کسانی که از عزت نفس درونی برخوردارند چگونه رفتارهایی دارند و با چه زمینه هایی به این رجه رسیده اند ،توصیه های روانشناسان برای رسیدن به اعتماد به نفس بالا چیست و چه مراحلی را در این زمینه باید طی کنیم
آنچه که انسان را از سایر موجودات متمایز می سازد قوه تفکر اوست. تفکر، علمی ذهنی است. وقتی فرد با مسئله ای مواجه می شود و درصدد حل آن برمی آید ذهن را به تلاش برای حل مسئله ترغیب می کند. گاهی در فرآیند تفکر، اطلاعات قبلی که در ذهن وجود دارد برای استفاده کنونی سازمان بندی می شود. درحقیقت، تفکر زبان ذهن است و فکر کردن، گفتگوی درونیست.
دکتر میناپورفرخ، روان شناس گفت: در تفکر عزت مدار، فرد به عزت نفس درونی خود پی برده و اعمال ، رفتار و گفتارش بر مبنای ارزش های درونی خواهد بود. عزت نفس، یکی از نیازهای اصلی انسان برای سازگار شدن است. کسیکه عزت نفس دارد در برابر موقعیت ها و چالش های مختلف زندگی انعطاف نشان داده و در شرایط استرس و فشار روانی، مقاومت و پایداری بیشتری خواهد داشت. هر چه این نیاز کمتر مرتفع شود؛ امکان فاصله گرفتن از موقعیت و رشد و تعالی کاهش پیدا میکند. عزت نفس از دو بخش با هم مرتبط تشکیل می شود. یکی داشتن احساس اطمینان در برخورد با چالش های زندگی یعنی باور خودتوانمندی و دیگری احساس داشتن صلاحیت برای خوشبخت شدن یعنی احترام به خود یا حرمت نفس است. همچنین عزت نفس عبارت است از حس رضایت مندی وخویشتن پذیری که از ارزیابی فرد درباره ارزشمندی ، قدر ومنزلت، جذابیت ، شایستگی ، کفایت و توانایی جهت ارضای تمایلات وخواسته های خود منتج می شود. عزت نفس، مقدار ارزشی است که ما به خودمان نسبت می دهیم. این جنبه از خود نیز همانند جنبه های دیگر آن از طریق تعاملات با دیگران اکتساب می گردد. به عبارت دیگر عزت نفس مقدار ارزشی است که ما فکر می کنیم دیگران برای ما به عنوان شخص قائل هستند. به همین دلیل عزت نفس برای کارکرد موثر و کارآمد، ضروری تلقی می شود. از دیدگاه شناخت اجتماعی، عزت نفس، ساختار باثباتی است که کاربردهای گسترده ای در بازنمایی دانش خویشتن، راهبردهای شناختی مورد استفاده افراد به هنگام پردازش اطلاعات مرتبط با خویشتن و واکنش های آن ها به چنین اطلاعاتی دارد.
افرادی که عزت نفس پایینی دارند حس ارزشمندی کمی را تجربه می کنند و به راحتی تسلیم مشکلات می شوند و چون ضعف زیادی را در وجود خود حس می کنند با منفی بافی، دیگران را هم تا حد خود پایین می آورند تا ترس از تنهایی و طرد شدن را از خود دور کنند و چون رابطه خوبی با خود ندارند قادر به روبرو شدن با ترس های احتمالی خود نخواهند بود.
افراد دارای تفکر عزت مدار از خود و توانایی هایشان آگاهی و شناخت کامل دارند و برای رهایی از وابستگی و رسیدن به استقلال، تلاش کرده و به بلوغ عاطفی و استقلال روانی دست می یابند. آنها استقلال خود را در سایه جراتمندی حفظ کرده و با بیان بدون ترس ایده ها و نظرات خود و با انعطاف پذیری بالایی که دارند دست به ابتکار عمل می زنند و از کلیشه ها، قالب ها و عادات تکراری دور می شوند. شکست های احتمالی آنها را خسته نمی کند چرا که پشتکار بالایی دارند. این چنین است که اعتماد به نفس پیدا کرده و با عزت نفس بالایی که دارند به ارزش های درونی خود پی برده و معنای زندگی و رسالت خود را پیدا می کنند.
یک حس تاسف بار و ناخوشایند می تواند ناشی از اقدام یا عدم اقدام عملی در فرد بوجود آید. نتیجه و پیامد ناخوشایند اقدام در کوتاه مدت حاصل می شود درحالیکه نتیجه و پیامد ناخوشایند عدم اقدام در بلند مدت به دست می آید. عدم اقدام معمولا با ای کاش همراه است مثلا ای کاش آن فرصت شغلی را از دست نمی دادم. دلیل اینکه عدم اقدام ها تاسف آور تر از اقدام می شود این است که کنار آمدن با پیامدهای اقدام، آسان تر است چون به نتیجه ناخوشایند رسیده و مطمئن شده ایم که آن راه درست نبوده است ولی در مورد عدم اقدام ها چون هنوز مسیر را نرفته ایم همچنان در پس پرده ابهام باقی مانده است. مثلا اینکه آن فرصت شغلی کنار گذاشته شده چقدر می توانسته رضایت بخش باشد.
تفکر عزت مدار است که ما را به سوی آزادگی و در جهت اقدام ها همراه با جرات مندی و عزت نفس هدایت می کند و چون به تمامیت زندگی کرده در جهت خواسته ها و ارزش های درونی پیش می رویم آرامش بیشتری را تجربه خواهیم نمود. افراد با بخشیدن دیگران، کنترل خشم و حفظ آبروی دیگران می توانند تفکر عزتمداری را در خود تقویت نمایند. همچنان که امام علی (ع) می فرمایند: مراقب افکارت باش که افکارت روزی گفتارت خواهد شد، مراقب گفتارت باش چرا که گفتارت روزی رفتارت خواهد شد و مراقب رفتارت باش که رفتار تو منش و شخصیت تو را شکل خواهد داد. ان شاالله با تفکر عزت مداری که در خود بوجود می آوریم بتوانیم شخصیت عزت مدارانه پیدا کرده و آرامش را در لحظه لحظه زندگی حس کنیم و همراه با حس ارزشمندی و ابراز وجود، گامی به سوی کشف معنای زندگی برداریم. اینچنین است که زندگی را با تمام وجود زندگی کرده ایم.
رادیو سلامت
