آشنایی با دستگاه عصبی و چگونگی فعالیتهای آن از زمینه های مهم و اساسی روان شناسی به شمار می آید. چون رفتار پیرو کار منظم و هماهنگ اندامهای بدنی است، در این فصل از میان عوامل مختلف زیستی به اجمال به تشریح دستگاههای عصبی و کارکرد هر یک از آنها و نیز تاثیر غده های درون ریز در رفتار می پردازیم.
سازمان دستگاه عصبی
دستگاه عصبی از یک سو جانداران را با اندامها و اجزاء بدن خود و از سوی دیگر با محیط زندگیشان پیوند
می دهد. سلسله اعصاب به طور کلی از یاخته ها یا سلولهایی به نام نورون تشکیل یافته است که برای گزینش و انتقال پیامها و نشانه ها وظیفه خاصی را به عهده دارد.
کانونهای حسی به وسیله اعصاب حسی از وضع اندامها و دستگاههای مختلف آگاهی می یابند و به یاری اعصاب حرکتی فرمانهای لازم را به آن اندامها و دستگاهها می فرستند.
دستگاه عصبی انسان و مهره داراین از دو بخش مهم: 1- مغزی- نخاعی، 2- پیرامونی یا نباتی تشکیل شده است.
بخش نخست که عبارت از دستگاه عصبی مغزی- نخاعی است به دو گروه: 1- محور مغزی- نخاعی 2- اعصاب مغزی- نخاعی تقسیم می شود.
محور مغزی- نخاعی: شامل مغز و نخاع است. مغز در جمجمه و نخاع در سوراخ ستون مهره ها جا دارد.
اعصاب مغزی- نخاعی: به نوبه خود دو دسته هستند: الف- 12 جفت اعصاب مغزی که مخ را با نقاط مختلف بدن پیوند می دهد، ب- 31 جفت عصب نخاعی که رابط نخاع با اندامها و اجزاء بدن است.
بخش دوم دستگاه عصبی پیرامونی یا نباتی است که از سلسله عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک تشکیل یافته است.
اعصاب سمپاتیک شامل 23 جفت گره سمپاتیک و تعداد زیادی اعصاب سمپاتیک است. گره های سمپاتیک در دو طرف ستون مهره ها در سطح پشتی حفره سینه ای و شکمی قرار گرفته اند. اعصاب سمپاتیک این گره ها را به یکدیگر و به همه نقاط بدن مربوط می سازند.
سلسله عصبی پاراسمپاتیک: شاخه هایی از اعصاب مغزی- نخاعی هستند که همراه اعصاب سمپاتیک در برخی از اعضاء مهم مانند قلب و شش وارد می شوند و درست به عکس آنها عمل می کنند. چنانکه اعصاب سمپاتیک ضربان قلب را تند و اعصاب پاراسمپاتیک آن را کند می کنند. اعصاب سمپاتیک مردمک چشم را گشاد و اعصاب پاراسمپاتیک آن را تنگ می کنند. گرچه از سویی دستگاه سمپاتیک تراوش غده های فوق کلیوی را تند می کند اما دستگاه پاراسمپاتیک در آن تاثیری ندارد.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
