اضطراب از اختلالات روحی روانی است که به دلیل شیوع و گسترش آن در اشکال مختلف میان همه سنین، با عنوان ‘بیماری قرن’ شناخته شده است.
دلهره و اضطراب از مواردی است که هر روزه در روابط کاری، اجتماعی، تحصیلی و حتی در زندگی خانوادگی در ارتباط با موضوعات متفاوت تجربه می کنیم، به عقیده روانشناسان لازمه زندگی و باعث تلاش و تکاپو در امور روزمره انسان است.
بر همین اساس روانشناسان می گویند، وجود استرس نشانه وجود فهم و شعور است و هر موجودی که ‘فکر’ داشته باشد با استرس و اضطراب نیز آشنا است زیرا وجود اضطراب زیانی برای انسان ندارد بلکه این ترس از آینده و خطرهای قریب الوقوع است که مشکلاتی را به همراه دارد.
اضطراب بخشی از زندگی روزانه انسان مدرن است. همه ما ممکن است هنگام مواجه با مشکلات کاری یا خانوادگی، در زمان آزمون مدرسه یا دانشگاه، یا زمانی که مجبور به اتخاذ تصمیم های مهم در زندگی هستیم دچار اضطراب شویم.
اما بیماری اضطراب چیزی بیش از این دلواپسی ها و ترس های گاه و بیگاه است. برای فرد مبتلا به این بیماری، اضطراب از بین نمی رود و نه تنها در اکثر ساعات شبانه روز در ذهن او وجود دارد، بلکه به مروز زمان بر میزان آن افزوده می شود. این اضطراب و ترس اغلب باعث کند شدن روال عادی زندگی برای فرد بیمار می شود و عملکرد وی را در کار، درس و روابط شخصی تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم اضطراب
موسسه ملی سلامت روانی آمریکا در تعریف حالات افراد مبتلا به بیماری اضطراب می گوید که آن ها معمولا نمی توانند خودشان را از شر افکار مضطرب کننده رها کنند، حتی وقتی می دانند که اضطراب آن ها بیشتر از حد معمول است.
آن ها نمی توانند استراحت کنند، به راحتی وحشت زده می شوند و نمی توانند تمرکزشان را حفظ کنند. اغلب آن ها نمی توانند به راحتی بخوابند و در طول شب بار ها از خواب بیدار می شوند. علائم فیزیکی بیماری اضطراب می تواند شامل سرگیجه، سردرد، گرفتگی عضلات، درد عضلانی، سختی در خوردن غذا، لرزش بدن، انقباض ناگهانی عضله، عرق کردن بیش از حد معمول، حالت تهوع و ادرار بیش از حد معمول، نفس تنگی و گر گرفتگی باشد.
بیماری اضطراب اغلب به آهستگی برای افراد بوجود می آید و در طول زمان میزان آن افزایش پیدا می کند. علائم ممکن است در طول زمان بهتر یا بد تر شوند، اما اغلب استرس آن را شدید تر می کند.
وقتی بیماری اضطراب هنوز وخیم نشده، مبتلایان به آن می توانند از نظر اجتماعی یا کاری فعال باشند، اما مبتلایان به نوع وخیم اضطراب اغلب در انجام کوچک ترین کارهای روزمره ناتوان هستند.
علت ابتلابه اضطراب
با آنکه علت اصلی ابتلا به بیماری اضطراب هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی به عنوان یکی از عوامل اصلی این بیماری شناخته شده است.
استرس و عوامل محیطی از دیگر عوامل ابتلا به این بیماری اند. محققان بر این باورند که بخش های خاصی از مغز مسئول عواطف و حالاتی مثل ترس و اضطراب هستند. آن ها بر این امید اند که پیشرفت های علمی در زمینه شناخت مغز بتواند در درمان اضطراب موثر باشد.
چه کسانی در معرض ابتلا هستند؟
کمی بیش از سه درصد افراد بالای 18 سال در کشور آمریکا در معرض بیماری اضطراب قرار دارند. متوسط سن مبتلایان به این بیماری 31 سال است. زنان دو برابر مردان در معرض ابتلا به بیماری اضطراب اند. معمولا از افرادی که بیش از شش ماه در معرض اضطراب دائمی قرار دارند که از بین نمی رود خواسته می شود حتما به دکتر مراجعه کنند.
بیماریهایی از جمله استرس، وسواس، اضطراب و انواع دیگر، فشارهای ناشی از عدم سلامت روح در انسان و بزرگنمایی مشکلات در ذهن فرد است.
درمان اضطراب
معمولا بیماری اضطراب از دو طریق روان درمانی و دارویی یا هر دو با هم درمان می شود یا دست کم بهتر می شود.
نوع خاصی از روان درمانی به نام درمان شناختی رفتاری به بیماران یاد می دهد که در موقعیت هایی که مضطرب می شوند چطور فکر کنند یا چطور از ترس دائم رهایی یابند. داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی مخصوصی هم توسط پزشکان برای بیماران مبتلا به نوع حاد اضطراب تجویز می شود که البته مصرف آن ها در دراز مدت می تواند عوارض جانبی برای بیمار به همراه داشته باشد.
شناسایی و درمان هرچه سریعتر بیماریهایی از جمله استرس، اضطراب و افسردگی موجب جلوگیری از پیشروی بیکاری و تنهایی در فرد و بروز عواقب جبران ناپذیر می شود.
آگاهی از مهارتهایی که با نام ‘مهارتهای زندگی’ مشهورند در جهت چگونگی مقابله با اضطراب و استرس وارده از جانب محیط بر فرد، بسیار کار ساز می باشد لذا آموختن آنها برای هر فرد و در هر سن لازم است.