با افزايش سن، مقدار استخواني كه تخريب ميشود، بيشتر از مقداري است كه ساخته ميشود. در زنان پوكي استخوان چهار برابر مردان ديده ميشود. در سالهاي بعد از يائسگي، مخصوصاً در سالهاي اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زيادي كاهش مييابد. سپس اين سرعت كم ميشود ولي روند پوكي استخوان ادامه مييابد.
علامت ها و نشانه ها
شكستگي هاي ناشي از پوكي آنهايي هستند كه افراد سالم به آن دچار نمي شوند
انواع شكستگي ها عبارتند از : شكستگي هاي مهره اي ، لگني و شكستگي خارجي بازو .
شكستگي مهره اي منجر به درد مزمن و خميدگي پيكر مي شود . شكستگي استخوان هاي دراز به شدت حركت را تحت تاثير قرار ميدهد و ممكن است جراحي لازم شود به خصوص در شكستگي لگن كه احتمال آن خيلي كم است
اگرچه پوكي استخوان در مردان ممكن است رخ دهد اما مشكل قطعي در زنان يائسه است .
ريسك فاكتور هاي پوكي استخوان ممكن است به دو دسته قابل اصلاح و غير قابل اصلاح تقسيم شوند :
غير قابل اصلاح : سابقه شكستگي در بزرگسالي ، سابقه خانوادگي شكستگي ،
جنس زن ، افزايش سن ، نژاد سفيد پوست ، ديوانگي
قابل اصلاح و تعديل : مصرف تنباكو ، نوشيدني هاي غير الكلي (حاوي فسفريك اسيد ) ، كم بودن وزن بدن ( كم تر از 58 كيلو گرم ) كمبود استروژن
يائسگي زود رس (كم تر از 45 سال ) يا برداشتن تخمدان ها ، نبود يا به تاخير افتادن قاعدگي ( بيش از يك سال ) دريافت كم كلسيم ، مصرف الكل ، كاهش بينايي با وجود تصحيح كافي ، سقوط دوباره ، فعاليت فيزيكي ناكافي ، سلامت ضعيف يا سستي (ضعف )
تشخيص
DEXA: به عنوان روش تشخيصي استاندارد پوكي استخوان مطرح مي شود زماني كه BMD 2.5 واحد از مفدار استاندارد و حداكثر جرم استخواني بيشتر باشد .
به منظور فرق گذاشتن بين دلايل ممكن براي پوكي استخوان تست خون و اشعه ايكس معمولا انجام ميشود تا سرطان متاستاز دهنده استخواني ،ميلوماي متعدد ، بيماري كوشينگ و همه روشهاي گفته شده پيشين رد شود .
علت شناسي
كمبود استروژن به دنبال يائسگي موجب كاهش سريع BMD ميشود .
علاوه بر اين افزايش خطر كاهش BMD وابسته به سن نيز همراه است كه منجر به شكستگي مچ دست ، مهره ها و لگن ميشود .
كاهش هورمون هاي ديگر نيز ممكن است به پوكي استخوان منجر شوند مانند : كاهش تستوسترون ، گلوكوكورتيكوئيد ، ياافزايش تيروكسين كه منجر به پوكي استخوان ميشود . بالاخره كاهش كلسيم و يا ويتامين D ناشي از سو تغذيه خطر ابتلا به پوكي استخوان را افزايش ميدهد .
ليست بيماري هايي كه با پوكي استخوان همرا ه اند :
حالت هاي هايپو گنادال : سندرم ترنر، سندرم كلين فلتر ، بي اشتهايي عصبي ، تاخير عادت ناشي از هايپو تالاموسي ، افزايش پرولاكتين
بيماري هاي غدد درون ريز : سندرم كوشينگ ، پركاري پاراتيروئيد ، پر كاري تيروئيد ديابت شيرين وابسته به انسولين، اكرومگالي ، ناتواني كليه
تغذيه وبيماري هاي گوارشي : سوءتغذيه ، تغذيه غير دهاني (لوله،سرم) سندرم سوء جذب گاستركتومي ،بيماري شديد كبد ، آنمي كشنده ، و …
بيماري زايي
مكانيسم اصلي در همه ي دلايل پوكي استخوان است عدم تعادل بين جذب استخواني وتشكيل آن است ، اگرچه جذب استخواني زياد باشد يا تشكيل استخواني كم شود ماتريكس استخواني توسط سلول هاي استوبلاست توليد مي شود در صورتي كه جذب استخواني توسط استوكلاست ها انجام مي شود. استخوان اسفنجي شبيه اسفنج است كه دروسط استخوان هاي دراز و مهره اي قرار دارد استخوان متراكم استخواني است كه در پوسته ي خارجي و سخت استخوان قرار دارد
از آنجه كه استئو بلاست و استئو كلاست ها در سطح استخوان مستقر اند استخوان متراكم فعا ل تر است و بيشتر تحت تاثيرتغيير و تحولات و عوض شدن است .
مدت ها قبل هر شكستگي آشكار كه رخ مي داد خار كدچك استخوان متراكم مي شكست و باز سازي آن به عنوان تعويض آن تلقي مي شد .
استخوان در پاسخ به استرس هاي فيزيكي مي تواند رشد كند يا تغيير شكل دهد
برجستگي ضميمه اي استخواني در دوندگان نسبت به وزنه برداران از لحاظ شكل و اندازه متفاوت است كه توده اي از شكستگي در استخوان متراكم است كه به طور ناقص تعمير شده .
