خارش کف سر یک بیماری مزمن رایج است که علل متفاوتی دارد، از جمله خارش بدن که باعث درگیری پوست سر هم می‌شود. برخی بیماری‌های داخلی نیز سبب خارش‌های پوستی می‌شوند. از آن جمله می‌توان به کم خونی فقر آهن، کم کاری یا پرکاری غده تیروئید، انگل‌های روده‌ای، اختلالات کبدی و کلیوی اشاره کرد که سبب افزایش مواد زائد در خون و رسوب آنها در پوست و در نتیجه خارش پوست می‌شوند.
اگر گاهى پوست سر در حالت سلامتى شروع به خارش نمود، عوامل آن گرمى هوا، عرق کردن پوست، کثیفى سر، وجود گرد و غبار در سر، ضعف، زکام، گریپ، تولید چربى بر پوست سر و جوشهاى پوستى روى سر مىباشد.
خارش سر از گرماى هوا و یا عرق کردن: با تغییر مکان و شستشو با آب سرد مرتفع مىگردد.
خارش سر در اثر گرد و غبار یا کثیفى: با شستشو رفع مىگردد.
خارش سر در اثر ضعف: سورنجان، زردچوبه، مرمکى، مقل ازرق، سنامکى، هلیله سیاه، پوست هلیله زرد، خلال نارنج، مستکى رومى، هل رسمى، گل محمدى و انقوزهى خشک از هرکدام 10 گرم، باهم مخلوط کنید و بسیار نرم بسایید. آن را با 50 گرم مویز کوبیده شده و کمى عسل مخلوط کنید تا به صورت خمیر درآید. سپس آنها را به صورت گلولههایى کوچک به اندازهى یک عدد نخود بسازید و در ظرفى سربسته ریخته و در جایى خنک مانند یخچال نگهدارى کنید.
– هر روز صبح، ظهر و شب هربار 2 تا 3 عدد از آن را همراه با مقدارى آب هویج میل کنید.
– پنجاه گرم ورون خشک را در یک لیتر آب سرد به مدت 2 ساعت بخیسانید، سپس ده دقیقه جوشانده، بعد به مدت 10 دقیقه آن را دم کنید. آب آن را صاف و با عسل شیرین سازید و هر روز صبح، ظهر و شب هربار یک فنجان از آن را بنوشید.
– تخم بالنگو را هر روز بجوشانید و با آن شربت درست کنید و آب و دانه را باهم میل نمایید.
– هر روز صبح و شب هربار یک لیوان آب هویج بنوشید یا کته برنج را با پنیر و پرتقال حد اقل روزى یکبار بخورید.
– ضمنا مىتوانید از خوراکىهاى زیر بیشتر استفاده نمایید.
– سیب درختى، گلابى، موز، انار، انگور، توت فرنگى، انجیر، پیاز، برگ چغندر، اسفناج، هویج، بادام، بلوط، جو، لوبیا، عدس، گندم بوداده.
خارش سر در اثر زکام و گریپ: اسطوخدوس هندى، مرزنجوش، بابونه شیرازى، بادرنجبویه، پرسیاوشان، گل نیلوفر، مغز ناخنک، تخم گشنیز، تخم کاسنى، ریشه کاسنى، مخلصه، پوست هلیله زرد، ریوند چینى، پوست خشخاش، سنامکى، گل محمدى، تاجریزى، رازیانه از هرکدام 10 گرم مخلوط و نیمکوب کنید. سپس به ده قسمت مساوى تقسیم کرده و هر شب یک قسمت از آن را در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده قبل از صبحانه بنوشید و مجددا تفالهى آن را در یک و نیم لیوان آب جوش خیسانده و شب آن را جوشانده، آب آن را شیرین و قبل از شام بنوشید. ضمنا هنگام جوشیدن حتما بخور آن را به سر و مغز بدهید.
خارش سر در اثر چرب بودن پوست سر: باید بدانیم که علت آن مصرف زیاد چربىها به عنوان غذاى روزانه در نتیجه جمع شدن چربى در زیر پوست مىباشد.
گل ریواس، گل ختمى و کتیرا از هرکدام 30 گرم.
شنبلیله خشک، شاهتره و گل بنفشه از هرکدام 10 گرم. لیمو عمانى یا پوست لیموترش خشک شده از هر کدام 300 گرم همه را مخلوط کرده و با یک کیلوگرم سدر مخلوط کنید. یک روز در میان به حمام بروید و به مقدار لازم از دارو را با آب گرم به صورت خمیر درآورده (مىتوانید مقدارى ماست نیز اضافه نمایید) و کمى بماند سپس با آن پوست سر را شستشو دهید. حدود 15 تا 30 دقیقه روى سر بماند بعد با آب بشویید.
یک روز در میان به حمام بروید و مقدارى سبوس برنج و مقدارى میوه کاج را باهم بجوشانید و آن را صاف کنید. بعد کمى نشادر را در آب صاف کرده حل کنید و سر را با آن خوب شستشو دهید. مدتى روى سر بماند بعد دوش بگیرید.
خارش سر از جوشهاى روى پوست سر: با استفاده از داروى ضد چربى و یا صابون و شامپوهاى مناسب سر را شستشو دهید و یا از داروى زیر استفاده کنید.
لیمو عمانى، مویز، آلوچه براقانى، آلوى بخارا، تخم گشنیز، عناب، زرشک، پوست خشخاش، تخم کاسنى و ریشه کاسنى از هرکدام 50 گرم، شاهتره 10 گرم، و گزنه 20 گرم و تمر هندى 100 گرم همه را پس از نیمکوب کردن (بهطورى که هستههاى آلو و آلوچهها شکسته نشود) مخلوط کرده و به ده قسمت مساوى تقسیم کنید و هر شب یک قسمت از آن را در یک و نیم لیوان آب جوش ریخته و بخیسانید و صبح با همان آب بجوشانید. سپس آب آنکه به نصف رسید صاف و شیرین کرده، بنوشید.
گل پنیرک، گل نیلوفر، گل محمدى، سناى مکى، مخلصه، شاهتره، تخم خشخاش، تخم کاهو، تخم کاسنى، تخم خرفه، تخم گشنیز، بالنگو و ریوند چینى از هرکدام 20 گرم مخلوط و بسیار نرم بسایید. هر روز صبح، ظهر و شب یک قاشق شربتخورى از آن را در دهان ریخته و با کمى آب بخورید و یا همان مقدار را با یک فنجان آب سرد و شکر مخلوط کرده، میل نمایید.
ضمنا اگر دچار یبوست هستید سعى کنید به خوبى برطرف گردد. از خوردن تخممرغ، انواع فلفل، ادویهجات و چربىجات نیز پرهیز کرده و توصیه مىشود که حجامت کنید.
منبع: دائرة المعارف گیاه درمانى ایران ؛ ص52
