بدن انسان یکی از پیچیده ترین مخلوقات خداوند است که اسرار شگفت انگیز و ناگفته های بسیاری در آن نهفته شده است. برای مثال یک اسید در بدن است که قلز را میخورد و یا مشکلات دندان عقل شما مربوط به بزرگی مغز شماست. بدن انسان سرشار از مواد سیاب است که حرکت میکنند و مواد شیمیایی را با یکدیگر ترکیب می کند.
همه چیز از خاطرات گرفته تا مایع مخاطی تولید میکند. به احتمال زیاد در طول سالهای تحصیل و از طریق رسانهها، کتابها و منابع مختلف، اطلاعات زیادی در مورد بدن خود به دست آوردهاید. اما هنوز نکات فراوانی هست که احتمالا در مورد بدن خودتان نمیدانید. لایوساینس برخی از رازهای زیبا و پیچیده بدن انسان را منتشر کرده که شاید در بین آنها نکات عجیبی بیابید که تا به حال تصورش را هم نمیکردید!
1. رنگ پوست شما را 4 لایه رنگی میسازد
همه پوستها، جدا از رنگی که دارند، به خودی خود کرم مایل به سفید هستند. در نزدیکی سطح پوست، وجود رگهای خونی طیفی از رنگ قرمز به رنگ پوست اضافه میکند. همچنین نوعی رنگدانه زرد رنگ سایه زردی به رنگ پوست میافزاید. در نهایت، مادهای به نام ملانین، در واکنش به میزان تابش فرابنفشی که بدان میتابد، طیف قهوهای رنگی به پوست میدهد که در بیشترین حالت به سیاهی میزند. ترکیب این 4 رنگ، در نهایت رنگ پوست تمام افراد روی زمین را تشکیل میدهد.
2. دنیا میتواند با شما بخندد
احتمالا شنیدهاید که خمیازه مسری است. امتحان کنید، وقتی خمیازه میکشید دقت کنید ببینید اطرافیانتان چهطور شروع به خمیازه کشیدن میکنند! مطالعات جدید نشان میدهد که خنده هم رفتار تقلیدی را در انسان برمیانگیزد. در واقع وقتی صدای خنده را میشنویم، ناحیه خاصی از مغز که با حرکات چهره در ارتباط است تحریک می شود. تقلید نقش مهمی در تعاملات اجتماعی انسانها دارد. رفتارهایی مانند عطسه، خنده، گریه و خمیازه راههایی برای ایجاد ارتباطات اجتماعی قوی درون یک گروه محسوب میشوند.
3. مغز بزرگ جای دندانها را کم کرده است
تکامل کامل نیست. اگر بود، احتمالا به جای این که از دست دندانهای عقل بنالیم، الان ما بال داشتیم. گاهی برخی ویژگیهای به درد نخور فقط به این دلیل که زیاد باعث آسیب نمیشوند، در طول تکامل با یک گونه میمانند. البته کاربرد دندانهای عقل همیشه کسب درآمد بالا برای جراحان فک و دهان نبوده، بلکه در گذشته به عنوان سری سوم دندانهای آسیاب برای جویدن گوشت به کار میرفت. اما وقتی مغز در انسان بزرگتر شد، ساختار استخوانهای آرواره تغییر کرد و در نتیجه ما ماندیم و دهانی که جای کمی دارد و مخارج دندانپزشکی که کم هم نیست!
4. مژکها مایع مخاطی را جابهجا میکنند
اغلب سلولهای بدن ما اندامکهای ریز مو مانندی دارند که مژک نامیده میشوند. این مژکهای بسیار ریز، در عملکردهای بسیاری در بدن نقش مهمی بازی میکنند، از گوارش گرفته تا شنوایی. درون بینی، مژکها کمک میکنند که مایع مخاطی به طرف حلق برود و شما بتوانید راحت نفس بکشید. اما وقتی هوا سرد باشد، این کار سختتر میشود و در نتیجه مایع مخاطی بینی برمیگردد و شما دچار آبریزش میشوید. همچنین اگر درون بینی به دلایلی مانند حساسیت یا سرماخوردگی و مانند آن ورم کرده باشد، یا این که مایع مخاطی بینی غلیظ شده باشد، مشکل مشابهی به وجود میآید و مژکها نمیتوانند کار خود را به خوبی انجام بدهند.
5. بلوغ ساختار مغز را تغییر میدهد
همه ما میدانیم که با بلوغ و تغییرات هورمونی، بدن به رسش لازم برای تولید مثل میرسد. اما چرا سن نوجوانی اینقدر با رفتارهای غیرقابل تحمل و خلق آزاردهنده و ناخوشایند همراه است؟ در واقع نوجوانها تقصیری ندارند. هورمونهایی که در دوران بلوغ در بدن تولید میشوند، از جمله تستوسترون، در واقع روی رشد سلولهای مغزی هم تاثیر میگذارند و تغییراتی که بدین ترتیب در ساختار مغز به وجود میآید، نتایج رفتاری متعددی را به همراه دارد. بنابراین در این زمان باید انتظار هیجانهای ناخوشایند، بیعلاقگی و بیتفاوتی و نیز مهارتهای تصمیمگیری ضعیف را داشته باشید، در حالی که برخی نواحی قشر پیشانی مغز در حال رشد و رسش هستند.
