23345

استرس و ناراحتی های روحی چه تاثیراتی روی نازایی زوجین می توانند بگذارند و موجب بروز چه تغییراتی در زمینه فرزنددارشدن آن ها می شوند چه کارهای موثری در این زمینه برای پیشگیری از آسیب های استرس و اضطراب باید در پیش بگیرند

نازایی علاوه بر بار پزشکی که بر دوش جامعه میگذارد، از جنبه مسائل روانی و مسائل اقتصادی برای زوج نابارور حائز اهمیت است، لذا مهم است که به موارد زیر پیش از بارداری توجه شود: تغییر سبک زندگی,پیش گیری از چاقی و یا لاغری مفرط, انجام ورزشهای لازم, عدم مصرف سیگار و الکل.

دکتر سهیلا امینی مقدم، فوق تخصص سرطانهای زنان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران  با بیان این مطلب گفت: حاملگی در سنین زیر ۳۰ سال علاوه بر اطمینان از بارداری زوجین، در کیفیت زندگی آنها و همچنین افزایش سلامت جسمی و روحی زنان و پیشگیری از سرطانهای پستان، رحم و تخمدان موثر است، لذا توصیه میشود اولین بارداری در حوالی ۲۵ سالگی خانم صورت گرفته و این سن به هیچ وجه به تعویق نیفتد، در ادامه نیز توصیه میگردد تا بارداریهای مجدد با فاصله ۳ سال که فاصله مناسب بین حاملگی هاست، صورت گیرد.

وی ادامه داد: نازایی به صورت یک سال نزدیکی بدون محافطت و عدم حاملگی تعریف می شود، البته اگر سن خانم بالاتر از ۳۵ سال باشد، بعد از ۶ ماه عدم حاملگی نیاز به بررسی دارد. منظور از نازایی اولیه وقتی است که هیچ سابقه ای از حاملگی قبلی وجود ندارد و نازایی ثانویه یعنی حاملگی قبلی وجود داشته و لزوما منجر به تولد زنده نوزاد نشده است.

عضو هییت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در ادامه افزود: اولین مصاحبه پزشک با زوج نازا به منظور تعیین سیر ارزیابی و درمان های بعدی و به طور خلاصه شناسایی عوامل مخل باروری، اهمیت بسیاری دارد.

عوامل مربوط به یک یا هر دو شریک جنسی ممکن است سبب اختلال باروری گردد. علت های اصلی نازایی اختلالات تخمک گذاری و کاهش ذخیره تخمدانی، عامل مردانه، آسیب لوله ای، انسداد یا چسبندگی اطراف لوله (شامل آندومتریوز و یا چسبندگی های صفاقی ناشی از جراحی های قبلی)، عامل رحمی و عوامل سرویکال، ایمونولوژیک می باشد. در پنج درصد موارد علت شناخته شده ای برای نازایی علی رغم بررسی های انجام شده،یافت نمی شود، که این عوامل جز علل ناشناخته یا توجیه نشده طبقه بندی می گردند. در ادامه به بررسی این عوامل می پردازیم.

دکتر امینی مقدم اظهارکرد: ارتباط بین افزایش سن زن و کاهش باروری به خوبی اثبات شده است.

کاهش باروری از ۳۰ سالگی شروع و در ابتدای ۴۰ سالگی تشدید میشود. اختلالات تخمک گذاری شامل ۲۰ تا ۴۰ درصد موارد ناباروری زنانه است و این در حالی است که این اختلالات از آسانترین و قابل درمان ترین علل ناباروری هستند. شایع ترین علت عدم تخمک گذاری در میان زنان نابارور، سندروم تخمدان پلی کیستیک است که با اختلالات قاعدگی و افزایش آندروژن خون و نمای تخمدان های با فولیکول های متعدد در سونوگرافی خود را نشان می دهد و از آنجایی که اکثر زنانی که در این دسته قرار می گیرند، اضافه وزن دارند، برای رفع اختلالات قاعدگی و حاملگی توصیه به تغییر سبک زندگی و کاهش وزن می شود.

سلامت هورمونی فرد از جمله هورمون های مترشحه از غده هیپوفیز و پانکراس و … امری بسیار مهم است ، لذا توصیه می شود افرادی که اختلال قاعدگی دارند و یا دچار کم کاری تیروئید هستند، آزمایشات بررسی تیروئید و سطح پرولاکتین خون و کنترل قند خون را تخت نظر فوق تخصص غدد، که عضوی از تیم نازایی می باشد، انجام دهند و درمان گردند.

وی در ادامه گفت: نازایی با علت مردانه، معمولا منجر به اشکال در آزمایش اسپرموگرام با تغییر در تعداد اسپرم (حداقل پانزده میلیون) و حرکت اسپرم (حداقل ۳۲ درصد حرکت به جلو) و شکل طبیعی (حداقل ۴ درصد) می شود.

نازایی با علت مردانه، به تنهایی در ۲۰ درصد زوج های نابارور و همراه بادیگر عوامل در ۴۰ درصد موارد دیده می شود که با مراجعه به ارولوژیست به عنوان عضو تیم پزشکی بررسی زوج نازا، تشخیص داده می شود و زوج می تواند تحت درمان قرار گرفته و در صورت لزوم، جراحی واریکوسل انجام شود.

امروزه،روشهای جدیدتر ماند تلقیح داخل رحمی (IUI) و یا تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI)، در زوج های مبتلا به نازایی عامل مردانه، قابل انجام است. عوامل لوله ای و صفاقی در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد نازایی نقش دارد. سابقه عفونتهای مکرر لگنی از نکات مثبتی است که در شرح حال این افراد باید به آن دقت شود. انسداد لوله های رحمی با انجام هیستروسالپنگوگرافی (HSG)، در زمان پس از قاعدگی و قبل از تخمک گذاری، انجام می شود.

اگر خانم جوان باشد و انسداد لوله بیشتر در قسمت های ابتدایی لوله فالوپ باشد، با جراحی قابل درمان است و در غیر این صورت یعنی در زنان با سنین بالا و یا انسداد قسمت های انتهایی لوله،به منظور حاملگی زوجه، توصیه به روش های لقاح آزمایشگاهی (IVF) میشود.

این فوق تخصص سرطانهای زنان در ادامه بیان کرد: روش تشخیص استاندارد برای تشخیص بیماری لوله و پریتوان، لاپاراسکوپی است که به کمک آن چسبندگی های اطراف لوله و تخمدان ناشی از آندومتریوز و یا جراحی های قبلی شکمی و لگنی، تشخیص داده شده و در صورت امکان برداشته می شوند.

میوم رحمی از عوامل اولیه نازایی نیست اما زمانی که تمام بررسی ها برای نازایی انجام گشته ولی علت خاصی پیدا نمیشود، متوجه وجود میوم زیر مخاطی (ساب موکوز) و یا میوم در لایه عضلانی میومتر (اینترا مورال) می شویم. در صورتی که اندازه آن بیش تر از ۵ سانتی متر باشد، باید به روش جراحی، برداشته شود چراکه در لانه گزینی اختلال ایجاد می کند.

همچنین لازم است تا توجه کنیم در صورت وجودپولیپ آندومتر، بهتر است برداشته شود. چسبندگی های داخل رحم یا سندروم آشرمن ناشی از کورتاژهای قبلی به عنوان یک علت نازایی محسوب می شود و لازم است با هیستروسکوپ، برداشته شده که معمولا با ادامه درمان، قاعدگی دوباره برقرار میگردد.

عضو هییت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پایان برنامه رادیویی مجله پزشکی خاطرنشان کرد: توجه به این نکته هم ضروری است که در مواردی که علت آشکاری برای نازایی وجود ندارد، یعنی زمانی که آنالیز اسپرم طبیعی است و شواهدی مبنی بر تخمک گذاری وجود داشته و همچنین لوله های فالوپ باز است، درمان های تجربی شروع خواهد شد و در صورت عدم باروری ممکن است نیاز به IUI و یا IVF(تکنولوژی های کمک باروری) باشد.

با پیشرفت های درمان سرطان، بسیاری از نجات یافتگان از سرطان به مرحله باروری میرسند و خوشبختانه داروهای شیمی درمانی استفاده شده آسیبی به اووسیت نمی رساند. اگر قرار باشد از روش هایی مانند رادیوتراپی برای درمان سرطان استفاده شود بهتر است تخمدان ها با روش جراحی از فیلد رادیوتراپی خارج شوند و در صورت لزوم، فریز آمبریو (نگهداری تخمدان یا بافت تخمدان به صورت روتین انجام نمی شود) انجام شود. در مراحل اولیه سرطان رحم و یا دهانه رحم و یا تخمدان، می توان از جراحی های با حفظ باروری، طبق نظر فوق تخصص سرطان های زنان بهره برد.

شبکه رادیویی سلامت