درد کمر با چه زمینه ها و عواملی ممکن است پدید بیاید و چگونه می توان بر آن غلبه کرد مهمترین روش های درمانی برای این عارضه کدامند و با چه ترفندهایی می توان درد آن را کاهش داد
دکتر احمد موذن‌زاده، فیزیوتراپیست و بازرس هیات مدیره انجمن فیزیوتراپی ایران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: علت اصلی بروز کمردرد، فشارهای مکانیکی، ضعف عضلات و رعایت نکردن توصیه‌های ارگونومیکی (علمی که در تلاش است به جای متناسب سازی انسان با محیط، محیط را با انسان متناسب سازد) است. این متخصص می‌افزاید: با توجه به زندگی شهرنشینی و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب، زمینه برای بروز کمردرد به واسطه فشار مضاعف بر ستون فقرات و ضعف عضلات فراهم است و از این روست که کمردردهای مکانیکی رایج‌ترین نوع کمردردها و حتی در مواردی، به علت ضعف پیش‌رونده عضلات کمر و فشار وارده بر دیسک‌های بین مهره‌ای منجر به تورم دیسک و پارگی و بروز مشکلاتی مانند التهاب عصب سیاتیک و تنگی کانال نخاعی می‌شود.
داغ درد بر کمر چه کسانی؟
اگرچه میانسالی رایج‌ترین زمان شروع کمردرد است، اما به‌تدریج شاهد شروع کمردرد در سنین پایین‌تر نیز هستیم و کسانی بیشتر در معرض این بیماری هستند که دارای فعالیت فیزیکی محدود و نشستن‌های طولانی هستند و جنبه‌های ارگونومیکی را در فعالیت‌های روزمره رعایت نمی‌کنند.
دکتر موذن‌زاده با بیان مطالب فوق می‌افزاید: نشستن‌های طولانی روی صندلی‌های غیراستاندارد و به مدت بیش از نیم ساعت، باعث فشار به ستون فقرات و دیسک‌های بین‌مهره‌ای و بروز کمردرد شده و عواملی مانند چاقی، رژیم‌های غذایی نامناسب، استرس‌های روحی و روانی، تشک و بالش‌های غیراستاندارد و نحوه انجام فعالیت‌های روزمره مانند انجام تمرینات ورزشی غیراستاندارد از عوامل اصلی و زمینه‌ساز بروز کمردردهای اکتسابی است.
نشانه‌هایی که خبر از درد کمر می‌دهد
خوب است بدانید در بسیاری موارد دردهای گوارشی یا مشکلات استخوانی خاص با دردهای ساده و معمول کمر اشتباه گرفته می‌شوند.
به همین دلیل این متخصص فیزیوتراپی یادآور می‌شود درد و گرفتگی در ناحیه پایین کمر، درد تیر کشنده به اندام تحتانی، ضعف پیش‌رونده عضلات کمر و اندام تحتانی، کاهش رفلکس‌های عضلانی و حتی بروز مشکلاتی مانند بی‌اختیاری ادراری از نشانه‌های اختصاصی کمر دردهای مکانیکی است.
وی تاکید می‌کند: باید این نوع کمر درد را از مواردی مانند مشکلات داخلی مثل زخم معده و اثنی‌عشر و مشکلات روده‌ای، انواع سرطان‌ها، ساییدگی ستون فقرات، لیزخوردگی مهره‌ها و چسبندگی‌های مادرزادی، بیماری‌های روماتیسمی، پوکی استخوانی و مشکلات کف لگن که نیاز به تشخیص افتراقی از سوی متخصص دارد، متفاوت
دانست.
تشخیص درست چگونه ممکن است؟
گر چه رکن اصلی تشخیص کمردرد معاینات بالینی است، اما از روش‌هایی مانند رادیوگرافی، ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن، اسکن استخوانی و آزمایش‌های خون و هورمون‌شناسی نیز استفاده می‌شود.
به گفته بازرس هیات مدیره انجمن فیزیوتراپی ایران، نکته اصلی، تشخیص هر چه سریع تر نوع کمردرد و شروع درمان‌های پزشکی و فیزیوتراپی لازم برای بیماران در اسرع وقت است. فراموش نکنید در شرایط حاد کمردرد باید به بیمار استراحت نسبی داده شود که به منزله بستری شدن بیمار نیست. استفاده از داروهای مسکن غیراستروئیدی، ماساژ، کیسه آبگرم و مشورت با فیزیوتراپیست یا پزشک خانواده نیز می‌تواند در مراحل اولیه کمردردهای اکتسابی بخصوص از نوع مکانیکی آن موثر باشد.
درمان درد کمر
بی‌شک، درمان‌های دارویی مانند داروهای غیراستروئیدی و شل‌کننده عضلات، استفاده از وسایل کمکی مانند کرست کمر و در موارد خاص و محدودی، مداخلات جراحی مسیری است که اکثر مبتلایان به دردهای جدی کمر طی می‌کنند.
با این حال دکتر موذن‌زاده با تاکید بر این که اغلب کمردردها با درمان‌های فیزیوتراپی بهبود می‌یابند، می‌گوید: پس ابتدا بیمار باید با مراجعه به پزشک و فیزیوتراپیست خود مورد معاینه قرار گرفته و نوع کمردرد بیمار مشخص شود و بر همین مبنا برنامه درمانی مناسب برای وی طراحی شود.
محدود شدن استرس‌های فیزیکی و روحی
اولین و مهمترین اقدام برای کنترل و کاهش کمر درد آن است که از فعالیت‌هایی که توام با خم و راست شدن مکرر روی ستون فقرات، حمل وزنه سنگین و چرخش‌های ناگهانی روی ستون فقرات است و همچنین نشستن‌های طولانی‌مدت جلوگیری شود. همچنین باید از خوابیدن به صورت دمر و روی تشک‌های نرم و غیرطبی نیز اجتناب کرد.
موذن‌زاده با اشاره به این که پیشگیری از بروز کمردرد مهمترین فاکتور است و باید آموزش‌های لازم در مورد نحوه حفاظت از ستون فقرات و ورزش‌های ضروری از دوران کودکی آموزش داده شود، می‌گوید: هر گونه فشار روحی و روانی که خارج از آستانه تحمل فرد باشد زمینه را برای بروز کمردردهای مکانیکی مهیا می‌کند. هر فرد بالغ در طول روز به حداقل هفت ساعت خواب مناسب نیاز دارد که ساعت خواب نیز در این مورد حائز اهمیت است. استراحت ناکافی و دیر خوابی از عوامل مساعدکننده کمردرد است و به تغییر در ساعت فیزیولوژیک بدن منجر می‌شود و باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
