کودکان به طور طبیعی از همان لحظه تولد با برخی صداها و آهنگ‌هایی، مثل لالایی آرام می‌شوند. در واقع لالایی نوعی آهنگ و آواز ملایم است که باعث آرامش و به خواب رفتن نوزادان و کودکان می‌شود. در تمام فرهنگ‌ها برخی از انواع لالایی به صورت سنتی همواره در میان مردم رواج دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که موسیقی و کلمات آرام و منظم، مانند لالایی، امواج دلتای مغز را تحریک کرده و موجب آرامش نوزادان می‌شود و آنها با شنیدن لالایی‌ها راحت‌تر می‌خوابند. بنابراین خواندن لالایی، امواج دلتای مغز را در کودکان تقویت کرده و افزایش می‌دهد.
امواج دلتا با خواب عمیق و آرامش حین خواب ارتباط دارد و با تحریک این امواج فرد می‌تواند خواب آرام، لذت‌بخش و عمیقی داشته باشد. به این ترتیب، روان‌شناسان به والدینی که از خواب نامنظم و بی‌قراری‌های نوزادشان رنج می‌برند، لالایی خواندن را پیشنهاد می‌کنند. همچنین صداهای ملایم در کنار ملودی‌های ریتم دار، به نوزادان بخصوص نوزادان و کودکان حساس حس امنیت و آرامش می‌دهد،. در این نوشتار به نکاتی در مورد تاثیر لالایی روی مغز کودک اشاره شده که با هم مرور می‌کنیم.
تحقیقات نشان می‌دهد که لالایی گفتن و آواز خواندن برای کودکان بهتر است قبل از تولد، یعنی زمانی که آنها به صورت جنین در رحم مادر هستند، شروع شود و با رشد کودکان نیز ادامه یابد. این کار نه تنها از نظر جسمانی باعث بهبود رشد و عملکرد سیستم‌های بدن فرزندمان می‌شود، بلکه به رشد مهارت‌های کلامی و عاطفی او نیز کمک می‌کند. همچنین این بررسی‌ها نشان می‌دهد که نوزاد صدای مادر را بهتر از صدای پدر تشخیص می‌دهد، زیرا مادرها با صدای آرام و آهنگین با فرزندشان صحبت می‌کنند و آواز می‌خوانند، اما این به آن معنا نیست که لالایی خواندن تنها از سوی مادر انجام شود، بلکه پدرها نیز می‌توانند و بهتر است که از همان دوران جنینی با فرزندشان ارتباط برقرار کنند، با او صحبت کنند و برایش لالایی بخوانند و این کار را بعد از تولد نوزاد هم ادامه دهند. قطعا از نتایج آن در آینده و در ارتباط با فرزند خود لذت بیشتری خواهند برد.
احساس امنیت در کودک
یکی از نیازهای اصلی انسان، نیاز به حس امنیت و آرامش است و چگونه پاسخ گفتن به این نیاز، تاثیر عمیقی در شکل‌گیری شخصیت کودکمان دارد و یکی از کارهایی که می‌تواند این احساس را به شکلی خوشایند برای او رقم بزند، خواندن لالایی است، زیرا به طور طبیعی پدر و مادر برای خواباندن یا آرام کردن فرزندشان، با صدایی آرام، شروع به خواندن لالایی می‌کنند؛ در این زمان اگر او در آغوش گرم پدر یا مادر باشد، احساس امنیت کرده و می‌تواند با تکیه بر مهر و محبت والدینش، آرامش یابد و به خوابی شیرین رود.
رشد عقلی
اولین کلمات، صداها و واژه‌هایی که کودک می‌شنود در قالب «لالایی» از زبان پدر و مادرش است. خواندن لالایی باعث می‌شود کودک با کلمات جدید آشنا شود و چون این کلمات لحنی ملایم و آهنگین دارد، زودتر آموخته می‌شوند. نتایج تحقیقات علمی نشان می‌دهد کودکان مادرانی که برای فرزند خود لالایی می‌خوانند، شش ماه زودتر از دیگر کودکان حرف می‌زنند و به رشد عقلی بالاتری می‌رسند و عملکرد مغز آنها برای انجام پازل‌های هوشی ریاضی، موسیقی و شطرنج نیز بیش از دیگران خواهد بود. همچنین کودکانی که زیاد موسیقی گوش می‌دهند، بخش‌های ارتباطی مغزی آنان با موسیقی پیشرفت می‌کند و این پیشرفت می‌تواند راه و روش فکری آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
لالایی، راهی برای زبان‌آموزی
وقتی مادر برای فرزند خود لالایی می‌خواند به طور ناخودآگاه او را با ریتم و کلام آشنا می‌کند؛ در واقع زبان مادری را به او آموزش می‌دهد و همین کار ساده باعث می‌شود که گوش فرزندش با کلمات جدید آشنا شود و مغز عملکرد بهتری در یادگیری زبان داشته باشد، چرا که هر دو نیمکره مغز در حال رشد هستند. بنابراین تطبیق کلمه‌ها به یادگیری سریع و نگهداری طولانی‌تر مطالب در مغز کودک کمک می‌کند و به این دلیل است که ما متن آهنگ‌های کودکی خود را حتی اگر سال‌ها نشنیده باشیم به خاطر داریم.