6. هزاران تخمک در بدن زن بدون استفاده از بین میرود
وقتی زنها به دهه 40 یا 50 سالگی میرسند، چرخه عادت ماهیانه که سطوح هورمونی بدن او را کنترل میکرده و نیز تخمکها را برای تلقیح آماده میساخته، متوقف میشود. تخمدانها استروژن کم و کمتری تولید میکنند که این امر تغییرات جسمانی و هیجانی در بدن زن ایجاد میکند. از این به بعد، فولیکولهای تخمک دیگر مانند سابق نمیتوانند آزاد شده و رشد کنند. یک دختر نوجوان به طور میانگین حدود 34 هزار فولیکول تخمک رشد نیافته در بدن خود دارد. اگر به طور متوسط در نظر بگیریم که در طول زندگی او، هر ماه یکی از این فولیکولها کامل شده و آماده تلقیح شود، در مجموع حدود 350 عدد از این فولیکولها مورد استفاده قرار میگیرند. با رسیدن به یائسگی، بقیه فولیکولها رو به زوال میگذارند. وقتی دیگر هیچ احتمال بارداری در بین نباشد، مغز رهاسازی تخمک را متوقف میکند.
7. بیشتر غذایی که میخورید صرف فکر کردن میشود
با این که مغز فقط 2 درصد از وزن بدن ما را تشکیل میدهد، حدود 20 درصد از اکسیژن و کالری بدن را مصرف میکند. برای این که منابع لازم به خوبی و به اندازه کافی به مغز برسند، سه سرخرگ بزرگ مغزی دائم در حال پمپ کردن اکسیژن به مغز هستند. هر گونه انسداد یا پارگی در هر یک از آنها، باعث میشود انرژی لازم به سلولهای عصبی مغز نرسد و عملکرد مغز در ناحیهای که با کمبود کالری و اکسیژن مواجه شده مختل شود. این یک ضربه یا حتی سکته مغزی است.
8. استخوانها میشکنند تا به ماهیچهها و سلولهای عصبی کلسیم برسد
استخوانهای بدن ما علاوه بر این که ما را سر پا نگه میدارند و امکان حرکت به ما میدهند، یک فعالیت مهم دیگر را هم بر عهده دارند: آنها سطح کلسیم را در بدن تنظیم میکنند. بخش عمدهای از استخوانها از فسفر و کلسیم تشکیل شده است. کلسیم مادهای است که برای عملکرد ماهیچهها و سلولهای عصبی هم مورد نیاز است. وقتی میزان کلسیم بدن کم شود، هورمونهای خاصی آزاد میشوند که باعث شکستن استخوانها میشوند تا مقدار کلسیم در بدن بالاتر برود و به ماهیچهها و سلولهای عصبی برسد. این وضع تا زمانی که کلسیم بدن از طریق دیگری مانند تغذیه به حد طبیعی برسد متوقف نمیشود.
9. حالت بدن روی حافظه تاثیر میگذارد
خاطرات ما تا حد زیادی به حواس ما وابسته هستند. گاهی یک بو یا یک صدا میتواند هر یک از ما را به زمانی دور در کودکی برگرداند. به احتمال زیاد شما هم بارها این یادآوری به واسطه یک حس را تجربه کردهاید. گاهی این تداعی کاملا روشن و واضح است اما گاهی مرموز است و فقط میدانیم که به خاطرهای مربوط است، اما نمیتوانیم به یاد بیاوریم که دقیقا آن خاطره چه بوده و به چه زمانی مربوط است. مطالعات جدید نشان میدهند که حافظه ما به حالت بدنمان هم وابسته است. بنابراین، این بار که سعی کردید خاطرهای را به یاد بیاورید که دور از ذهن به نظر میآید، سعی کنید بدنتان را در همان حالت قرار بدهید و به حافظهتان برای یادآوری کمک کنید!
10. در شکمتان اسیدی خورنده و خطرناک حمل میکنید
وقتی میخواهید سوار هواپیما بشوید، همه مایعات را باید کنار بگذارید، اما مایعی خطرناک همراه شما است که هیچ بخش امنیتی نمیتواند آن را از شما بگیرد: اسید هیدروکلریک! درون بخشی از سیستم گوارش انسان یعنی همان معده، مایعی خطرناک و خورنده به نام اسید هیدروکلریک ترشح میشود. در صنعت از این اسید برای خوراندن فلزات استفاده میشود. این اسید میتوانند روی فولاد اثر بگذارد، اما جای نگرانی نیست، مایع مخاطی درون سیستم گوارش به خوبی آن را میپوشاند تا این مایع سمی به بافت بدن شما آسیبی نرساند و فقط غذایی را که خوردهاید هضم کند.