اگر بخواهیم هر گونه درس، فن یا هنری را که به دیگران می آموزیم با موفقیت و پیشرفت همراه باشد از همان آغاز باید این پرسش را مطرح کنیم که آیا یادگیرندگان دارای شرایط لازم برای آموختن هستند و مواد و مطالب آموختنی در خور فهم و درک آنان می باشند یا نه؟ این عوامل موثر و مهم به اختصار به قرار زیرند.
1- رشد طبیعی
منظور از رشد طبیعی رشد بدنی و روانی را می گویند. روان شناسان در نتیجه پژوهشهای علمی دریافته اند که کودک یا به طور کلی یادگیرنده، تا به سن معین و توانایی ذهنی لازم نرسد نمی تواند مطالب مشخصی را بیاموزد. همه می دانیم کودک شش ساله از فهمیدن و آموختن علم جبر یا فیزیک عاجز است. زیرا به علت سن کم و نداشتن رشد لازم از عهده چنین مهمی بر نمی آید.
اما همان طور که در بحث هوش بیان شد رشد عقلی کودکان یکسان نیست. گروهی از آنان فقط در شش سالگی می توانند خواندن و نوشتن بیاموزند ولی شمار کمی در 4 یا 5 سالگی توانایی آموختن دارند و گروهی تا به 7 یا 8 سالگی نرسند نمی توانند سواد بیاموزند و سرانجام گروهی وجود دارند که هرگز چیزی نمی توانند بخوانند و بنویسند.
2- زمینه معلوماتی
شاگرد هنگامی می تواند درس جدیدی را بیاموزد که زمینه آن را داشته باشد. اگر بخواهیم به کسی عمل تقسیم را بیاموزیم تا او جمع و تفریق و ضرب را نیاموخته باشد نمی تواند عمل تقسیم را بیاموزد. این اصل که
می گوید: از معلوم به مجهول باید راه یافت خود موید این حقیقت است. در واقع معلمی که از پایه و زمینه معلوماتی شاگردان خود آگاهی لازم را ندارد وقت خود و شاگردانش را تلف می کند.
3- انگیزه
انگیزه عبارت از میل و رغبتی است که برای رسیدن به هدفی در فرد به وجود می آید. هر چه این میل و رغبت زیادتر باشد کوشش و توجه او بیشتر می شود. شاگردی که انگیزه ای برای مطالعه ندارد به طور مسلم پیشرفت و موفقیتی نخواهد داشت. انگیزه به صورت علاقه مستقیم و غیر مستقیم ظاهر می شود.
وقتی یادگیرنده به موضوعی علاقه مستقیم دارد فقط برای آموختن خود آن موضوع کوشش و فعالیت می کند. اما کسی که به طور غیرمستیم به موضوعی علاقه مند است نه به منظور یاد گرفتن خود موضوع بلکه به سبب بهره هایی که از آموختن آن می برد، برای کار و کوشش آمادگی پیدا می کند. برای آنکه مطالب درسی به خوبی آموخته شوند لازم است به هر طریق که امکان پذیر باشد انگیزه یادگیری در شاگردان ایجاد شود. انگیزه را
می توان از راههایی، مانند تشویق، مسابقه، امتحان، انتقاد و حتی اضطراب به وجود آورد.
4- توجه
توجه به معنای متمرکز ساختن حواس برای فهمیدن موضوع یادگیری است. تا به مطلبی به خوبی توجه نشود درک نمی گردد. لازم به یادآوری است که در یک زمان به دو موضوع نمی توان توجه نمود. هر چه توجه بیشتر باشد موضوع سریع تر ادراک و آموخته می شود. توجه اساس ادراک است و یادگیری بدون ادراک حاصل نمی شود. توجه به عواملی مانند ماهیت محرک، تکرار، تضاد و نوآوری بستگی دارد.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
