همین چند روز پیش بود که معاون بهداشت وزارت بهداشت میزان مرگ و میرهای ناشی از سکته های قلبی در کشور را 92 هزار نفر در سال اعلام کرد، این آمار تکان دهنده مربوط به بیماریی می شود که به گفته پزشکان با داشتن سبک زندگی سالم، کنترل و مدیریت تنش های روحی و روانی می توان از بروز بیش از 90 درصدسکته های قلبی پیشگیری کرد، کارشناسان عوامل بسیار متعددی نظیر وراثت، رژیم غذایی ناسالم، استرس، چاقی، فشار خون بالا، استعمال دخانیات و بی تحرکی را علت اصلی بروز سکته های قلبی در افراد می دانند که نقش استرس دراین میان بسیار قابل توجه است در واقع کمتر بیماری یا مشکلی را در زندگی سراغ داریم که استرس در ایجاد یا تشدید آن نقش نداشته باشد.
رابطه بین استرس و بیماری های قلبی از مدت ها قبل شناخته شده است. همه کارشناسان حوزه سلامت معتقد هستند: که استرس یک ریسک فاکتور برای بیماری های قلبی و عروقی به شمار می رود. به طور کلی پیشرفت تکنولوژی و زندگی مدرن امروزی موجب تغییراتی در روش زندگی و شرایط اجتماعی وابسته به افزایش اختلالات استرسی و بیماری های قلبی و عروقی شده است. اگر چه پیشرفت تکنولوژی برای تشخیص، درمان و همچنیین تغییرات در فاکتورهای خطرناک بیماری های عروق کرونر می تواند بیماری و مرگ و میر قلبی را کاهش دهد اما هنوز مرگ و میر ناشی از این بیماری ها دومین علت مرگ ومیرها در جامعه ما به شمار می رود.
استرس چیست؟
استرس نوعی واکنش های فیزیکی، ذهنی و عاطفی است که در نتیجه تغییرات و نیازهای زندگی فرد، تجربه می‌شوند. دکتر اصغر اصغرنژاد روانپزشک واستاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت و گو با خبرنگارشفقنا زندگی می گوید: استرس پاسخی است که افراد هنگام مواجهه با فشارها، شرایط و موقعیت های محتلف زندگی از خود نشان می‌دهند اگر نتوان به موقع آن را کنترل ومدیریت کرد زندگی جسمی و روحی فرد به مخاطره می افتد.
عوامل استرس زا در زندگی
وی درادامه یادآور می شود: استرس بیشتر در روابط بین فردی ایجاد می شود در واقع عواملی مانند طلاق، ورشکستگی، خستگی، کم خوابی، درگیری های شغلی، انواع ناکامی ها، ازدواج، فقر، مشکلات اقتصادی، سلطه تکنولوژی ها، بیماری ها، حتی موفقیت ها و برخی دلایل محیطی دیگر نظیر ترافیک و آلودگی هوا باعث می شود افراد همواره یک زندگی پرتنش و با استرسی را تجربه کند و تعادل زندگی ایده آل را کاملا بهم بزند.
نقش موثر استرس در بروز انواع بیماری ها
این روانپزشک به نقش موثر و اثبات شده استرس در بروز انواع بیماری ها اشاره می کند و می گوید:استرس مزمن می‌تواند در بروز بسیاری از مشکلات مربوط به سلامت افراد وانواع بیماری های غیر واگیر نظیر حوادث، آرتریت، آسم، سرطان، کولیت، دیابت، اختلالات غدد درون‌ریز، خستگی، سردرد، کمردرد، بالا رفتن هیجان، افسردگی، مشکلات گوارشی، اختلالات پوستی، بیماری قلبی، فشار خون بالا، بی‌خوابی، دردهای عضلانی، اختلال کارکرد جنسی و غیره نقش موثر و مستقیم داشته باشد در واقع بدن در یک موقعیت پراسترس با افزایش تولید هورمونهای خاصی باعث تغییراتی در ضربان قلب، فشار خون ، متابولیسم و فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری فیزیکی می شود.
رابطه استرس و مشکلات قلبی
دکتر اصغرنژاد خاطر نشان کرد: استرس طولانی مدت و مزمن باعث افزایش فشار خون به همراه بالا رفتن کلسترول شده در نتیجه هورمون هایی آزاد می شود که تولید لخته خون را در بدن تسهیل می کند در نتیجه موجب سکته قلبی فرد خواهد شد.
به اعتقاد کارشناسان استرس های روانی علاوه بر این که یک فاکتور خطرناک برای کرونر است می تواند موجب انفارکتوس حاد میوکارد قلب ، تاخیر در بهبود بیماری و عوارض آن در طول درمان و نگهداری بیمار شود. در واقع استرس حتی در افراد سالم نیز می تواند موجب ایسکمی قلب گردد ولی در بیماران با اختلالات عروق کرونر این عمل شدیدتر است. استرس قادر به افزایش تعداد پلاکت ها ، تجمع و چسبندگی آن ها بوده که این عمل در افراد با بیماری عروق کرونر بیشتر قابل مشاهده است.
انواع استرس
این روانپزشک استرس را به دونوع فیزیکی و هیجانی تقسیم می کند و می گوید: استرس فیزیکی برای افرادی که بیماری کرونر قلبی دارند زیان آور است زیرا فعالیت های فیزیکی شدید نیازمیوکارد را به اکسیژن زیاد کرده و قلب باید انرژی زیادی را مصرف کند بنابراین این نوع استرس رادر بیماران قلبی استرس نوع بد به حساب می آورند ولی در افراد با قلب طبیعی تمرینات بدنی و استرس فیزیکی مفید و نوع خوب نامیده می شود ، زیرا همانطوری که می دانیم ورزش موجب کاهش کلسترول و افزایش HDL و تنظیم فشار خون کاهش وزن و غیره می شود اما استرس هیجانی برای قلب زیان اور است. چرا که موجب افزایش ترشح آدرنالین شده و غلظت آن در خون بالا می رود و در نتیجه می تواند باعث لخته خون شود که این یک فاکتور خطرناک برای ایجاد حمله قلبی به حساب می آید.
راهکارهای مدیریت استرس
دکتر اصغرنژاد به مهم ترین راهکارهای کنترل و مدیریت استرس اشاره می کند و می گوید: تغییر نوع نگاه به زندگی و اتفاقات آن، افزایش اعتماد به نفس، ایجاد احساس ارزشمندی در خود، احساس رضایت وتوانمندی، وجود یک سیستم حمایتی در اطراف خود نظیر خانواد، پیروی از یک سبک زندگی سالم نظیر تغذیه مناسب و توجه به ورزش، شکل دهی تفکر مثبت و عقلایی در برابر استرس، شناخت افکار مثبت ومنفی، بالا بردن مهارت های فردی و ارتباطی از مهمترین راهکارهای است که می توان استرس رابه میزان قابل توجهی کنترل ومدیریت کرد چرا که با تغییر نگاه خود به زندگی می توان بیش از90 درصد استرس ها را کنترل کرد.
سلامت نیوز: استرس چگونه موجب بیماری های قلبی وعروقی می شود
