در این روزها و با ورود به فصل امتحانات شاهد اضطراب و استرس زیادی در محصلین هستیم با چه رو شهایی می توانیم این مشکل را برطرف کنیم این عارضه در اطفال بیشتر مشاهده می شود چگونه می توان آن را برطرف کرد
با نزدیک شدن به فصل امتحانات، استرس و اضطراب نخستین چیزی است که در چهره اغلب دانش‌آموزان به چشم می‌خورد. برخی از افراد در طول سال بدرستی درس‌های خود را مطالعه کرده‌اند و نگران نیستند اما آنهایی که درس خواندن را به شب امتحان واگذار کرده‌اند همچنان نگران و مضطرب به نظر می‌رسند. در عین حال کسانی نیز وجود دارند که با اینکه درس نخوانده‌اند نگرانی خاصی ندارند. به هر صورت وجود اضطراب و استرس شدید در هنگام امتحانات می‌تواند افراد را دچار عوارض جدی کند بنابراین رعایت نکاتی که باعث کاهش این استرس‌ها می‌شود بسیار ضروری است.
دکتر مجتبی امین‌زاده متخصص روانپزشکی با اشاره به اینکه اضطراب شایع‌ترین اختلال در بیماری‌های روانپزشکی است، می‌گوید: این بیماری می‌تواند 40 درصد افراد بویژه زنان را درگیر خود کند.
وی با تأکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین اضطراب‌هایی که می‌تواند موجب آسیب به افراد شود اضطراب‌های زمان امتحانات است، تصریح می‌کند: اغلب کودکان در دوران تحصیل‌شان استرس و اضطراب زیادی را تجربه می‌کنند که این مسأله می‌تواند بسیار زیان آور باشد.
دکتر امین‌زاده، خاطرنشان می‌کند: اضطراب می‌تواند به صورت علائم جسمی، روانی، عاطفی و علائم شناختی در افراد ظاهر شود. تپش قلب، لرزش دست، تغییرات تنفسی، تکرر ادرار، عرق کردن دست‌ها و سردی اندام‌ها از علائم جسمی شایع در هنگام بروز استرس در افراد هستند. این روانپزشک با تأکید بر اینکه احساس ناامیدی، اجتناب از مدرسه رفتن یا درس خواندن، خجالتی بودن و احساس خشم از علائم روانی و عاطفی هستند که در هنگام اضطراب ایجاد می‌شوند، بیان می‌کند: وجود این علائم اگر در افراد تداوم داشته باشند ممکن است دانش‌آموز علاقه‌اش را نسبت به تحصیل از دست بدهد، دچار افت تحصیلی شود و حتی ترک تحصیل کند.
وی با اشاره به اینکه کاهش اعتماد به نفس نیز یکی از عوارض اضطراب‌های تحصیلی است، اظهار می‌کند: اصرار خانواده‌ها بر اینکه فرزندان‌شان نمره‌های بالا داشته باشند یکی از علت‌های اصلی ایجاد اضطراب در آنها است.
البته وجود کمال‌گرایی در برخی از خانواده‌ها به طور مثال انتظار اینکه فرزندان‌شان تمام نمره هایشان بیست باشد یا شاگرد ممتاز کلاس شود نیز می‌تواند از عللی باشد که منجر به اضطراب‌های تحصیلی بشود.
این روانپزشک با اشاره به اینکه انتظارهایی که خانواده‌ها از دانش‌آموزان خود دارند اگر بیش از حد توان آنها باشد می‌تواند موجب به وجود آمدن اضطراب و استرس شود، می‌گوید: در برخی از موارد دانش‌آموزان از خود انتظارهایی دارند که بیش از حد توان‌شان است که این مسأله بسیار آسیب زا است.
وجود رقابت‌های ناسالم میان محصلان نیز می‌تواند باعث اضطراب و استرس شود همچنین سخت گیری‌های والدین و نظام آموزشی نیز از علت‌های دیگر ایجاد اضطراب هستند.
دکتر امین‌زاده با اشاره به اینکه برخی از مدارس ممکن است انتظارهای بیش از اندازه‌ای از دانش‌آموزان داشته باشند یا ملاک ارزشی‌شان را تنها به ملاک نمره محدود کرده باشند که این اقدام امری غلط است، اظهار می‌کند: ارزش‌بندی دانش‌آموزان در مدارس نباید فقط براساس نمرات‌شان باشد و باید به مهارت‌های آنها نیز توجه کافی کرد.