مكان هاي معمول شكستگي استخوان عبارتند از : مچ ، لگن و ستون فقرات كه براي تكيه كردن وابستگي بيشتري به استخوان متراكم نسبت با استخوان اسفنجي دارند .
در توسعه پوكي استخوان حداكثر جرم استخواني مهم است اين مقدار در زنان و مردان بين سنين 25 تا 35 سال و بعد از آن كاهش مي يابد .
براي دستيابي به حداكثر جرم استخواني وپيشگيري از پوكي استخوان ورزش و تغذيه مناسب در دوران نوجواني مهم است .
باز سازي استخوان خيلي تحت تاثير تغذيه و فاكتور هاي هورموني است .
كلسيم و ويتامين D موادي هستند كه براي رشد طبيعي استخوان لازم اند
تركيب معد ني استخوان بيشتر تحت تاثير هورمون پاراتيروئيد است و در مقادير بالا موجب بازجذب كلسيم در استخوان مي شود هورمون گلوكوكورتيكوئيد موجب افزايش فعاليت استئو كلاست مي شود كه باز جذب استخواني را سبب مي شود .
كلسي تونين ، استروژن و تستوسترون فعاليت استئو بلاست را افزايش ميدهند
كه موجب رشد استخوان مي شود . فقدان استروژن به دنبال يائسگي باعث تسريع از دست دادن استخوان مي شود .
و همچنين مقدار تستوسترون در مردان با افزايش سن كاهش يافته و منجر به پوكي استخوان مي شود.
فعاليت فيزيكي موجب باز سازي استخوان مي شود . افرادي كه فعاليت بدني در طول زندگي دارند بر عكس افرادي كه بستري هستند وبه طور قابل توجه در معرض خطر ؛ شانس ابتلاي كمتري به پوكي استخوان دارند .
فعاليت بدني در طول جواني اثر بسيار مهمي روي جرم استخوان دارد ؛در حالي كه در بزرگسالان فعاليت بدني موجب حفظ جرم استخوان مي شود و مي تواند آن را 1 تا 2 در صد افزايش دهد .
به هر حال ورزش مفرط منجر به صدمه دائمي به استخوان مي شود كه ميتواند منجر به فرسودگي بيش از حد استخوان شود .
تعداد زيادي از دوندگان ماراتون وجود دارند كه در مراحل بعدي زنگي شان به پوكي استخوان دچار شده اند .
اپيدميولوژي
به طور تقريبي 10 ميليون آمريكايي دچار پوكي استخوان اند و حدود 34 ميليون دچار استئوپني يا كاهش جرم استخوان اند كه منجر به پوكي استخوان مي شود كه مسئول 1.5 ميليون شكستگي سالانه در مهره هاي كمري لگن و مچ دست است .
حدود 50 % زنان و 25 % مردان احنمال دارد كه در طول دوران زندگي شان به پوكي استخوان دچار گردند .
تاريخ طبيعي
امروزه علت هاي پوكي استخوان قبل از تو سعه نشانه هاي آن تشخيص داده مي شوند كه ناشي از گسترش آزمايش هاي تشخيصي با اسكن DEXA است.
با درمان ، جرم استخواني افزايش مي يابد و خطر شكستگي كاهش مي يابد ؛ در غياب درمان پوكي آشكار موجب شكستگي مي شود .
بعضي شكستگي ها مانند شكستگي فشارنده مهره ها يا شكستگي هاي نارسايي ساكروم ممكن است در ابتدا آشكار نشوند ؛ ظهود آن براي بيمار يا پزشك به صورت كمر درد خيلي بد بدون هيچ گونه نشانه اي است ؛ شكستگي هاي لگن و مچ دست آشكار ترند .
درمان
بيماراني با ريسك فاكتور پوكي استخوان به عنوان مثال استفاده كنندگان از استروئيد ها معمولا با ويتامين D و مكمل كلسيم درمان مي شوند در بيماري هاي كليوي از فرم ديگر ويتامين D يعني D3 استفاده مي شود چون كليه نميتواند به مقدار كافي ويتامين D3 توليد كند .
در پوكي استخوان يا در صورت خطر جدي داروهاي بيس فسفونات تجويز مي شوند معمول ترين آن ها كه تجويز ميشود سديم استرونات (فوسماكس) 10 ميلي گرم در روز يا 70 ميلي گرم در هفته است .
داروهاي معمول ديگر كه استفاده ميشوند عبارتند از :
ريسدرونات (اكتونول) و رالوكسي فين (اويستا) و در پايان تري پاراتيد (فورستو يا خورمون تركيبي پارا تيروئيد) كه اثرمفيد شان در پوكي استخوان مشخص شده است اگر چه تنها مصرف شوند يا با استرونات .
استرونيوم رانلات خوراكي نيز ميتواند استفاده شود كه موجب افزايش استخوان هم مي شود حتي بيشتر از حالت اوليه و سالم .
تشخيص
بيماراني كه با پوكي استخوان، در معرض خطر ساير شكستگي ها هستند .
درمان ميتواند خطر شكستگي را به طور قابل توجهي كاهش دهد .
شكستگي مي تواند منجر به كاهش حركت و خطرلت اضافه مانند ترومبوز وريد هاي عمقي يا آ ْمبولي ريوي شود .
شكستگي هاي مهره اي مي توانند منجر به درد مزمن شديد با منبع عصبي شوند كه كنترل آن مشكل است اگرچه مرگ در بيماران استئو پروزي شايع است اما آن به علت عواقب شكستگي است نه پوكي استخوان
