متاسفانه سرخوردگی روانی مهمترین مشکل روحی اکثر جوانان شده است می خواهیم مهمترین عوامل ایجاد کننده این نارحتی روحی و روانی را بشناسیم چگونه می توانیم مانع مشکلات عصبی از این قبیل شویم
مشکل شما ریشه عصبی دارد. جمله آشنایی که بسیاری از ما بارها و بارها آن را در هنگام دردهای جسمانی شنیده ایم. اما بیماری های روان تنی صرفا به وضعیت سیستم اعصاب و روان ما برنمی گردد بلکه گاهی بیماری های جسمی هم در بروز استرس، اضطراب، تپش ناگهانی قلب، به هم ریختگی ذهن، افسردگی و حتی خستگی مزمن نقش مهم و موثری ایفا می کنند.
فشارهای محیطی و روحی به طور ناگهانی و یکدفعه آثار خود را بر سلامت فرد نشان نمی دهد؛ بلکه به مرور زمان، سلامت فرد را دچار مخاطره می کند و باعث بروز اختلالات سایکوسوماتیک (روان تنی) می شود. بیماری هایی همچون میگرن، سردردهای تنشی، آسم، تهوع و استفراغ، کولیت مزمن (ورم مزمن روده بزرگ)، جوش و آکنه، کهیر، واکنش های آلرژی، کاهش قند خون، افزایش ترشح غدد داخلی، زخم معده و اثنی عشر، سندرم روده تحریک پذیر، آرتریت روماتوئید، دیابت نوع دو، چاقی، فشار خون اساسی، بیماری کرونر قلب و افزایش ضربان قلب ازجمله مواردی هستند که عوامل روانی می تواند در بروز یا تشدید آنها نقش موثری داشته باشد.
رویکردهای متفاوتی درباره علت بروز مشکلات روان تنی و نحوه درمان آنها وجود دارد. برخی عوامل شناختی و روان شناختی، برخی استرس (فشارهای روانی) و بعضی دیگر عوامل ارثی را در بروز این اختلالات موثر می دانند.
منشأ درد شما عصبی است
دکتر سیدمسعود ارزاقی، فوق تخصص سایکوسوماتیک (روان تنی) در این زمینه می گوید: همان گونه که بیماری های روانی می توانند باعث اختلال فعالیت های جسمی شوند، بیماری های جسمی نیز می توانند سلامت روان را به مخاطره بیندازند. وی با اشاره به جمله رایج منشأ درد شما عصبی است اضافه می کند: بیماری هایی که منشا جسمی ندارند و اصطلاحا منشأ روحی دارند، بسیار شایع هستند و سال هاست متخصصان اعصاب و روان در این زمینه پاسخگوی بیماران هستند. برعکس، بیماری های جسمی هم می توانند باعث استرس، اضطراب، تپش ناگهانی قلب، به هم ریختگی ذهن، افسردگی و حتی خستگی مزمن و بی خوابی شوند که مراجعه به موقع فرد به متخصصان طب روان تنی می تواند مانع بروز این مشکلات در فرد شود.
روماتیسمی ها در خطر اختلال حافظه
فوق تخصص روان تنی با بیان این که دیابت، فشار خون، ام اس و بیماری های روماتیسمی، تنفسی و قلبی ازجمله بیماری هایی هستند که می توانند باعث بروز اختلالات روانی در فرد شوند، می گوید: این بیماری ها با منشأ جسمی می توانند باعث بروز افسردگی، اضطراب یا سایر مشکلات روان تنی در فرد شوند. فردی که برای بهبود بیماری جسمی خود مجبور به مصرف طولانی مدت دارو ست، با مراجعه به متخصصان روان تنی و دریافت داروهای مهارکننده آثار بیماری و داروهای آن می تواند از بروز مشکلات روانی ناشی از آن بیماری پیشگیری کند.
رزاقی می افزاید: فرد مبتلا به روماتیسم به دنبال مصرف کورتون ممکن است دچار اختلال حافظه، پرخاشگری و حتی بی خوابی شود. عفونت اداری نیز می تواند باعث بروز توهم در فرد شود که نمونه آن را در یک بیمار مبتلا به آلزایمر شاهد بوده ایم.از سوی دیگر، مصرف قرص ضداضطراب برای کنترل قند مبتلایان به دیابت ضروری است، چراکه استرس برای این بیماران، سم است و به مرور موجب افسردگی آنان می شود. بنابراین افرادی که به یکی از بیماری های مزمنی که در بالا به آنها اشاره شد، مبتلا هستند باید تا زمانی که بیماری برقرار است، داروهای روان تنی را به عنوان مهارکننده بیماری مصرف کنند.
بیماری روان تنی چه دارویی می خواهد؟
عضو هیأت علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران درباره فرآیند مراجعه بیماران به متخصصان روان تنی و نوع داروهایی که تجویز می کنند، می گوید: عمدتا بیماران را همکاران و متخصصان رشته های دیگر به ما ارجاع می دهند و کسی در ابتدا و به صورت مستقیم نباید به ما مراجعه کند. نوع داروهایی که از سوی متخصصان این رشته تجویز می شود، عمدتا تک دارویی با حداقل دوز است و با داروهای تجویزی از سوی روانپزشکان متفاوت است. به همین دلیل میان بیمار روانی اولیه با علامت روانپزشکی ثانویه که از جسم فرد نشات گرفته است، تفاوت قابل توجهی وجود دارد.
وی درباره مقاومت برخی مردم برای مراجعه به متخصصان روان تنی می گوید: مردم به اشتباه تصور می کنند با مراجعه به دکتر اعصاب و روان حتما داروی اعصاب با دوز بالا برای آنها تجویز می شود. میانگین طول درمان براساس شرایط فرد متفاوت است. ممکن است کسی مدت زمان طولانی دچار استرس شغلی و فردی دیگر تنها به مدت چند ماه درگیر آن باشد.
تاثیر درمان های غیردارویی
همیشه به مریض هایم می گویم، وقتی آسم و الرژی دارید تا هوا پاک باشد، حال شما هم خوب است، اما به محض آلودگی هوا شما نیز دچار تنگی نفس می شوید. بنابراین در این رابطه دو راه دارید؛ پیشگیری و ممانعت از ورود به هوای آلوده یا باید منتظر بمانید تا بیماری تان عود کند.
دکتر رزاقی با بیان مطالب فوق می افزاید: کسانی که دردهای سایکوسوماتیک دارند، استعداد نهفته ای در درون خود دارند که اگر به موقع به آن توجه نشود، تبدیل به علامت جسمی می شود که آن وقت فرآیند درمان باید آغاز شود.
وی درباره استفاده از روش های غیردارویی در درمان بیماری های روان تنی می گوید: از سایر روش ها هم می توان برای درمان دردهای مزمن استفاده کرد. در درمان های غیردارویی مانند نوروفیدبک، تحریک پذیری مغز را برای بروز درد پایین می آوریم. نوروفیدبک روشی غیرتهاجمی است که به فرد کمک می کند با استفاده از اصول روان شناسی به اصلاح امواج مغزی اش بپردازد. خوشبختانه اقدامات درمانی با کمک نوروفیدبک برای درمان میگرن های عصبی قابل قبول بوده و می توان به عنوان یک مکانیسم کمکی از آن استفاده کرد. از یوگا، مدیتیشن، ورزش هایی تحت نظر متخصصان طب ورزشی و سایر روش ها نیز می توان استفاده کرد.
روزنامه جام جم