درک عاطفی
در مطالعه‌ای که انجام گرفته است با پخش 30 موسیقی، کودکان شش تا 12 ساله، احساسات متفاوتی از خود نشان دادند. مثلا با پخش آهنگ‌های شاد، آنها حرکات تند می‌کردند و با پخش موسیقی غمگین، حرکت آنها آهسته‌تر می‌شد. لالایی‌هایی که با عواطف و احساسات والدین همراه است، کودک را قادر می‌سازد تا احساسات مختلفی را تجربه کند. بنابراین پدر و مادرانی که با جنین بیشتر صحبت می‌کنند و لالایی می‌خوانند فرزندان باهوشی پس از تولد خواهند داشت و کودکانی که در دوران شیرخوارگی تجارب لالایی زیادی دارند از نظر احساسی رشد بیشتری نسبت به دیگر کودکان دارند. همچنین مطالعات نشان می‌دهد اگر آهنگی را در دوره بارداری برای جنین پخش کنیم، او پس از تولد با پخش آن آهنگ احساس آرامش کرده و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد. بنابراین وقتی پدر و مادر با صدایی آرام و ملایم، برای فرزند دلبندشان لالایی می‌خوانند این امر به شکل‌گیری یک رابطه عاطفی با او منجر می‌شود.
تقویت قوه شنوایی
رشد شنوایی جنین تا هفته بیستم و رشد مغز او نیز تا قبل از هفته بیست و چهارم کامل می‌شود. به این ترتیب، جنین می‌تواند صدای ما را احساس کند و با آن آرام شود و به این دلیل است که نوزادان به صداهایی که قبل از تولد خود تا یک سالگی می‌شنوند، علاقه بیشتری نشان می‌دهند و یاد صداها همیشه در ذهن آنها باقی می‌ماند.
تقویت پیوند عاطفی با والدین
کودکی که از دوران جنینی و نوزادی با صدای گرم و دلنشین پدر و مادر خود مانوس بوده و از شنیدن صدای آنها لذت برده، اکنون با شنیدن صدای آنها احساس آرامش می‌کند. در نتیجه رابطه عاطفی عمیق‌تری بین آنان به وجود می‌آید. به این ترتیب، خواندن لالایی نه تنها رابطه عاطفی میان والدین و کودک را استحکام می‌بخشد، بلکه در تقویت اعتماد به نفس، یادگیری زبان، افزایش رشد شناختی، مهارت خوب شنیدن و مهارت‌های حرکتی نیز موثر است.
همچنین تحقیقات نشان می‌دهد، اگر نوزاد در آغوش گرم و پر‌مهر پدر و مادر و با صدای لالایی آنها به خواب رود، زمان خواب و بیداری او منظم می‌شود. بنابراین وقتی صدای آنان به صورت آهنگین به گوش کودک دلبندشان می‌رسد، از طریق نیمکره سمت راست که مرکز شکل‌گیری احساسات و هیجانات در انسان است، عواطف مثبتی را در وجود او ایجاد می‌کند و این عواطف مثبت سبب ترشح هورمون‌های مولد آرامش شده و باعث می‌شود کودک به راحتی و در آرامش استراحت کند. این نکته مهم است که لالایی خواندن، تنها مختص دوران نوزادی نیست و در سنین دیگر نیز آرامش‌بخش است و باعث ارتباط نزدیک‌تر بین کودک و مادر می‌شود و ترس‌های کودکانه را از بین می‌برد.
و در پایان باید تاکید کرد خواندن آوازهای محلی یا داستان‌های عامه و کهن در قالب شعر و به صورت آهنگین، هم باعث آشنایی کودک با فرهنگ‌های مختلف شده هم عاملی در شکل‌گیری رشد شخصیتی کودک است؛ زیرا کودکانی که در دوره پیش از دبستان با لالایی پدر و مادر به خواب رفته‌اند، کودکانی صبور، با‌عاطفه، خلاق و علاقه‌مند به فرهنگ سرزمین مادری‌شان تربیت می شوند و در زندگی آینده‌شان نیز با دیگران با محبت و مهربانی رفتار می‌کنند.
منبع:
چاردیواری ضمیمه روزنامه جام جم articlebase.com
