افزون بر آنچه درباره استقراء و قیاس نادرست بیان گردید موارد دیگری نیز وجود دارند که سبب ایجاد اندیشه های پریشان و نابجا می گردد. این موارد به قرار زیر است:
1- تلقین پذیری
کسانی که تلقین پذیرند اغلب گفته ها، نوشته ها و نظرهای دیگران را بی چون و چرا می پذیرند و چون اندیشه آنها ببر پایه استدلال منطقی استوار نیست نمی توان به فکرشان اعتماد کرد.
2- اندیشه آرزوپرور
در اندیشه آرزوپرور فرد می کوشد از چیزی نتیجه بگیرد که آرزو و دلخواه او است به استدلال و اندیشه درست کاری ندارد بلکه به اندیشه ها و راه و روشهایی گردن می نهد که برآورنده آرزوهای او باشند.
3- پیشداوری
پیشداوری یا تعصب نگرش و عقیده مساعد یا نامساعدی است که بدون دلیل نسبت به شخصی شیئی یا امری اعمال می شود و حتی با دلایل و مدارک مسلمی که خلاف آن را ثابت می کنند تغییر نمی یابد. کسی که پیشداوری می کند بی رحمانه به زیان مخالفان خود نظر می دهد و از اظهار مخالفت و نفرت احساس رضایت می کند. بنابراین از دلیل آوردن روگردان است و حتی کارهای معقول آنان را نادیده می گیرد یا وارونه نشان می دهد.
4- دلیل تراشی
دلیل تراشی عبارت از آن است که برای عمل یا گفتاری دلایل سست و نادرست بیاورند. وقتی فرد احساس خطا و شرمساری می کند به دلیل تراشی می پردازد. یعنی چون نمی خواهد چیزی را بپذیرد حقیقت را از خودش هم پنهان می کند و به دلیل تراشی متوسل می شود. نمونه های آن بسیار ا ست. مانند اینکه به تنبل گفتند: چرا
نمی روی به سایه گفت سایه خودش می آید یا چون روباه دستش به انگور نمی رسید گفت این انگور غوره است.
5- تنبلی و بی حوصلگی
گاهی فرد به واسطه تنبلی و بی حوصلگی نمی تواند در مقام تحقیق و بررسی در اطراف اندیشه خود برآید. به این جهت نظر و رفتار دیگران را در آن باره دربست می پذیرد. نتیجه چنین برداشتی اغلب اندیشه ای نسنجیده و نابجا خواهد بود.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد