badkesh

به طور کلی بادکش درمانی (کاپینگ) در اکثر تمدن‌ها استفاده می‌شده است. حجامت و بادکش درمانی در خاورمیانه قدمتی هزاران ساله دارد. بعضی کتب معتقدند که بادکش می‌تواند نه تنها به اندازه آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها و حتی فراتر از آنها عمل کند، حتی در جایی که داروها از درمان قاصرند به بیماران کمک می‌کند.

در کتب طب سنتی ایران از جمله ذخیره خوارزمشاهی  و قانون فی الطب  و الحاوی  و … ، مطالبی در مورد بادکش وجود دارد که نشان دهنده سابقه طولانی این روش است. بادکش یکی از اجزاء کوچک اعمال یداوی در طب سنتی محسوب می شود.
بادکش (dry cuping) یا همان حجامت خشک یعنی ایجاد کِشش و مکش در پوست بدن به وسلیه ظرفی توخالی که به گونه ای حالت مکش در آن ایجاد گردد و این اتفاق باعث جمع شدن پوست در داخل لیوان شود و ایجاد انبساط در آن ناحیه نماید.
بادکش در بدن با مکانیسم های مختلفی اثر خود را اعمال می کند که در اینجا برخی از این مکانسیم ها را از زبان حکمای طب سنتی ایران بیان می نماییم. مکانسیم بیان شده برای اثرات بادکش (سرد و گرم) در بدن از دیدگاه حکیم بوعلی(ره) در کتاب قانون فی الطب  و جناب حکیم محمد حسین عقیلی خراسانی شیرازی در کتاب خلاصه الحکمة عبارت است از:
1.    انحراف: انحراف ماده و جذب آن به سمت دیگری که باعث سکون آن ماده بشود، مثل بادکش کردن قفسه سینه برای قطع خونریزی شدید دوران قاعدگی.
2.    ابراز: بارز کردن ورمی که در عمق اعضاء است برای اینکه معالجه (داروها) به آن برسد.
3.    انتقال: انتقال ورم از عضو شریف به عضو پست ترِ هم جوار(عضو نزدیک).
4.    تسخین: برای گرم کردن عضو  و جذب خون به سمت آن عضو، و همچنین برای به تحلیل بردن باد اعضاء  که بادکش گرم اثرش در این مورد قویتر است.
5.    تخلیه: انتقال مواد از موضع طبیعی تولید کننده آن ماده، که مواد خودش در آن نازل شده و باعث تورم در آن عضو شده است مثل بیماری قیله که محجمه(ظرف حجامت) را بر عانه می گذارند.
6.    تسکین: استعمال بادکش برای کاهش و تسکین دردها، مثل گذاشتن لیوان بادکش روی ناف (= السرة) به خاطر قولنج مبرح  و درد ناک (در اصطلاح عامیانه افتادگی ناف نام دارد.) و بادهای شکم و دردهای رحمی که در هنگام حرکت خون (هنگام قاعدگی) عارض می شود به خصوص برای جوانان، و یا بادکش کردن روی باسن برای بیماری سیاتیک.

با استفاده از خواص فوق الذکر می توان از بادکش در موارد زیر استفاده نمود:
1.    فراخوان غذایی(خونی): به دلیل افزایش جریان خون مویرگی با انجام بادکش در مواضع مختلف خون رسانی(غذارسانی) به آن مواضع بیشتر خواهد شد. لذا می توان از این روش برای  افزایش بافت ماهیچه ای استفاده نمود. (مثلاً برای رفع لاغری های موضعی مثل لاغری صورت می توان از این روش استفاده نمود البته – برای صورت نوع بادکش متناوب و خیلی سبک می باشد.) همچنین می توان چربی موضعی را مقداری برطرف نمود چون مزاج خون گرم است(بخصوص با بادکش گرم نوع اول).
2.    فراخوان دفاعی: افزایش خون رسانی موضعی با فراخوانی سلول های دفاعی و فاکتور های ضد التهاب خونی به موضع، باعث تسریع ترمیم آسیب های بافتی و عفونت های موضعی می شود.(متمرکز شدن قوای بدن در ناحیه بادکش) مثلاً با بادکش کردن اطراف زخم های بستر می توان به ترمیم و بهبود این زخم ها کمک شایانی کرد. و یا در در درمان بیماری برص و … از این روش می توان کمک گرفت.
3.    ایجاد انبساط: بادکش باعث رفع اسپاسم و گرفتگی های عضلانی و ایجاد انبساط در عضلات و اعضا می گردد.(برای انبساط عضلات بهتر است از بادکش گرم استفاده شود- البته مزاج شخص نیز باید لحاظ شود).
4.    انتقال مواد: بادکش باعث انتقال مواد از مواضع مجاور موضع بادکش به موضع بادکش می گردد و از این خاصیت برای انتقال مواد از عضوی به عضوی دیگر استفاده می گردد، مثل انتقال مواد سوداوی از مغز به سمت اسافل.
5.    تحریک فعالیت موضعی: بادکش باعث حرکت در عضوها می شود، مثل افزایش حرکت دودی روده ها با بادکش سبک روی شکم.(ورزش موضعی).
6.    رفع خستگی: به خاطر خون رسانی زیاد و سایر خواص، بادکش در رفع خستگی و کسالت قابل استفاده است به خصوص در بعضی مزاجها، مثل بادکش گرم در فردی با مزاج سرد و تر.
7.    تمرکز قوا بر عضوی خاص: بادکش باعث توجه قوه مدبره و تمرکز قوای بدن به موضع تحت بادکش می گردد. مثلاً در سردردها می توانیم برای تسکین، قوای بدن را به سمت ساق پا بکشیم یا مثلاً برای برخی بیماریها که علت آنها ضعف عضو است به خوبی می توانیم از بادکش برای تقویت آن عضو کمک بگیریم. البته واضح است که در مورد اول هدف تسکین و در مورد دوم هدف درمان است.
8.    اخراج مواد مضر از بدن: برای کمک به خروج مواد و سموم از بدن می توان از بادکش استفاده کرد، مثل خروج نیش حشرات یا عفونت آبسه ای که باز شده است.
9.    رفع ریح اعضا: بادکش باعث از بین رفتن نفخ اعضا می شود و بادکش گرم در این مورد اثرش بیشتر می باشد .