به کودکان و افرادی که در معرض اشعه آفتاب نیستند توصیه می‌شود از مکمل‌های ویتامین D استفاده نمایند.
دکتر اکبر کوشانفر؛ متخصص کودکان و استاد دانشگاه شهید بهشتی نوشت: ویتامین D به جذب کلسیم کمک و برای استحکام و سلامت استخوان‌ها لازم است. ویتامین D میزان کلسیم و فسفر را از طریق کمک به جذب آنها از مواد غذایی در روده‌ها و کلیه تنظیم نموده و میزان طبیعی ساخت استخوان را امکان‌پذیر ساخته و از کاهش میزان کلسیم سرم خون جلوگیری می‌کند.
مکانیسم جذب ویتامینD
ویتامین D2 در معرض نور خورشید به ویتامین D3 تبدیل می‌شود. به همین جهت توصیه می‌شود روزانه نیم‌ساعت 2 بار در هفته در تابستان‌ها ساعت 10 صبح تا 12 که هوا خیلی گرم نیست اندام‌ها یا بدن در معرض آفتاب باشد تا میزان لازم در بدن ساخته شود.
به کودکان و افرادی که در معرض اشعه آفتاب نیستند توصیه می‌شود به خصوص در زمستان‌ها که آفتاب کم است از مکمل‌های ویتامین D استفاده نمایند.
به طوری که یک ضرب‌المثل ایتالیایی گفته جایی که خورشید نمی‌رود دکتر می‌رود. ویتامین D در سوخت و ساز بدن از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحقیقات اخیر نشان داده شده که کمبود ویتامین D به عنوان عامل اصلی به حداقل 17 نوع سرطان و همچنین بیماری‌های سکته قلبی، افزایش فشار خون، دیابت، بیماری‌های مزمن پوست مانند اگزما، بیماری‌های کلیه، اختلالات پروستات، دردهای مزمن مانند استئوآرتریت، پوکی استخوان، ضعف عضلانی، کولیت اولسروز (زخم روده بزرگ، آسم، بیماری M.S و غیره) نشان داده شده است. اندازه‌گیری ویتامین D، جهت بررسی میزان ویتامین D در بدن منحصرا اندازه‌گیری آزمایش آن در خون است و میزان ویتامین D لازم حیاتی در بدن 50-80 نانو گرم در میلی‌لیتر است و مصرف اضافی آن برای آینده در بدن ذخیره می‌شود.
ویتامین Dتولید شده در بدن از کلسترول ساخته می‌شود. به همین جهت مصرف داروهای کاهش دهنده کلسترول ممکن است باعث کمبود ویتامین D شود.
در رژیم‌های غذایی کم کلسترول مانند گوشت، ماهی، لبنیات، شیر و تخم‌مرغ نشان داده شده با کمبود ویتامین D همراه است (به علت کاهش پروتئین‌ها).
پیشگیری و درمان کمبود ویتامین D
توصیه‌هایی جهت تامین میزان کافی ویتامین D برای افراد بالغ
1- قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید به طور منظم در چهار فصل و تا حد امکان بیشترین سطح پوست.
2- در صورت کمبود ویتامین D در بدن دریافت 50000 واحد بین‌المللی به طور روزانه به مدت 3 ماه و آزمایش بعدی تنظیم ویتامین D خون بین 50-80 نانوگرم در میلی‌لیتر.
3- درماتولوژیست‌ها توصیه نموده‌اند در صورت اجتناب از تابش نور خورشید برای پیشگیری از راشیتیسم در کودکان و استئومالاسی بزرگسالان دو قرص ارکوکاسیفرول معادل 500 واحد بین‌المللی نیاز است و عوارض دارویی آن نادر است. ولی اکثرا 90 درصد مردم ویتامین D مورد نیاز خود را از تابش نور خورشید مثل تماس دست‌ها و صورت، بازوها در خلال پیاده‌روی به دست می‌آورند تولید ویتامین در پوست بسیار سریع- است.
در ایران جهت پیشگیری از راشیتیسم در کودکان قطره ویتامین A+D از پانزدهم تا یک‌سالگی 25 قطره روزانه معادل 400 واحد بین‌المللی ویتامین D و 1500 واحد بین‌المللی ویتامین A توصیه می‌شود و تا سن 2 سالگی هم بر حسب شرایط و کمبود توصیه می‌شود. در بررسی آزمایش ویتامین D در خون کودکان در تهران برحسب شرایط فصل زمستان و کمبود آفتاب و شرایط پوشش نامناسب پسران و دختران در مقابل آفتاب و همچنین افراد بزرگسال به خصوص خانم‌ها در سنین بالا کمبود ویتامین D شایع و توصیه به بررسی می‌شود. انجمن the vitamin D Cauncil که توسط john-jacob connel M.D بنیان‌گزاری شده است.
هدف این انجمن بررسی کمبود ویتامین D و بیماری‌های مربوط به آن همچنین آموزش‌گروه‌های مختلف شغلی، بررسی مقالات و آگاهی افراد از طریق رسانه‌های مختلف می‌باشد. در تهران نیز جمعیت متخصص کودکان توصیه شده است به علت شیوع کمبود ویتامین D در کودکان بالای 2 سال آزمایشات خون از نظر کم‌خونی بررسی می‌شود. در صورت کمبود اقدامات درمانی انجام شود.
مسمومیت با ویتامین D
دریافت بیش از حد ویتامین D ممکن است ایجاد مسمومیت نماید. بنابراین مقدار ویتامین D برای پیشگیری و درمان باید بر اساس هر بیمار بررسی، اجرا و با دقت مراقبت شود. در افراد طبیعی مصرف طولانی‌مدت با دوزهای بالای ویتامین D که 50 تا 100 برابر معادل 2000 واحد بین‌المللی نیاز فیریولوژیک باشد، همواره باید مسمومیت ویتامین D را مدنظر داشت.
دوز مسمومیت شیرخواران و کودکان که حساسیت بیشتری دارند گاهی اوقات در اثر ناآگاهی والدین یا عدم کنترل در هیپوپاراتیروئیدی که ویتامین D به صورت درمان طولانی‌مدت مصرف می‌شود ظاهر می‌گردد. نکته جالب این است که در صورت تابش بیش از حد اشعه آفتاب به پوست مسمومیت با ویتامین D روی نمی‌دهد چرا که طبیعت مکانیسم‌های متعدد برای تقلیل خطر بروز مسمومیت با این ویتامین را داراست. علائم مسمومیت با ویتامین D با شکایاتی چون بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ، بیقراری، یبوست، اختلال رشد، پرادراری، رنگ‌پریدگی، سردرد و افزایش فشار خون همراه می‌باشد.
مسمومیت با ویتامین D ممکن است منجر به نارسایی پیشرونده کلیه شود. ثابت شده است مصرف روزانه 000/50 واحد بین‌المللی ویتامین D به مدت چند ماه سبب ایجاد مسمومیت می‌گردد. گاهی اوقات برای درمان کمبود از مقدار خوراکی و تزریقی ویتامین D بیش از حد مجاز توصیه و استفاده شده است. این مقدار باید زیر نظر پزشک و به مدت کوتاه انجام شود. تجویز ویتامین D در کودکان از اهمیت خاص برخوردار است. درمان مسمومیت با ویتامین D عبارت است از قطع دارو و مایع درمانی به میزان کافی.
ماهنامه دنیای سلامت
