگر پیش بروید و فیلم های توصیه شده را به‌ترتیب تماشا کنید.
درمانگر باتوجه به نیاز شما و ارزیابی که از بیماری و نقطه‌ضعف بیمار پیدا می‌کند، تعداد 40 تا 50فیلم را دراختیار بیماران قرار می دهد.» نمی‌توان هیچ فیلمی را برای استفاده در مسیر درمان کاملا مثبت یا منفی ارزیابی کرد. اینکه یک فیلم تاثیر خوبی روی شما بگذارد، بستگی به این دارد که چقدر در واقعیت یا روان پریشی به‌سر ببرید و میزان هوشمندی شما در درک محتوای فیلم چقدر باشد. او می‌گوید: «نمی‌توان گفت که فرد تنها با دیدن فیلم می‌تواند از مشکلات روانی و اختلال‌هایی که آزارش می‌دهد، خلاص شود.
گرچه فیلم‌ها کمک زیادی به بهبود درمان‌جویان می‌کنند، اما نمی‌توانند به‌عنوان تنها ابزار درمان کاری برای افراد بکنند. هر درمان شامل سه مرحله پیشگیری، درمان و درنهایت تثبیت درمان و رشد درمان‌جو است که این فیلم‌ها با تاثیر در مرحله آخر، باعث رشد درمان‌جو می‌شوند.» از نظر دکتر بهنام اوحدی، فیلم‌ها به تنهایی از پس درمان شما بر نمی‌آیند و درواقع دیدن فیلم‌هایی که می‌توانند تاثیر مثبتی بر روان فرد بگذارند، تنها روان‌درمانگری را تسریع کرده و کیفیت درمان را بالا می‌برند.
به جای سریال «لطیفه» فیلم ببینید
برای درمان افسردگی و مشکلات زناشویی میتوان از این شیوه بهره گرفت و افراد با دیدن این فیلم‌ها و با همذات‌پنداری به درک بهتر واقعیت و شناخت بهتر از خود یا همسرشان می‌رسند. اگر شما هم احساس می‌کنید این روزها یک جای زندگی‌تان لنگ می‌زند، سراغ یک روانشناس بروید و از او بخواهید فیلم‌هایی که می‌توانند آرامش از دست رفته را به شما برگردانند را برای‌تان فهرست کند.
اگر روانشناس‌تان به شما فیلم دیدن را توصیه کرد، با عجله تمام فیلم‌هایی که باید ببینید را مشاهده نکنید. هر کدام از فیلم‌ها را با آرامش و صبوری مزه‌مزه کنید و حتی اگر لازم شد برخی صحنه‌ها یا همه فیلم را چند بار مشاهده کنید. به فیلم اجازه دهید آنچه در ناخودآگاه شما مایه عذاب شده را بیرون بکشد و برای از نو شروع کردن آماده‌تان کند.
مجله سیب سبز
