آيا تا به حال فكر كرده ايد كه چرا هنگام پرواز با هواپيما، گوش هاي شما صدا مي دهد؟ يا چرا گاهی حین پرواز گوش درد مي گيريد؟ تا كنون فكر كرده ايد چرا كودكان حين فرود بي قراري و گريه مي كنند؟ گوش میانی عامل مشکلات گوش در حین سفر است. گوش میانی به شکل حفره ای در داخل استخوان گیجگاهی است که نسبت به تغییرات فشار محیط حساس و آسیب پذیر است.
مشكلات گوش شايعترين شكايت طبي در مسافرين هواپيماست و اگرچه اين مشكلات اغلب ساده و خفیفند، گهگاه سبب كاهش شنوائي و درد گذرا مي شوند.
چگونه فشار هوا روي گوش ها تاثير مي كند؟
به صورت طبیعی، هربار ( يا هر دو يا سه بار ) كه شما عمل بلع را انجام مي دهيد، گوش هاي شما صداي مختصر كليك مانند توليد مي كنند. اين صدا به دليل ورود يك حباب كوچك هوا از پشت بيني به گوش مياني ايجاد مي شود.
اين حباب هوا از شيپور استاش عبور مي كند شيپور استاش يك لوله مفروش شده با غشاء است كه در حدود اندازه يك مداد است و پشت بيني را به گوش مياني مربوط مي كند. هواي گوش مياني مرتباً توسط پوشش غشايي اش جذب مي شود و از طريق شيپور استاش دوباره جايگزين مي شود. به اين ترتيب فشار هوا در دو طرف پرده گوش متعادل مي ماند. هنگاميكه فشار هوا متعادل نباشد. در گوش احساس پری و گرفتگی ايجاد مي شود.
گوش هاي گرفته (Blocked) و شيپور استاش
شيپور استاش به دلايل متنوعي مي تواند مسدود شود. وقتي اين حالت پيش آيد، فشار هواي گوش مياني نمي تواند متعادل شود. هواي موجود در گوش مياني جذب مي شود و يك فشار منفي ايجاد مي شود كه سبب مكش پرده صماخ به داخل وكشش آن مي شود. پرده درحال کشش نمي تواند به صورت طبیعی ارتعاش داشته باشد. بنابراين اصوات مبهم يا گرفته هستند و اين حالت كشش پرده مي تواند دردناك باشد. اگر شيپور استاش مسدود باقي بماند، مايعات (مثل سرم خون) از غشاء گوش مياني به داخل حفره وارد مي شوند تا فشار منفي را ازبين ببرند. اين حالت را «مايع در گوش» يا اتيت سروز گويند.
شايعترين علت انسداد شيپور استاش سرماخوردگي است. عفونت هاي سينوس و آلرژي بيني (تب يونجه و …..) نيز از علل شايع هستند. گرفتگي بيني سبب گرفتگي گوش ها مي شود چون غشاء ملتهب ورودي شيپور استاش را مسدود مي كند.
بچه ها به خصوص به انسداد شيپور استاش مستعدتر هستند چراكه شيپور استاش درآنها باريك تر از بالغين است.
سه قسمت گوش
● گوش خارجي: قسمتي كه شما آن را در طرفين سر مشاهده مي كنيد به علاوه مجرای گوش كه در انتهای آن پرده صماخ قرار دارد.
● گوش مياني: پرده گوش، استخوانچه ها به علاوه فضاي هوادار پشت پرده گوش و حفره ماستوئيد (در معرض آسیب فشار هوا)
● گوش داخلي: ناحيه اي كه حاوي انتهاهاي عصبي جهت ارگان هاي شنوائي و تعادل است.
چگونه مسافرت هوايي سبب مشكلات گوش مي شود؟
مسافرت هوايي گاهي اوقات سبب تغييرات سريع فشار هوا مي شود. براي حفظ تعادل فشار هوا، شيپور استاش بايد به صورت مكرر باز شود و قطرش به اندازه كافي باشد تا سبب تعادل فشار شود. اين مسئله به خصوص هنگام فرود آمدن هواپيما بیشتر اتفاق می افتد چون حرکت از ناحيه اي با فشار اتمسفري كم به زمين كه فشار اتمسفري بالاتر دارد اتفاق می افتد.
