این اختلال روانی می تواند تاثیرات منفی زیادی روی رفتارها و زندگی افراد مختلف بگذارد فرد مبتلا به وسواس می تواند روی همه چیز حساس باشد ممکن است روی کوچکترین مسائل جزئی دچار عذاب روحی شود
وسواس یک بیماری روانی است که در آن فرد مبتلا نسبت به پاکی اشیا بسیار بدگمان است و با اقدام به شستشوی بیش از اندازه و نامتعارف وسایل و محیط پیرامونی خود در پاکیزگی و نظافت خویش افراط به خرج می دهد.
البته برخی گمان می کنند که وسواس صرفا به شستشوهای بیش از اندازه اطلاق می شود در صورتی که وسواس صرفا به پاکیزگی و یا حساسیت در پاکی محیط پیرامونی فرد مبتلا اطلاق نمی شود بلکه وسواس فکری نیز نوعی دیگر از این بیماری است که ممکن است فرد دچار شده به این نارسایی روحی،روانی را با مشکلات بسیاری همراه سازد.
محمد بشیری،روانشناس و کارشناس امور تربیتی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران ،در تشریح بیماری وسواس اظهار کرد:بیماری و اختلال رفتاری مورد اشاره به دو دسته تقسیم می شود که هر کدام از موارد ویژگی هایی خاص به خود را دارد که باید بصورت مجزا به آن پرداخته شود.
وی افزود:وسواس اجباری و شخصیت وسواسی دو گونه متفاوت از این نوع بیماری محسوب می شود که در آن فرد مبتلا درگیر حساسیت هایی آزاردهنده می شود که در موارد حاد می تواند باعث آزار بسیار اطرافیان و فاصله گرفتن از فرد بیمار شود.
این روانشناس در تشریح شخصیت های وسواسی عنوان کرد:مبتلایان به این نوع از بیماری،سختگیر،ریزبین و حاشیه بین هستند و غالبا نمی توانند در تصمیم گیری ها قاطعانه رفتار کنند و همواره با تردیدهای بسیار در تصمیم گیری ها مواجه می شوند و به نوعی آن ثبات لازم در رفتارهای این افراد دیده نمی شود.
بشیری گفت:کسانی که دچار اختلال شخصیتی هستند فوق العاده محتاط و انعطاف ناپذیرند و معمولا اطرافیان چنین افرادی حتی المقدور تمایلی به حشر و نشر با آنها ندارند چون اساسا رفتارهایی که از سوی این افراد ظهور و بروز پیدا می کند میل و رغبت چندانی برای تعامل اطرافیان با چنین افرادی ایجاد نمی کند.
وی افزود:وسواس اجباری نیز نوعی دیگر از این اختلال رفتاری است که در آن فرد مبتلا فراتر از حد معمول به تکرار رفتارهایی خاص مبادرت می ورزد.
این روانشناس عنوان کرد:در این نوع از بیماری فرد نسبت به صحت و اتمام و درستی انجام کارها شک و تردید دارد و همواره گویی نِدایی از درون وی،بانگ می زند که کار انجام شده نقص دارد.
بشیری گفت:وسواس در ابعاد گوناگون همچون فکری و عملی تقسیم بندی می شود که در نوع اول همانطور که از عنوان آن هویدا است فرد درگیر با وسواس فکری،اسیر افکاری می شود که بسیار آزاردهنده و ناراحت کننده است.
وی افزود:به عنوان مثال ممکن است فردی مداوم به این فکر کند که اگر پدر او از دنیا برود چه اتفاقاتی برای او می افتد و تداوم این افکار باعث مشکلات روحی و روانی برای فرد می شود.
روانشناس و کارشناس امور تربیتی عنوان کرد:گاهی خرافات و تکرار آن به تشدید و حاد شدن وسواس فکری می انجامد،به عنوان نمونه فرد گمان می کند که اگر از یک مسیر خاص یا معابری در حاشیه خیابان تردد کند اتفاق ناگواری برای خانواده او رقم می خورد.
وی افزود:این افکار بی پایه و اساس علاوه بر آزار فرد باعث می شود تا فرد درگیر تخیلات بی پایه و اساس شود و زندگی شخصی او تحت تاثیر این افکار آزار دهنده قرار گیرد وبه واقع نوعی از فرسایش روحی و روانی در فرد بیمار پدیدار می شود که عدم مهار و کنترل آن می تواند زندگی او را با کندی و مسائل حاشیه ای مواجه سازد.
**وسواس در نظم و چینش
بشیری وسواس در نظم و چینش اشیا را نوعی دیگر از این اختلال رفتاری عنوان کرد.
وی افزود:البته نظم و قاعده مندی یکی از ویژگی های شخصیتی است که برخورداری ازآن یک حُسن محسوب می شود اما افراط در نظم و چینش خاص در استقرار اشیا یک اختلال رفتاری است که نباید به سادگی از آن گذشت.
این روانشناس عنوان کرد:به عنوان مثال ممکن است فردی در چینش لباس ها و پوشاک خود در کمد لباس،حساسیت های بسیاری را لحاظ کند.
بشیری گفت:وسواس کنترلی نیز نوعی دیگر از اختلال رفتاری و روانی است که در آن فرد بصورت مستمر در حال چِک کردن شیرگاز،قفل شدن در،بسته شدن درب و…است و نسبت به انجام قطعی چنین اموری،همواره با شک و تردید مواجه است.
**ریشه وسواس
احمد فولادوند،روانشناس و آسیب شناس اجتماعی در تشریح علل بروز وسواس عنوان کرد:اساسا نمی توان یک عامل خاص را برای این اختلال روحی و روانی در نظر گرفت و در واقع این اختلال رفتاری وابسته به عوامل بسیاری است.
وی افزود:اما با ین اوصاف سه عامل در ظهور و بروز این بیماری موثر است،نخست محیط اجتماعی فرد از عوامل موثری است که می تواند باعث وسواس شود.
فولادگر گفت:بطور مثال ممکن است فرد در محیطی زندگی کند که کارها عموما در آن به درستی انجام نمی شود یا بهداشت آنطور که باید رعایت نمی شود و این شرایط به تدریج باعث می شود فرد نسبت به محیط پیرامونی خود بدگمان و دچار وسواس عملی یا فکری و کنترلی شود.
وی افزود:عوامل ژنتیکی و نوع تربیت و آموزش از دیگر مولفه های اثرگذار است که می تواند باعث بروز اختلال رفتاری وسواس شود.
**راهکارهای درمان وسواس
فولادوند در تشریح روش درمانی وسواس عنوان کرد:اختلال رفتاری و فکری وسواس در اکثر قریب به اتفاق موارد قابل درمان است که با توجه به شدت و ضعف آن،روش های درمانی مورد نیاز مدنظر قرار می گیرد.
وی افزود:درمان دارویی و رفتار شناختی از نمونه تکنیک ها و روش هایی است که در آن،روانپزشک و مشاور با تشخیص نوع وسواس و شدت آن نسبت به درمان آن اقدام می کند.
این روانشناس یادآور شد:عزم فرد بیمار و خانواده و اطرافیان فرد مبتلا به وسواس نیز نقش بسزایی در درمان آن ایفا می کند زیرا بخش قابل توجهی از درمان این اختلال رفتاری و روانی به افکار و ذهنیات درونی فرد،وابسته است و به عبارت دیگر تاثیرگذارترین عامل در درمان این بیماری به خود بیمار باز می گردد.
