نگرشها و پیشداوریها معلول علتهایی هستند که در زیر به اختصار بیان می شوند.
تجربه شخصی: نگرش فرد ممکن است از تجربه ای که خود او از یک مورد یا موارد متعدد به دست آورده است حاصل شود. البته این اصل هم همواره صادق نیست. در بعضی از کشورهای اروپایی و آمریکایی سالهاست که بسیاری بر اثر نگرشهای حاصل پیشداوری می کنند یا حب و بغض نشان می دهند و با وجود آنکه هرگز با نمایندگان گروهها و ملیتهای خاصی برخوردی نداشته اند این امر مانع نگرش آنان نبوده است.
نمونه ها و آموزشها
وقتی چگونگی ایجاد پیشداوری را در کودکان مورد بررسی قرار می دهیم به این نتیجه می رسیم که نگرشها نسبت به گروهها پیش از دید قالبی یا هر گونه دلایلی به وجود می آیند. معمولا نخست نگرش تعمیم یافته یا همه جا گیر پدیدار می شود و پس از این مرحله است که جزئیات مربوط به آن را تکمیل می کند.
اطلاعات
اغلب اطلاعاتی که به وسیله دیگران به ما انتقال می یابند بر حسب اقتضاء و ضرورت برگزیده شده اند. هر گاه این اطلاعات به جای اینکه از طریق واسطه ها و خبرسازها به ما می رسیدند به طور مستقیم در اختیار ما قرار
می گرفتند بی شک نگرشی دگرگونه از واقعیتها پیدا می کردیم.
نوع شخصیت
پژوهشهای فراوان نشان داده اند افرادی که شخصیتی سلطه جو یا اقتدار طلب دارند بیشتر از دیگران نسبت به گروهها خصومت می ورزند. چون شخصیت در روان شناسی موضوع مهمی است و دامنه ای بسیار گسترده دارد، ورود در این مطلب از حوصله این مختصر خارج است.
چگونگی حفظ نگرشها و باورها
چون اغلب در جریان موقعیتها و اطلاعاتی واقع می شویم که ممکن است با نگرش و دید قالبی ما برخورد داشته باشند با این وجود دیده می شود که در نگرشها چندان تغییری حاصل نمی شود. در واقع یکی به علت آن است که محیط مساعد موید و حافظ نگرشهاست و ذهن بسیاری از افراد را به سوبی خود جلب می کند. بدین معنی که آراء و عقاید مخالف را دور می سازد یا عقیم می کند و به فراموشی می سپارد. البته اگر نگرش و دید قالبی فرد با تبلیغات محیط زندگی او سازگار نباشد ممکن است وی رادیو یا تلویزیون مربوط را خاموش کند و جلسه سخنران مخالف را ترک گوید و برای آمادگی و کسب اطلاعات بیشتر به افراد آگاه تر مراجعه نماید.
بدیهی است در جامعه ای که روح دموکراسی حاکم باشد و آراء مردم به حساب آید نگرشهای موافق اکثریت مردم تایید و مخالف رد می شوند. تاریخ علوم اجتماعی موارد و نمونه های بسیاری را درباره نگرشهای مخالف و تنبیهات اعمال شده مانند مصادره اموال، تبعید، شکنجه یا حتی مرگ ثبت کرده است. در حقیقت باید یادآور شد که پاداشها و تنبیهات اجتماعی بیشتر با بیان نگرشها سر و کار داشته است تا با خود آنها. به این جهت گروهی از مردم برای حفظ بقاء و موجودیت خود همرنگ جامعه می شوند و رفتار خود را با خواستهای قدرت حاکم سازگار می سازند.
تبلیغات و تغییر نگرش
تغییر نگرش به وقت و کوشش فراوانی نیاز دارد. کسانی که دارای هدف و غرض خاصی هستند مانند تبلیغ کنندگان آگهیهای تجارتی، شرکتها، حزبها، سازمانهای مذهبی، سیاستمداران و دولتها علاقه دارند به نحوی در نگرش مردم دگرگونی به وجود آورند. گرچه امروز گروهی از مردم تبلیغات را دروغ تبلیغ کننده نام نهاده اند اما در روان شناسی اجتماعی چنین تصور نمی شود بلکه آنها را عبارت از هر گونه تغییر و تحولی در نگرش و عقاید مردم می دانند. موارد زیر از جمله عواملی هستند که در تغییر نگرش افراد اهمیت دارند.
1- رخدادهای مهم. شک نیست که وقتی قشون دشمن با یک رشته ناکامیها و تلفات روبه رو می شود تبلیغات طرف مقابل افراد دشمن را بیشتر وادار به فرار می کنند تا وقتی که پیروزیهایی به دست آورده اند.
2- ابهام. در یک موقعیت مبهم و نامشخص که مردم اطلاعات کافی ندارند تبلیغات می توانند تاثیر بیشتری داشته باشند.
3- نیازهای شخصی. زمانی که مردم دارای نیاز خاصی هستند هر گونه تبلیغاتی در آن باره تاثیر زیادتری خواهد داشت.
4- اعتبار منبع. شک نیست که اگر تبلیغات از منبع موثقی ناشی شوند دارای تاثیر بیشتری می باشند. اما دلایل و شواهد گوناگونی ثابت کرده اند که اعتبار و حیثیت منبع تبلیغاتی چندان تاثیری در تغییر نگرشها ندارد.
5- ترس. موارد و تجربه های بیشماری نشان داده اند تبلیغاتی که برای ایجاد ترس در مردم به کار می روند چندان تاثیری نخواهند داشت. چنین تبلیغاتی منفی و خودشکن خواهند بود و عواقب ناگوار آنها دامنگیر خود آنها می گردند.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