در واقع هر موقعيتي كه در آن تغييرات سريع ارتفاع يا فشار رخ دهد، اين مشكل را ايجاد مي كند. ممكن است هنگام حرکت آسانسور يا هنگام شيرجه زدن به كف استخر، اين حالت را تجربه كرده باشيد. غواصان عمق دريا و خلبانان آموزش مي بينند كه چگونه فشار گوش خود را متعادل نگه دارند. شما نيز مي توانيد اين روش ها را ياد بگيريد.
چگونه مي توانيد گوشتان را باز كنيد؟
بلعيدن سبب فعال شدن عضلات باز كننده شيپور استاش مي شود. شما هنگام جويدن آدامس يا مكيدن شكلات عمل بلع بيشتري انجام مي دهيد اينها تمرين هاي خوبي براي مسافران هوايي هستند. به خصوص دقيقاً قبل از صعود و حين فرود. خميازه كشيدن نیز مفید است. از خوابیدن هنگام فرود بپرهيزيد زيرا شما در اين صورت نمي توانيد به اندازه كافي جهت مقابله با تغييرات عمل بلع را انجام دهيد.
اگر خميازه كشيدن و بلع موثر نبودند، به روش هاي زير گوش خود را باز كنيد:
قدم اول: سوراخ هاي بيني را سفت بگيريد.
قدم دوم: دهان خود را پر از هوا كنيد.
قدم سوم: با استفاده از عضلات گلو و گونه ، هوا را به پشت بيني هدايت كنيد. انگار كه سعي داريد انگشت شست و ساير انگشتان را از سوراخ هاي بيني خود جدا كنيد.
هنگاميكه احساس يك كليك بلند در گوشتان كرديد، شما موفق شده ايد. حين فرود، ممكن است نياز داشته باشيد اين مانور را چندين بار تكرار كنيد.
گوش هاي كودكان
كودكان نمي توانند به صورت اختیاری گوش ها يشان را باز كنند، اما اين كار حين مكيدن شيشه يا پستانك انجام مي شود. در حين پرواز، كودكتان را تغذيه كنيد و هنگام فرود به او اجازه ندهيد بخوابد.
احتياطات
● هنگاميكه گوش خود را باز مي كنيد، نبايد نيروي زيادي به كار ببريد. تكنيك صحيح فقط شامل فشاري است كه توسط عضلات گلو و گونه شما ايجاد مي شود.
● در صورتيكه سرماخورده ايد، عفونت سينوس يا يك حمله آلرژي داريد، بهتر است سفر با هواپيما را به تاخير اندازيد.
● اگر اخيراً عمل جراحي گوش انجام داده ايد، در مورد اينكه چه موقع می توانید با هواپیما پرواز کنید، با پزشك خود مشورت كنيد.
آیا ضد احتقان ها و اسپری هاي بيني مفیدند؟
بسياري از مسافرين هوايي با تجربه، از قرص هاي ضد احتقان يا اسپري بيني يك ساعت قبل از فرود استفاده مي كنند. اين داروها سبب جمع شدن غشاها شده و كمك مي كند در گوش سريعتر حالت كليك ايجاد شود. مسافرين با مشكلات آلرژي به همين دليل بايد داروي خود را در شروع پرواز استفاده كنند.
قرص ها و اسپري هاي ضد احتقان، بدون نسخه پزشك مي توانند تهيه شوند. با این وجود در بيماران قلبي، فشار خون بالا، ريتم نا منظم قلبي ، بيماري تيروئيد يا عصبانيت بيش از حد، منع مصرف دارند.
اين بيماران بايد قبل از استفاده از اين داروها با پزشك خود مشورت كنند. خانم هاي حامله نيز به همين ترتيب بايد با پزشك خود مشورت كنند.
اگر گوش هاي شما باز نشوند چه کاری می توانید انجام دهید؟
حتي بعداز نشستن هواپيما، شما مي توانيد تكنيك هاي متعادل كردن هوا را ادامه دهيد و استفاده از اسپري هاي بيني و ضد احتقان ها نيز كمك كننده خواهد بود. (به هر حال، به استفاده از اسپري بيني عادت نكنيد زیرا بعد از چند روز، آنها سبب احتقان بيشتر مي شوند) اگر گوش هاي شما باز نشوند يا اگر درد گوش ادامه دارد، شما بايد از پزشكي كه در درمان بيماريهاي گوش تجربه کافی دارد، كمك بخواهيد. پزشك ممكن است با يك شكاف كوچك در پرده گوش، هوا يا مايع را از پشت پرده آزاد كند.
