سوالی که ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده این است که چگونه از دهان و دندان خود مراقبت کنند. بهداشت به معنی مراقبت کامل از دندان ها به کمک مسواک است . اما خود مسواک زدن نیز باید به طریقه ی درست انجام شود تا به لثه و دندان آسیب نرساند. در این مطلب به بررسی روش های نگهداری از دندان می پردازیم.
اگر پوسيدگي ها را ازنظر محل پوسيدگي بررسي كنيم مي توانيم عنوان كنيم كه پوسيدگي در سه نقطه به ترتيب زير ايجاد مي شود :
1 – سطح جونده در آسياهاي بزرگ و كوچك كه روي اين سطوح جونده شيارهاي باريك ولي عميقي وجود دارد كه به علت عدم
ورود موهاي مسواك به داخل آنها محيط مناسبي براي زندگي ميكروبها فراهم مي شود . لذا دندانها در اين نواحي خيلي زود دچار پوسيدگي و خرابي مي گردد كه اين امر در مورد اولين آسياي بزرگ كه در حدود شش سالگي مي رويد اهميت بيشتري دارد .
2 – دومين محل لاي دندانها يا به عبارت ديگر اطراف ناحيه تماس بين دندانها مي باشد ، اين ناحيه نيز به علت آنكه به وسيله مسواك قابل تميز كردن نيست از نواحي مستعد پوسيدگي بشمار مي آيد كه معمولا از سنين 20 سالگي به بعد در اين نواحي پوسيدگي ديده مي شود ، براي تميز كردن اين نواحي لازم ا ست از نخ دندان استفاده كنيم .
3 – سومين محل ناحيه اتصال لثه با دندان است كه اين نواحي بيشتر در اثر مسواك زدن غلط بسيار حساس شده و گاهي حتي در اثر زيادي حساسيت مجبور به ترميم دندان در اين نواحي مي شويم . در مورد بهداشت و نحوه مسواك زدن و نوع مسواك و نخ دندان در قسمت پيشگيري بيشتر صحبت مي كنيم . اما آنچه كه بايد متذكر شويم استفاده از دهانشويه مي باشد بارها شنيده ايم كه بسياري از مردم به جاي مسواك زدن از آب نمك رقيق شده استفاده نموده آنرا غرغره مي نمايند .
استفاده از آب و نمك يا دهانشويه ها در كل مفيد ميباشند اما اگر اين كار مرتب ادامه يابد نه تنها مفيد نخواهد بود بلكه مضر هم
مي باشد ، زيرا در دهان باكتريهاي مفيدي وجود دارد كه با اين كار باعث از بين بردن اين باكتريهاي مفيد مي شويم و در نتيجه دهان مواجه با بيماريهاي قارچي مي شود ويا زمينه رشد باكتريهاي مضر فراهم مي شود پس استفاده از دهانشويه ها بايد در موارد
خاص انجام گيرد يا اگر چنانچه عادت به استفاده از آب ونمك داريد هفته أي يك بار اين كار انجام شود .
تنفس دهاني : مسئله أي كه شايد بسياري از خانواده ها به آن توجه نمي كنند ولي بسيار با اهميت است زيرا اگر شخصي دچار تنفس دهاني باشد و نتواند از بيني نفس بكشد سريعتر دچار پوسيدگي مي شود و علاوه بر آن مشكلات ارتودنسي شديدي نيز عارض مي شود .
به تمام خانواده ها توصيه مي شود كه حتما به وضعيت تنفس دهاني بچه ها توجه كنند اگر بچه هايشان نمي توانند براحتي از بيني نفس بكشند يا شبها خرو پف مي كنند ، اين مسئله را با يك متخصص گوش و حلق و بيني در ميان بگذارند زيرا بطوره ثانويه دچار پوسيدگي و از آن مهمتر مشكلات ارتودنسي مي شوند .
خشكي دهان : قبلا ذكر شد كه سومين محل پوسيدگي در ناحيه لثه أي مي باشد در حقيقت عامل اصلي پوسيدگي اين ناحيه خشكي دهان مي باشند . خشكي دهان ممكن است در اثر تنفس دهاني استفاده از داروهائيكه بطور ثانويه باعث خشكي دهان مي شوند .
مثل بعضي از داروهاي گوارشي يا قلبي يا عصبي ، يا كساني كه داراي بزاق كم مي باشند و يا افراد عصبي و پر استرس دهان خشكي دارند واين خشكي دهان يكي از عوامل اصلي پوسيدگي در ناحيه لثه أي مي باشد .
بيماريهاي لثه اي : افرادي كه داراي لثه هاي بيماري مي باشند ( كه البته علت ايجاد بيماريهاي لثه أي خود بحث جداگانه أي دارد ) مستعد پوسيدگي مي باشد چون گاهي تحليل لثه و تحليل استخوان باعث مي شود ريشه دندان از زير لثه پيدا شود وچون ريشه دندان فاقد مينا مي باشد به همين دليل دچار پوسيدگي بيشتر مي شود و علاوه بر آن بيماري هاي لثه أي باعث تخريب استخوان و در نهايت منجر به از دست رفتن دندان مي شود .
داروها : همانطور كه ذكرشد بعضي از داروها باعث خشكي دهان مي شوند كه بطور ثانويه باعث خشكي و سپس پوسيدگي دهان مي شوند بعضي از داروها نيز باعث ايجاد بيماريهاي لثه أي مي شوند كه آن هم بطور ثانويه باعث پوسيدگي مي شوند .
بيماريها : بيماريها بطور مستقيم نقشي در ايجاد پوسيدگي ندارند اما بطور ثانويه در اثر استفاده از دارو يا بدون دارو مثلا در بيماري عصبي و… باعث مي شوند دندانها استعداد بيشتري نسبت به پوسيدگي داشته باشند .
عوامل جلوگيري كننده :
گفتيم كه عامل اصلي پوسيدگي پلاك دنداني مي باشد پس در حقيقت بايد چند كار را انجام دهيم تا پوسيدگي دير ترعارض بيايد .
1 – مقاوم سازي دندان
2 – كاهش ايجاد زمينه مناسب براي پلاك دنداني
3 – از بين بردن پلاك دنداني
4 – معاينات مرتب و مكرر