چراکه برخی از دانش‌آموزان ممکن است در مهارت‌های فرهنگی، ورزشی و هنری خاصی مهارت‌های لازم را داشته باشند که باید به این مهارت‌ها نیز در کنار امور تحصیلی توجه کافی شود. به گفته این متخصص روانپزشکی، فردی ممکن است معدل هجده داشته باشد اما نسبت به فردی که دارای معدل بیست است دارای امتیازهای ویژه‌ای مانند شرکت در امور ورزشی و فرهنگی باشد. در این زمان نباید برای دانش‌آموزی که معدل او بیشتر از دیگری است ارزش بیشتری قائل شد و دانش‌آموز دیگر را سرزنش کرد. وی با تأکید بر اینکه ملاک‌های مدارس باید بر اساس مهارت‌های دانش‌آموزان تنظیم شوند، بیان می‌کند: این مهارت‌ها هستند که برای آینده و زندگی دانش‌آموزان مفید هستند بنابراین باید به آنها نیز در کنار امور تحصیلی توجه کافی کرد.
راهکارهای کاهش استرس
دکتر امین‌زاده درخصوص راهکارهای کاهش استرس، خاطرنشان می‌کند: توصیه می‌شود خانواده‌ها و مدارس در حد هوش و توان افراد از آنها انتظار داشته باشند. وارد نکردن دانش‌آموزان به رقابت‌های تحصیلی نادرست و سرزنش نکردن آنها از راهکارهایی است که می‌توان برای کاهش استرس انجام داد. این روانپزشک با تأکید بر اینکه آموزش مهارت‌های متنوع و انجام فعالیت‌های ورزش‌های مختلف در مدارس می‌تواند باعث کاهش استرس‌های تحصیلی در کودکان و نوجوانان شود، می‌گوید: دانش‌آموزان و دانشجویان باید در طول سال درس هایشان را مطالعه کنند و نباید درس خواندن را فقط به شب‌های امتحان اختصاص دهند.
وی بیان می‌کند: فرهنگ سازی‌های لازم باید در خصوص اینکه دانش‌آموزان دروس خود را در طول سال مطالعه کنند انجام شود همچنین در هنگام امتحانات اغلب شاهد بی‌خوابی‌های دانش‌آموزان و بیدار ماندن آنها در طول شب هستیم اما تنظیم خواب افراد نقش مؤثری در کاهش استرس و حتی موفقیت‌های تحصیلی دارد. این دانش‌آموزان باید در شب‌های امتحان نیز طبق روال روزهای گذشته و بر اساس یک برنامه ثابت بخوابند.
دکتر امین‌زاده با تأکید بر اینکه بر اساس تحقیقات تأثیری که خواب بر تمرکز و موفقیت دانش‌آموزان دارد بیشتر از بیدار ماندن در شب و درس خواندن‌های شبانه است، اظهار می‌کند: به صورت کلی اگر فرد در شب‌های امتحان، خواب خوبی داشته باشد درصد تمرکز و موفقیتش بیشتر از فردی است که در طول شب شروع به درس خواندن کرده است.
نقش تغذیه در موفقیت دانش‌آموزان
این روانپزشک، تصریح می‌کند: تغذیه نقش مؤثری در موفقیت دانش‌آموزان دارد. به والدین توصیه می‌شود به تغذیه کودکان خود در هنگام امتحانات توجه بیشتری داشته باشند. مصرف موادی مانند مویز، عسل، خرما، کشمش، گردو و بادام می‌تواند در تقویت حافظه افراد مؤثر باشد. وی با اشاره به اینکه انجام ورزش‌های روزانه نیز می‌تواند در تقویت حافظه و تمرکز دانش‌آموزان مؤثر باشد، می‌گوید: خانواده‌ها به هیچ عنوان نباید فرزندان‌شان را مجبور به بیدار ماندن در شب‌ها کنند چراکه این مسأله بسیار زیان آور است و حتی باعث می‌شود دانش‌آموزان اطلاعات گذشته خود را فراموش کنند. دکتر امین‌زاده در خاتمه اظهار کرد: حافظه انسان‌ها از حافظه کوتاه مدت و بلند مدت تشکیل شده است و در اغلب موارد حافظه بلند مدت است که در یادآوری مطالب به فرد کمک می‌کند. اگر کودکان 24 ساعت بعد از ارائه درس توسط معلم‌شان درس هایشان را مطالعه و پس از آن نیز همان درس را یک هفته بعد، سپس یک ماه و در پایان 4 ماه بعد مطالعه کنند. این درس در حافظه بلند مدت آنها باقی خواهد ماند.
روزنامه ایران،
